افغانستان زیر چنبره رویداد های مرگبار گیتایی

داکتر حمیدالله مفید 

مسوول شعبه تبلیغ و ترویج شورای اروپایی حزب مردم افغانستان

افغانستان کشوریست ، که برای بروز رویداد ها مرگبار گیتایی بستر آماده و آرام دارد.

بر بنیاد گزارش ها ، جایگاه وموقعیت این کشور از لحاظ ساختار جیولوژیکی ، ویژه گی های آب وهوا ، در زمره کشورهای آسیب پذیر گیتایی یا طبیعی بشمار می رود.

در این کشور بادرد ودریغ طی ماه های پسین رویداد های دردناک ومرگ زایی روی داده است ، که در فرایند آن هزار ها نفر جانهای شان را از دست دادند ، صد ها خانه وکاشانه  زیر رانش لایه های گل ولای کوهی نابود شدند ، سیلاب های مدهش ، هزارها جریب زمین زراعتی ، جنگل  و روستا  را نابود کردند  و زمین لرزه های مرگزایی روی داده است.

 آغاز این خیزش های گیتایی از سیلاب های میمنه ، شبرغان ، آغاز یافت وبه  رانش کوه در روستا های باریک آب  شهرستان یا ولسوالی ارگوی بدخشان پایاتر گردید .ایدون همین امروز سیلاب های دهشت افزا در ولایت ها یا آستانهای  ،تخار، سمنگان ، بغلان  وکندز هزارهای جریب زمین کشتی را به نابودکشانید ، ده ها نفر کشته ویا سردرگم شدند وصدها نفر بی خانمان گریدند.

مردم بلاکشیده وآسیبدیده افغانستان افزون از جنگهای خانمانسوز وتازش های کورکورانه  طالبان اینک باید کشته بدهند و با این همه دشواری های جدید گیتایی دست وپنجه نرم کنند.

شمال افغانستان وبه ویژه آستانهای بدخشان ، تخار ، بغلان، بلخ، سمنگان ، فاریاب ، سرپل و جوزجان بستر خیزش این همه مصیبت ها و درد ها وغمها بوده است.

بر بنیاد گزارش ها درافغانستان رویداد های دردناکی چون خشکسالی ، زمین لرزه ، سیل، رانش زمین ، برف کوچ ، خیزش رودخانه ها، توفانها ، فرسایش خاک ، آلوده گی هوا ، زمستانهای سرد ، هرساله جان هزارها نفر را می گیرد و آسیب های فراوانی به  انسانها ، چهارپایان ، زمین های کشتی ، جنگل ها وخانه های آنها می رساند. به منظور بیرون رفت از حالت ایدونی وکنونی وبه منظور بر خورد سالم ودرست با رویداد ها پیشنهاد می شود:

 نخست: دولت فساد گستر وفساد بیشه برای این همه رویداد های گیتایی هیچ گونه آماده گی ندارد وتا ایدون نتوانسته تا کوچکترین آسیبی را پیشبینی کند ویا رویدادی را بر ملا سازد .

برای  زدایش دردها والم های آسیب دیده گان نتوانسته تا کوچکترین گامی  را بردارد.

اداره ملی  مبارزه با حوادث طبیعی در افغانستان که نخست نامش بی معنا ونامفهوم است زیرا نخست اینکه مبارزه با حوادث کار دشوار وحتا نا ممکن است ، این اداره با هیچ حادثه و رویدادی مبارزه کرده نمی تواند ، چگونه امکان دارد، تا این اداره با رانش زمین مبارزه کند ، یعنی مانع رانش زمین شود و یا از سیلاب ها ، باران های خسارمند ساز جلوگیری کند و اقدامهای روی دست بگیرد تا این رویداد ها به وقوع نپیوندد، به باور کامل ، که ناممکن است ، از دید این قلم وظیفه این اداره کمک رسانی به آسیب دیده گان رویداد های گیتایی است واقدامهایش همواره پس از بروز رویداد است نه پیش از وقوع آن ، از اینرو بهتر است تا در نام این اداره تجدید دیدگاه شود یعنی نام با مسمایی که بیانگر کارکرد ها و وظایفش باشد ، به آن گذاشته شود ، پیشنهاد می شود ، که نام این ادراه به « اداره کمک رسانی به آسیب دیده گان گیتایی یا طبیعی » نامگذاری شود.

دوم: برای شناسایی مناطقی که در آنها رویداد های دردناک گیتایی روی می دهد، در چوکات اداره محیط زیست ویا در چوکات اکادمی علوم و دانش افغانستان دانشسرای پژوهشی بخش اکوتوریسم زیست شناسی ایجاد گردد، تا  با به دیده داشتن همه رویداد های گیتایی فروزه ها یا سیستم موجود را بررسی نماید وبه منظور شناسایی وکم از کم جلوگیری از آسیب بیشتر آگهی های لازم را به مردم پیشکش بدارد، رویداد ها می رساند ، دلیل مرگ بسیاری از مردم در رانش زمین در ولسوای ارگوی آستان بدخشان یورش مردم به منظور نجات آسیب دیده گان بوده است.

سوم : دولت اقدام های دانشی به منظور جلوگیری از تلف های بیشتر در مسیر رودخانه ها توفانزا وسیل برپاکن  دیوار های پایدار و استحکامی در دو سوی رودخانه های که همیشه آب طغیان می کند وسیلاب سرازیر می شود  ودرنزدیک شهر ها ، روستا ها و زمین های کشتی  قرار دارند ،روی دست بگیرد. واین موضوع را نیز  اکادمی دانش ها و به ویژه دانشسرای اکوتوریسم یا گیتا شناسی به بررسی بگیرد.

چهارم: رسانه ها وافزارهای رسانه یی گروهی در برنامه های کاری شان فروز یا مساله  آگهی دهی مردم را درجلوگیری از تلفات بیشتر گیتایی پیشبینی نمایند.

پنجم: رشد وگسترش جنگل ها وغرس نهالهای مثمر میوه دار ویا غیرمثمر بی میوه ، به منظور رشد جنگل ها جهت جلوگیری از خشکسالی به یک جنبش همگانی مبدل شود.

پنجم: هموار سازی نشیب های لغزنده و آسیب رسان وجلوگیری از ساخت وساز خانه ها در نزدیکی جایگاه های رانشی ولغزشی .

ششم: پیشبینی برنامه ملی کمک رسانی با آسیب دیده گان : در اداره کمک رسانی به آسیب دیده گان به مقدار قابل ملاحظه مواد طرف نیاز اولیه مردم ، مانند ، خیمه  یا چادر ، افزار گرمی زا ، افزار مورد نیاز خانواده ها ومواد غذایی بایگانی ویا ذخیره شوند .به این منظور در تشکیل هر آستان یا ولایت ، یک یا دو فروند چرخبال به ویژه در آستان آسیب پذیر بدخشان یه گونه  اضطراری  یا رویداد زودرس  به دیده  نگریسته شود.

هفتم : ایدون به منظور کمک رسانی با آسیب دیده گان بدخشان صد ها سازمان خیریه ایجاد شده اند ، تنها در شهر هامبورگ آلمان از سوی دو ارگان مسجد ، سه ارگان خیر خواه صد ها هزار یورو کمک جمع آوری وبایگانی شده است ، به همین ترتیب در صد ها شهر وکشور هزار ها افغان به نام کمک با آسیب رسیده گان شهرستان یا ولسوالی  ارگوی بدخشان کمک جمع آوری نموده اند ، به منظور جلوگیری از مافیای استفاده جویی از این کمک ها پیشنهاد می شود ، تا ارگانهای جمع آوری کمک ها در یک تارنمای مشخص انترنیتی ثبت نام نمایند ومقداری کمکی را که جمع آوری نموده اند ، بیان بدارند و مشخص بسازند ، ودر روی برگه کمک رسانی شناسایی نمایند واز اینکه این مبلغ را به کجا انتقال داده اند وازآن چگونه استفاده شده است ،گزارش بدهند ، تا از استفاده نادرست واز کج دانی یا سوی تفاهم جلوگیری شود ، پیشنهاد می کنم تا  تارنمای جدیدی به نام تارنمای جمع آوری ارقام کمک ها بازگشایی گردد، ارگانهای دریافت  وجمع آوری کمک ها داوطلبانه خودشان را ثبت وراجستر کنند  واز راه های مصرف کمک ها گزارش ارایه نمایند ، تا به آگهی کمک دهنده گان رسانیده شود.

با به دیده نگریستن این یادداشت ها شاید بتوان راه های دشوار گذرکنونی را گذرنده ساخت.

 بامـداد ـ اجتماعی ـ ۱ / ۱۴ـ ۱۴۰۵

خشم هندوکش

در وادی غـــم ملت افغـــان زبـون است

صــوری نه دمیده ولی کـن فیکون است

هنــــدو کش آرام به خشــــم آمده امروز

پرورده  دامـان او در ماتم و خون اسـت

با رانش کـــوه مـــــردم ارگـوی بدخشان

مدفون شده بی جرم ندانیم که چون است

در ســــوگ عزیزان بنشستیم به مــــاتـم

مارا غم این حادثه بی حـد و فزون است

ای وای چه فتادست براین ملـت مظلـوم

از عـافیــت این خطــه زیبـــا بــرون است

گرگان همه راعــی شـده بر مسـند  قدرت

مردم همه گی در گرو مکر و فسون است

از نکبـــــت بیداد نیــاســوده  دمی  چنــد

بر ظلمـت اوهام فرورفــتـه سکــون است

یارب بــرهــان ملت  مظلــوم  ز حوادث

ازخشـــم قضا از ستم دهــر زبون است

( ف.بـری)

بامداد ـ فرهنگی ـ۱ / ۱۴ـ ۰۷۰۵

    هردم شهیدونه

زرګونه شهیدان د بدخشان غواړي
لامې دهرې ورځې
ټپ ته پټۍ نه لرم
هره چاودنه رانه
دسرتاوان غواړي
څومره ارزان
دبی رحمیو له رضانه
رانه ځان غواړي
ځوان،زوړ،ماشوم
موروپلارنه پېژني
یوخوارانسان غواړي
یوخوږافغان غواړي
له طبیعې ناورینه
ځمکه راوښویېده
هردم شهېدونه
زرګونه شهیدان دبدخشان غواړي
ای ځمکې!
څومره ظالمه شولې خوله دې ورپرانیستله
په نهنګي اشتها،
تاکړې څوکلي تېرې
له
ناولي کومې
او
په زرګونه کسان
دمړینې لومې ته شول
دنیستۍ کومې ته شول
دلته دځمکې په سر
انسان انسان ته لیوه
زماوطن او،وطنوال ستړي دي
دمرګ وژوبلې له اوږدو لړیو
اوس له سلګیو ساه لنډي وریږي
لاسونه هم لپه کولای نشي
چی له شپږلوري هم پرې
وارونه څومره سخت بیواره راځي
له طبیعت ،له ګاونډ یو له اغیاره راځي
دګونګوکړیکو،اسره
په زړونو څړیکه،څړیکه
هره شېبه خوروي
پرویرافغان ځوروي
هرویښ وجدان لړزوی
هرویښ وجدان لړزوي

  ( نجم الرحمن مواج )

    بدخشان گریه دارد

برحال« ارگو» چشم هرافغان گریه دارد
لغمان پنجشیروبلخ و بدخشان گریه دارد
کابل به سوگ نشسته وننگرهارکوِی ژړا
نیمروز، فراه و زابل وبغلان گریه دارد
پکتیا وپکتیکا وغزنی، خوست ونورستان
قندهار،کاپیسا لوگرو میدان  گریه دارد
تخار و فاریاب و سمنگان بنالند
بامیان، سرپل کنر و پروان گریه دارد
کندوز، دایکندی وهلمند و بادغیس
ارزگان وهرات، غور و جوزجان گریه دارد
«مواج » دورنیست مروت زانتظار
احساس پاک وقوت وجدان گریه دارد.

 ( نجم الرحمن مواج )

بامـداد ـ اجتماعی ـ ۲ / ۱۴ـ ۰۷۰۵

پیام تسلیت  شورای مرکزی حزب مردم افغانستان

بمنا سبت تلفات لغزش زمین در ولایت بدخشان

باتاسف فراوان اطلاع یافتیم که اخیراً در اثر لغزش زمین در ولسوالی ارگوی ولایت بدخشان با زیر خاک شدن در حدود (۳۰۰) خانواده که شامل بیش از (۲۵۰۰) نفرمیشود ، تلفات سنگین انسانی بوجود آمده است .

کمیته اجراییه حزب مردم افغانستان به نماینده گی از شورای مرکزی و تمام اعضای وطندوست حزب مردم افغانستان، مراتب تسلیت عمیق خود را برای مردم شریف افغانستان و اهالی ولایت بدخشان تقدیم داشته و برای تمام آنهاییکه جان های شرین شان را در اثر این حادثه المناک از دست داده اند ، از بار گاه خداوند (ج) بهشت برین آرزو نموده و برای دوستان و وابستگان شان صبر جمیل آرزو می نماید.

لغزش زمین در ولایت بدخشان با تلفات انسانی آن مانند حوادث ناشی از سیلاب در ولایات جوزجان ، سرپل ، فاریاب و بادغیس با تلفات انسانی و اقتصادی آن ، شهادت (۲۴) تن از کارگران معدن ذغال سنگ در ولسوالی دره صوف بالای ولایت سمنگان و شهادت (۷) تن از کارگران در اثر حمله انتحاری در ولایت پنجشیر ، قلب و وجدان هر انسان وطندوست و مردم دوست ما را تکان داده و متاثر ساخت ؛ که تحمل این همه قربانی ها برای مردم افغانستان سنگین بوده و صبر وتحمل بی پایان را تقاضا مینماید.

کمک های انسانی مراجع دولتی و خصوصی به آسیب دیده گان حوادث متذکره کافی و بموقع نبوده ما خواهان آن هستیم تا قبل از همه در ریاست مبارزه با حوادث افراد مسلکی و متخصص جابجا گردند تا در صورت بروز حوادث طبیعی از بحرانات اجتماعی و مشکلات بشری ناشی از آن جلو گیری بعمل آمده بتواند.   

کمیته اجراییه حزب مردم افغانستان در این همه غم واندوه با مردم شریف کشور خود را شریک دانسته و برای قربانیان یاد شده از بارگاه خداوند (ج) طلب مغفرت نموده و به اقارب ، فامیل ها و دوستان شان و تمامی مردم افغانستان صبر جمیل آرزو مینماید.

پوهاند داکتر محمد داوود راوش

رییس حزب مردم افغانستان

  بامـداد ـ اجتماعی ـ ۳ / ۱۴ـ ۰۵۰۵