زما د لمړنی صنف خونه او د نیم قرن خواږه یادونه

د زبیر شیرزاد لیکنه

ویل کیږی زه لا کوچنی وم دورور جزدان می چه د تیکی نه به د بکس په شان دموراویا خورله خوا جوړیده اوبیا کتاب ،کتابچه ،قلم، نی ، پنسل ، پنسل پاک ،رنګ، تخته، تباشیر اوورسره یوه ټوټه سوړ جواری اویا سړه ډوډی به په کی ایښودل کیده او متعلیمونو به دځان سره مکتب ته وړله څوګ به په لوڅو خپو او خوشبخته به بیا څپلی او چا به بوټان درلوده، ما خلاصوه او کوشش می کاوه چه دهغه کتاب واخلم اوقلم باندی خط داره کتابچه کی څه ولیکم،شپږ کلنی کی مکتب کی شامل نشوم چه بیا اوه کلن شوم په داسی حال کی چه د باغیانودکلی لاندی می پلار پریمانه خټکی او هندوانی کرلی وی، دی خټکو دکندی دګرګګ خټکو نوم درلود او ډیر شهرت یی درلود دا خټکی ،ګاونډی ملکونو ته لکه ایران،پاکستان اوهندوستان خو لاڅه کوی چه غربی المان ته هم تلل او تاریخ کی هم دکندی دګرګګ خټکیو دکرلو اوخارج ته دصادرولو ذکر شوی دا خټکی واړه وه دکندز دخټکو په شان غټ نه وه لږ څه واړه وه خو ډیر خواږه وه. او پوستکی یی دډیری مودی دساتلو توانمندی او مقاومت درلوده کله به چه چاقو و دننه شو یولوړ غږ به تری ووت، سرک مو درلود خو قیر نه وه مجبور وه لویه لاره به مو غوره کړه دچارباغ په لار به دخټکو موتر کوم چه کنده کی بارګیری کیده حرکت وکړ دسرخکانو پل لا هغه وخت جوړ نه وه خو دامیر عبد الرحمن دپاره هره ورځ کنځلی اوروو، بیا به ددرونټی له پله به له یو کم ځنډ وروسته تیر شوو پله کی دیو موتردتلو اجازه وه او دپل ساتونکو به خپله شیرینی نقده او موتر کی به بار نه هم یو دانه اخیسته، چا به د کابل په طرف او چا به دپیښور او یا دپیښور له لاری دهند په لوری حرکت وکړ اود کندی دکلی کروندګرو به ښه ګټه کوله خو اوس نه هغه کروند ګر شته اونه هغه ګرګګ خټکی . په همدی وخت کی مورجانی می پاک کالی را واغوست او دخپل دترور زوی مرحوم فیروز ماما چه د قرغیو ولسوالی د ولسوال حاضر  باش وه دی دکابل وه او کابل کی دشورا مخا مخ دشرق په لوری دپروت کلی چه په قلعه افغانانو یادیده اوسیدونکی وه او هلته یی ژوند کاوه په دی شپه مونږ کره دبچیانو سره مهمانی راغلی وه فیروز ماما سهار وختی دلاسه ونیولم او د ولسوالی په لور مو چه څو کیلو متره لاره وه په خپووخوځیدو ولسوالی ته چه ورسیدو سمدلاسه هغه ارواښاد لاړاوپه هغه لست کی زما نوم له ټولو مخکی بی له دی چه اجازه واخلی ولیکه خو ما ورته وویل : ماما ګوره فتح محمد هم ماسره چه دمور می دتره د لور زوی وه او مونږ یو بل ته دخاله زامن ویل شامل کړه هغه یی هم شامل کړ، دی په ولسوالی کی پاته شو مونږ دواړو ته یی دسهار پنیرداره چای او توده دنانوایی ډوډی دپهلوان ماما په سماوار کی راکړه بیا یی پنځه روپی هم راکړی هغه وخت ډیری پیسی وی او ویی ویل کتابچه رنګ او قلم پری واخله او دسحر ګل ماما ګاډی کی یی کینولو، هغه ځای ته راغلو چه پلار می ولاړ وه او ځوانانو دګرګګ خټکی موټر ته جګول او دا خټکی دهند په لور تلل ما چیغه کړه پلارجانه زه فیروز ماما مکتب کی سیاه کړم اوفتح محمد یی هم سیاه کړ هغه وخت کلو کی مکتب کی شاملیدلو ته یی مکتب کی سیاه کول ویل تاسو به هم له خوشحالی زما په شان خندلی وی کله چه مکتب کی شامل شوی یاست ویلی به مووی پلار جانه مکتب کی سیاه شوم.فتح محمد تر دولسم ټولګی راسره یو ځای وه خو دغه کال زه جشن ته کابل ته راغلی وم بیرته چه لاړم فتح محمد د ساه تنګی مرض له امله چه اسما ورته وایی وژلی وه اوبل هم صنفی می چه په غوږو لږ دروند وه هم مړشوی وه.                         
کوم عکس چه تاسی ګوری دا یو یاد دی او دا یاد بیا زما د ژوند تعبیر دی، دغه عکس هغه لحظه راته رایادوی کوم چه زماد پـټو سترګو نه توره پرده ایسته شوه . او دی یاد ته بیا ډیر درناوی کوم، او هغه ښاغلی استاد مرحوم رشاد هوتګ او کورنی ته یی له هر چا نه ډیر درناوی یی کوم. دا ځکه چه ما ته یی او زما هم ټولګیو ته یی د زده کړی لمړی توری راوښودل اوبیا یی د هغوتورو جنګیدل را وښودل او دحساب عدد یی هم را وښودل . بیا له تورویی مونږ ته دغاړی امیل جوړ کړ ، او له عدده مو جمع ، منفی ،ضرب او تقسیم، بیا مو د مور او پلار، استاد ، خدای اودخدای د رسول نوم زده کړ، او په توره درسی دړه مو په ډیره خوشحالی د دوی نومونه ولیکل، دا عکس چه وینی دا زما د زده کړی د لمړنی ټولګی خونه ده، کوم چه دشرق له دروازی نه به داخلیدو دا لمړنی خونه وه چه ښی خوا کی موقیعت درلود او که دغرب له خوا به داخلیدو بیا ددهلیز دکیڼ خوا اخرنی خونه وه، دلته دهر خونی مقابل کی یوه بله همدا شان  درسی خونی هم وی. خو دومره فرق یی لاره چه زمونږ د ټولګی خوا ته شپږ درسی خونی وی چه دمندروړد شنو او میوه داره باغونو په لوری پرتی وی. او بل طرف یی بیا ۴ درسی خونی وی ا وزمونږ ددرس خونی د لوری بیا کمی وی دا ځکه دی طرف  کی دداخلیدو عمومی لاره اولویه برنډه وه لکه ستیژ غوندی جوړه شوی وه  دهلیز ته به کله چه داخل شوی له همدی امله ۴ درسی خونی په دی طرف کی وی چه دجنوب لور کی پرتی وی او د شمال له لوری کمی وی. اوله دی خونو نه یوه یی د مکتب اداره هم وه او ددغه ځایه به د مکتب امر ، سرمعلم ، معلم او یا راغلی هیت له ولسوالی،او یا مرکز نه، ور ته شاګردان به را ټول شوو شاګردانو ته کله به چه زما ورور کټوری چه هغه وخت دی هم د پنځم  ټولګی اول نمره وه له هرچا یی دچنار په شان لوړه ونه درلوده او هم دښی حنجری او اواز خاوند وه  شاګردانو ته به یی د دقت ، جمع شی ، تیار سی او راغلی هیت ته احترام وکړی وویل، او غږ به یی وکړ چه ټول شاګردان ستاسو معیانی ته  حاضر دی، او مقابل لوری به بیا خپل هدف په لنډو او یا اوږدو کلمو دترا نی داوریدونه وروسته بیان کړ. هو دا مکتب هم دنورو مکتبونو په شان دعلم او پوهی دښمنانو وسوزاوه او دود یی تر اسمانه ورسید او هغه چا چه دسوزیدو دستور یی ور کړی وه اوس دولسونود غولولو دپاره وایی دمکتب سوزیدل حرام دی ،هغه لس خونی بیا له سره دهغی سیمی داوسیدونکو په همکاری جوړی او اوس په څوارلسو خونو بدلی شوی پرون هره خونه لویه وه خو اوس هری خونی نه دوه خونی جوړی شوی، دا پوره د۵۰ کالو دمخه یاد دی او لما نځنه یی راته ضرور ده . دا دنیم قرن یاد دی دا زما دژوند او زما دهمصنفیانو دژوند خوږی ورځی او خاطری دی، دی ټولګی کی ماسره حبیب الرحمن ، ګلاقا، شمس الحق ، مرحوم عبدالقادر، چمن ګل،قیوم د ملک شیرین ماما زوی ، قیوم دباطن شاه زوی، کبیر ، یعقوب ، داداګل ، شهید سید احمد ، عزت الله ، مجنون ، ابراهیم ، حبیب الرحمن د فرمتنخیلود ملک زوی ، مرحوم فتح محمد ، ملنګ ، اسلم ، اقبال شاه. خیا لی ګل ، امین جان ، میاه سید دمیاګانو ، دقربان ما ما زوی ، شهید هارون، ظاهر ، رقیب ، دملک انځر ګل زوی ، همدارنګه یو تن زمونږ هندو وطنوال، او یوتن چه هغه مظلوم د خپوتکلیف یی درلود او دمندروړنه وه، مرحوم غیور، دقصاب زوی ، ظاهر ، طاهر، فضل،عزیزالله ، اسمعیل  کلکوټی، مرحوم تاج الدین، ددکاندار شیرعلم زوی او یو تعداد نور چه حا فظه راسره دنومونو یادکی مرسته ونه کړه هم صنفیان وه، دا مکتب د ډیرولرو پرتو کلواوسیدونکوته جوړ شوی وه، دلته دکله کوټ نه نیولی بیا تر سرخکانو او دمندروړ نه نیولی بیا ترقرغیواو دبلی ډډی نه د شیخانو او کڅ پوری ما شومان به ډلی ډلی راتلل چه څه زده کړی. هو دا لاڅه چه دشپږم ټولګی درسی خونه موهم دلمړی ټولګی په شان شمال لور کی د همدی خونی په طرف پرته وه درس مو دشرق نه شروع کړ، چه دغرب لور ته ورسیدو مکتب نه فارغ شوو،هرڅوګ یو لوری ته لاړ، دا مکتب دشنو باغونو په منځ کی پروت او له پخو خښتو جوړشوی وه  لویه ویاله یی هم در لوده او سر چینه یی دعلینګار او علیشنګ دسندونو له ګډو اوبو څخه وه، جنوب شرق خوا کی لوی بازار دمندرور په نامه هم  درلوده او دجمعی لمانځه لوی مسجد یی هم درلود، اهل هنود هم ډیر وه ، یهود هم هلته وه او غرب خواکی دلغمان نه د کابل او ننګرهار په لور لوی سرک پروت وه، دغه مکتب دپاچا صاحب او صبور خان په شان ارام  معلمین هم درلوده او دمعلم صاحب احمد او لندهور په شان له غضبه ډګ معلمین یی هم درلود، چه زوی یی امجد خان چه زمونږ همصنفی وه هم بی له وهلو نه دی پری ایښی،دامکتب کی شدی او کلچی او خوږی ډوډی چه یونسکو کمک کاوه هم شاګردانوته په وړیا ډول ورکول کیده، خو هیچا تری ناوړه ګټه دنن ورځی دغلو په شان نه ده کړی ، ورور می هم اول نمره له مکتب نه خلاص شو. هغه مکتب کی شاګردان ډیر وه خو هغه غږ او لوړه ونه بیا پیدا نشوه،دشپږم ټولګی زده کونکی وم دتودخی دپا ره داوبو دغاړی نوی درسی خونی په سر مو درس ویل چه دا خونی داصلی انګړ خونی نه وی، چه معلم راغی جګ شوم دقت می لا ختم کړی نه وه چه درسی خونه کیناستله او دمحشر ورځ شوه نور په ځان پوه نشوم ګورم چه تر تداوی لاندی دجمعه ګل خان دزامنو په دواخانه کی چه یو زوی یی هم زمونږ همصنفی وه او دوی دعمر زایو وه ، زه چمن او عزت الله پراته یاستو خو عزت ا لله ډیر زخمی وه، وایی چه بد غږ زر رسیږی دکلو اوسیدونکی خبر شوه دهرچا میندو او پلرو دمکتب خواته منډی وهلی زه چه دتداوی نه وروسته معلم صاحب ملتان ګاډی کی اچولی وم ګورم هغه څوګ چه زما دژوند نه هیریدونکی د محبت داستان دی یعنی پلار او مور می هم دنورو په شان دمکتب په لور روان وه، د معلم صاحب ملتان خان پری پام شوو، ګاډی یی ورته ودروله او زما دصحت یی اطمنان ورکړ او دواړو ښکل کړم او شکر یی وویسته چه زوی یی زخمی نه ده ماهم ددوی دپاره تر کوره سخت دردونه وزغمه. خو څه می ونه ویلی، کورته چه ننوتم بیا ترهغه وخته پوه نه وم چه غوړی اوشدی می تر خولی شوی، خو ډیر ژر ښه شوم . خو چمن او عزت الله تر ډیره وخته له درده یی شکایت کاوه،  دا را سره ولاړ ملګری چه تاسو وینی دا زما دګوندی درس او ژوند استاد او ملګری دی دا استاد او ملګری افتخارالدین هوتک دی او ددغی لیسی برحال مدیر دی، دا دهغه چا زوی دی چه د تورو نه یی مونږ ته امیل جوړ کړ اوده بیا زما مینه دبیوزلو سره پیدا کړه، چه نه به می دبیوزلو سره مینه کمه شی او نه به هم داستاد مرحوم رشاد مهربانی را نه هیر شی. دازما دلمړی ټولګی خونه او دنیم قرن خوږ یاد دی دا هغه مکتب دی چه زما مرحوم ماما  محمد نبی شاکر هم دلته معلم وه او دولسونو دردونو ته یی شعر ویل. دمندروړ لیسه بیرته جوړه شوه خو یو څه می ولید هغه شوراوشوق په کی نه وه کوم چه زه هلته متعلم وم. هغه وخت معلمین به په دریشی کی راته خو اوس با ور وکړی د ملازم ، متعلم، معلم ، سر معلم مامور او کاتب فرق نه کیږی .معلمین د اوږدو ږیرو او کالیو سره لکه دمسجد ملا امام ډلی ډلی راته او دونو تر سیوری لاندی ناست وه دغه شیبه دتفریح وخت وه. ټول درسی خونی می ولیدی ، هم می خپل او هم می دهم ټولګیو خاطرات  می په کی یو یو دپرون په شان ژوندی ولید، هم خوشحاله شوم هم ډیر غمجن، هغو سره می یو ګلاس شین چای وشکه، هلته یوه کتابخانه دمعلم مجیب الرحمن ناصری په مرسته هم جوړه شوی وه خو کتابونه کم وه.ټول دکالو سره ګرځیدل خو دمحبت نه ډک ښکاریده دا یولوی دردا وزغم ده چه اوس هم بی له دریشی معلم او شاګرد مکتب ته ځی. او معلم بیا دکیناستو خونه هم نه لری له مجبوریته دونو سیورو لاندی کینی. دا د افسوس ځای دی چه پنځوس کاله مخکی دریشی رواج وه خو اوس دپردونوکرانو دپردو کلتورله پنجاب او تهران نه د ځان سره راوړی دی او زما دوطن ښاغلی معلم او ګران شاګرد ددوی دلاسه نشی کولای دریشی واغوندی او ږیره وخره یی که دا کار وکړی بیا یی ملحد او بی دین ورته وایی او په همدی بهانه یی سنګساروی  ، د وی را غلی تر څوود پرمختللی ژوند او کلتور سره مخالفت وکړی او دریشی ددوی له برکته له دولتی ادارو او مکتبونو نه په رڼا ورځ کډه کړی د ه .داسی ورځ به کله راشی چه دمعلم اوملازم او متعلم توپیر وکړم ؟ 

پای

                         ارمان

رفتم که تا ببوسم  در گـاه عشق و مستی              

ان شهره دوعالم، خوابگاه درد و زشتی

رفتم که از تموزش گرمی زند به جــــانم

آن جان پر زنورش، دیدم برون ز هستی

رفتم طواف دهرش تا سرمه کشم خاکش

دیدم که تار وپودش، برباد ز بت پرستی

رفتــم سبوی ارمان بردوش کشم صباحی

دیدم که، قهرظلمت پوشیدست هر سرایی

رفتـم که تا رهــانــم  ارمانگه  دلیران

مکان و لامکانش، الوان  تنگ  دستی

روهی به خود آی یکدم ،کارت تمام هست هردم

از خــواب خفته بــرخیــز بس کــن  دراز دستی

ح.کرنزی ، ۱۵-۰۱- ۲۰۱۱

 فرهنگی ـ بامداد۳/ ۱۳ـ ۰۸۱۰

مرقد مطهر حضرت مشاور علیه الرحمه

نوشته : دکتر حمیدالله مفید

پسگفتار بجای پیشگفتار:

 تاریخ حماسه آفرین سرزمین زیارت پرور ومرقد ساز افغانستان مملو ومشحون  از تلاش های جانفشانه   به خاطر  ایجاد مرقدها وزیارتهای مطهر و معزز در این سرزمین بلا وردار بوده است، که در طول تاریخ با گردن کج ،کله کشک می نماید.

مردم این سرزمین به خاطر احترام به روده کشان ، کله پرانان، سینه شگافان وکافر کُشان تاریخ ، حتا مرقدهای وزیارتهای غیابی را بر پا داشته اند، تا حرمت واحترام این جنابان بجا گرددومایه سربلندی تاریخ وجغرافیای کشور ما شوند.

دانشبردار کتاب مزارهای  کابل به این باور است ، که اگر در شهر کابل سه زیارت دیگر قد می افراشت ، جایگاه کابل برابر می شد به یکی از شهر های بزرگ عربستان سعودی؟

از برکت همین زیارتها ، مرقد ها ومقبره ها است ، که در طول تاریخ صدها متجاوز واجنبی آمدند تا که توانستند دل و وروده کشیدند و سر بریدند، شکست خوردند دوباره تاخته  وجنگیده اند ، اگر هم  در راه تازش به این سرزمین زیارت پرور جانهای عزیز شان  را از دست داده اند، به مثابه شهید وغازی مرقدهای مطهرات شان به زیارتگاه های عام وخاص مبدل گردیده  اند.

اگر باور نمی کنید رویکرد فرمایید به این داستانواره کوچک که در یک روستای ولایت هرات روی داد :

خزان فرامی رسید، با جگرخون ودل ناامید، دلش نمی خواست، تا باز بیاید ودرختان سبز رنگ را نارنجی،زرد، جیگری ،وسرخ رنگ آمیزی کند.اما چاره نداشت، مجبور بود تا پلان وبرنامه کاری اش را تطبیق کند، در غیر آن از پلان عقب می ماند وبه حیث فصل تنبل که برنامه هایش را درست انجام نداده است ؛شناسایی می گردید.

در همین گیر ودار رنگ آمیزی به قوماندان عبدالفغور  ، که از این رنگمالی خزان نا آگه بود وآن را به دو توت اهمیت نمی داد ، اطلاع دادند، که   یک قطار کوچک روس ها که در آن سه عراده (بی- ار-دی-ام) ودو چاین ماشین محاربوی ویک چاین ماشین ماین پران شامل اندُ از میدان هوایی هرات به سوی شهر در حال حرکت است ودر آن یک افسر نام ونشان دار را انتقال می دهند.

قوماندان با لوا ولشکر ش  که  شامل یکصد نفر جنگجوی  مسلح آموزش دیده در ایران وپاکستان بودند ودر صف شمشمیر زنی وسینه زنی   سر دست خود دست کسی دیگری جز   پای آی – اس -آی پاکستان و سپاه پاسداران ایران را نمی شناختند، کشمکشال با راکت انداز ، دافع تانک ، بم های دستی ، آر-پی-جی ستنگر وسکر به زور اولیاء الله وزیارت های مقدس به سوی نیروهای مسلح بیگانه که با چشم سفیدی نی بلکه با چشمآبی یی، در کشور شان تاخته وپرداخته بودند ، تاختند.

سپاه بیگانه هنوز از میدان هوایی چهار یا پنج کیلومتر دور نشده بودند ، که سپاه قوماندان عبدالفغور مجاهد ، بدون شمارش یک ، دو وسه با یک حمله غافلگیرانه، بالای سپاه روس های چشم آبی  تاختند،

زدو خورد آغاز یافت ، مه بزن ، تو بزن واو بزن  اینطور بزن ، بزن بود ، که خدا واولیاء الله می داند که چی حال بود که سر زمین کلال پرور هرات بود.

پس از آنکه مرد ه ها به پشته ها افتادند، وگریز ، گریز آغاز یافت، یک عراده (بی-ار-دی-ام) برخلاف مسیر سوی شهر، به طرف روستا با عجله کش داد ، در راه با نیروهای جهادی  مجاهدان روبرو شد یکی بالای دیگر آتش گشودند ، در فرایند عبدل راکتچی مجاهد ، با یک راکت ضد تانک، راس در دل (بی-ار-دی-ام) زد ، یک گروم ترسناک برخاست، (بی-ار-دی-ام)روسها به هوا بلند شد ، معلوم نشد که از برکت راکت عبدل بودو یا بالای کدام ماین ضد تانک برابر شد .

  آتش سوزی ترس بر انگیزی ، داخل (بی-ار-دی-ام) پدیدار گردید، مجاهدانی که به اطراف منطقه کمین گرفته بودند از سنگر ها وپناهگاه های شان برخاستند با نعره های الله اکبر ، در مرگ سرنشینان وسوختن (بی-ار-دی-ام) به شادی پرداختند.

هنوزچند دقیقه ای سپری نشده بود ، که با آواز های شیرمحمد وغلام رسول  که چیغ می زدند : لعنتی ها قوماندان صاحب  امیرعبدالغفور را با راکت زدین، لعنت خدا بر شما ! این راکت را کی انداخت کرد؟

 خوشی های پیروزی   به اندوه  مرگ قوماندان  امیر صاحب عبدالغفور مبدل گردید . ، سر های افراشته سر افگنده شد ند، گردنهای شخ نرم گردیدند وباد خوشی های شان  فس کرده برآمد و پنچر شد،  روح عبدل راکتچی قبض ګردید! خدایا چی کردم؟ کی را با راکت زدم؟ با آوازی که گویا از درون کدام کوزه غمدرون برخاسته باشد پرسید:

چی میگین ؟ قوماندان صاحب درون این (بی-ار-دی-ام) چی می کرد؟

شیر محمد صدا کرد ، او بدبخت ما  به چشم خود دیدیم ، که قواندان صاحب امیر عبدالغفور خان ، بالای (بی –ار-دی-ام) بالا وسپس داخل  آن شد وکور بودی ندیدی که با چی سرعتی آن را به سوی قریه دور داد!

عبدل راکتچی گفت : اگر قوماندان صاحب داخلش بود پس چرا بالای ما انداخت کرد وچرا این قدر تیز می دواند؟

اینبار غلام رسول پیشدستی کرد وگفت:

احمق! قوماندان صاحب خو (بی-ار-دی-ام) دوانده نمی تواند ، موتروان بی-ار.دی- ام بالای تان انداخت می کرد. شاید تا چند قدم بالاتر ، درایور را می کشت یا اسیر وزرهپوش را غنیمت می گرفت . اشتباه کلان کردی ، خدا نمی بخشاید، یک مجاهد بزرگ را کشتی ! خدا بکشید.

عبدل راکتچی با سر افگنده در حالی که بر خود لعنت می فرستاد واشک می ریخت، سوی بی-ار-دی-ام رفت ودر میان آتش ودود  مرمی های سوخته شده،  قوماندان صاحب ! امیر صاحب صدا می کرد . با آنکه دیگر سربازان سر به کف دین مانع او شدند ، که پیش نرو خطرناک است ، هنوز مرمی های داخل ، ان انفجار نکرده ، نرو که کشته می شی؟ مگر عبدل راکتچی پیش رفت تا شاید قوماندان صاحب را نجات بدهد .

یک گرومبس دومی از داخل (بی-ار-دی-ام) برخاست وبیچاره عبدل راکتچی را با راکتهایش زیر گرفت وروح سرگردان او  را نیز به سوی آسمانهای لایتنهای فرستاد، و بدن او را پارچه ، پارچه ساخت.

مو سفیدان ، ملا امامان ، روحانیان  ولسوالی ، که از مرگ قوماندان عبدالغفور آگاه شدند ، یکی پی دیگری آمدند وداخل (بی-ار-دی-ام) سوخته ومتلاشی شده را جستجو کردند وفتوا صادر کردند : که همان استخوانهای سوخته شده که در دست ماشیندار کله شینکوف داشت ، مربوط به قوماندان صاحب است ودو  جسد استخوان های عقبی ویک جسد استخوانهای پشتفرمان مربوط به سربازان روس می شوند،  استخوان های نیمه سوخته مربوط به سربازان روس را داخل یک بوجی انداختند وفتوا دادند ، که آنها را به خاطر در یافت پاداش  و ساختن دکمه  ودسته چاقو به پاکستان بفرستند واستخوانهای مربوط به قوماندان صاحب را با شان وشوکت در تپه شهر به خاک بسپارند . وچون شهید راه دین است ، بالای آن  گنبدی بسازند وآن را زیارت گاه عام وخواص قرار بدهند .

یک سال نگذشته بود ، که طربت ومقبره شهید قوماندان به زیارتگاه عام وخاص مبدل شد ، صدها دختر جوان بی شوی جهت دریافت شوهر ، ده ها زن بی فرزند جهت دریافت فرزند ، ده ها غریب وغربه به خاطر بهبود زنده گی ، ده ها ، زن ومرد مریض جهت تندرستی به درگاه زیارت مطهر قوماندان صاحب امیر عبدالغفور که حالا از ناز پسوند پاچاه ه صاحب را نیز به آن افزوده بودند، می آمدند ، بند پخته وخام می بستند ، مراد مطالبه می کردند ، برخی ها به مراد دل می رسیدند وبرخی ها مراد به دلشان می رسید.

می گویند :خاله صنوبر پنجاه ساله که از دو شوهر نخست ودوم خود پسری به دنیا نیاورد ، از برکت کرامات زیات مطهر   امیر عبدالغفورویا از برکت زور کمر شوهر سومی اش فرزند دار گردید ونام وشهرت واوازه ودروازه زیارت مطهر را به کوی وبرزن رسانید.

 می گویند: که از برکت زیارت مطهر پسر گمشده خلیفه دین محمد پس از ده سال سردرگمی سُت و لغُت برگشته بود ،مولوی آخوند معظم الدین ، که از سالها شوق رفتن به مکه ومدینه را به دل می پرورانید، قرعه اش برآمد وعازم مکه مکرمه شد ، خودش در یک نماز عید گفته بود :

« او مردم !مه از برکت زیارت حضرت امیر عبدالغفور پادشاه  به بیت الله شریف مشرف شدیم ، این بزرگوار را که شهید خاص درگاه جهاد است به چشم عادی نبینید، این یک برکت خدایی است ، که نصیب ما مردم شده است .این مرقد مطهر را گرامی بدارید.»

حتا می گویند ، که روسها  در تمام روستا های ولسوالی  عملیات کردند، مگر نزدیک روستایی که زیارت مطهر حضرت امیر عبدالغفور پادشاه  قرار داشت نمی شدند ، یکی دو باری که تلاش کردند گویا  سر افگنده عقب نشستند.

سه سال پس:

چپه گرمک شد ، حکومت چپی جایش را به حکومت راستی داد، از الف تا یای کشور راستی شد ، در روز سوم سقوط دولت چپی وپیروزی دولت راستی که زندانها چور افتادند ودر وازه های آنها  را به پاکستان بردند، دروازه قلعه ی  عبدالغفور تک ،تک شد.

هنگامی که ناظر غلام حسین دروازه را باز کرد ، با دیدن شخصی که روبروی او ایستاده بود ، قریب بود سکته کند ، بدون موجب یا شاید با موجب چیغ زد ودوید ، یا الله بدوین که مرده زنده شده است . گفت واز هوش رفت وضعف کرد ، نخست زن اول عبدالغفور با سه پسر ودخترش که سن وسال آنها حالا به ده و دوازده وچهارده سال می رسیدند ، دویدند با دیدن قیافه مردی که شبیه پدر شان بود چیغ زدند ویکی پی دیگری پنهان شدند ، مادر شان در همان دیدن اول ضعف کرد ، سپس زن دوم عبدالغفور با دو طفل شش ساله وهشت ساله اش دوید واز دیدن چهره مردی که یک سیب ودونیم پدر خدا بیامرز شان واری بود ، تکان خوردند.

 پس از آنها زن سوم عبدالغفور با سه کودک قد ونیم قد سه ساله ، چهار ساله وشش ساله اش که زنی درس خوانده ومدرسه رفته بود دوید ، فرزندانش   چیغ زدند، تنها فخریه مادر شان چیغ نزد وسوی مرد آمد گفت :َ« یا خدا ! شوهرم زنده است! پدر فرزندانم!شما نمردین وبه شهادت نرسیدین؟»

عبدالغفور که از این همه رویداد ها بی خبر بود ! با تعجب پرسید : کدام شهادت ، کدام مرده؟ مه ره روسها دستگیر کردند وبه کابل فرستادند ، در انجا محکمه شدم وبالایم سی سال زندان کشیدند، اینه حالی ،  که زندانهای چور وچپاول شد ، مه هم رها شدم و راس خانه آمدم .

 او زن تو خو مکتب رفته وبا سواد هستی ! اینها خو بیسواد ونادان هستند، یکی پی

دیگر شان صعف کردند! تو قصه کو ! گپ چی است؟

فخریه از سیر تا پودینه داستان را به قوماندان عبدالغفور که حالا شیر نی بلکه روباه برگشته بود قصه کردودر ضمن گفت : که حالا برای همان جسدی که در داخل (بی-ار-دی-ام ) بود مقبره ای  ساختند و بالای آن نام شما را یعنی  زیارت  مرقد مطهر حضرت عبدالغفور پادشاه را نصب کرده اند .

عبدالغفور ریشش را اصلاح کرد ، موهای سرش را تراشید ، لباسهای پاک اش را پوشید وبه ناظر غلام حسین گفت ، که برو اخوند یا ملای مسجد ، قریه دار ، وریشسفیدان ولسوالی را خبر کن وبگو تا به د دیدن من که از زندان آزاد شده ام اینجا ، بیایند.

ریشسفیدان ، ملا امامان ، یا اخوند های  مسجدها ، روحانیان ، اربابان روستا های دور ونزدیک در مهمانخانه قوماندان  عبدالغفور جمع شدند ، ودر مورد به مشاوره پرداختند.

نخست عبدالغفور جریان اسیر شدنش را که در جریان عملیات دو سرباز روس از پشت سر او را دستگیر کردند ودر (بی-ار-دی-ام) اسیر گرفتند و سوار کردند حکایت نمود، سپس گفت : که او دیده بود که  یک (بی-ار-دی – ام) دیگر که در آن سربازان زخمی روس سوار بودند اشتباهی بجای اینکه سوی شهر حرکت کند سوی روستا روان شده بود وچون مجاهدان را در راه دیدند، بالای آنها آتش گشودند تا خود شان را نجات بدهند، که ( زرهپوش) شان را  عبدل راکت چی با راکت  زد وآتش گرفت.

شیر محمد وغلام رسول که نیز در مجلس حاضر بودند ، گفتند : که والله قوماندان صاحب ! ما شما را بالای زرهپوش دیددیم ، فکر کردیم که زرهپوش را فتح کردین  چون انداخت زیاد بود، سر خود را پایین کردیم ، هنگامی که دیدیم ، زرهپوش سوی روستای ما در حرکت بود، فکر کردیم ، که شما آن را غنیمت گرفتین، ببخشاین صاحب سوء تفاهم شده بود  ! شکر خدا است ، که شما داخل زرهپوش نبودین واینه شکر صحیح وسالم تشریف آوردین.

در پایان در مورد زیارت که حالا داخل آن قوماندان عبدالغفور نی بلکه یک مشاور روس دفن بود، طالب مشوره شدند ! برخی ها گفتند : که باید آن را ویران کنیم ، کسانی که از برکت زیارت به مراد های دست نیافته شان دست یافته بودند، ویرانی این زیارت را نادرست پنداشته گفتند : که برادرها !هرچی که نباشد ، این زیارت که در داخل آن هر کسی باشد مقرب خدا است، وجایگاه امید ها وارزو های مردم ما قرار داده شده است ، نام آن را که به نام شما است پاک می کنیم وبجایش می نویسیم ، زیارت مطهر مرقد حضرت مشاور !

همه به هم توافق کرند واز آنروز زیارت  به نام صاحب اصلی اش زیارت  مرقد مطهر حضرت مشاور علیه الرحمه مسما شد وتا امروز زیارتگاه خاص وعام است.

پایان

  ژوندي سپرغي

ماپه ایروکې دي
سپرغي ليدلي
پام کوئ
لاس ور،نه وړئ
داتودنغرئ ښکاري پېړیونه تود
چې سړېدل یې چالېدلای ندئ
خو!
دروزګار
نادودې
چې،یي
لمبوته
سم کتلای نشوې
له شرمه پټې سترګې
هرچاته وایې،
چې،اور،مړوینمه
هغه ده،
خدایږو،
چې نغرئ هم
سړېدوته درومې
او،
د سپرغي تنفس
ایرې وروشیندلې
سپرغي په برندو،برندو
غلیمان کاږي
سرې لمنې خواته
او،
ددښنو سترګې
له ایروډ کې شوې
ړندې شوې
څه لیدلي نشي
او،
د سپرغیوزورته
هیڅ ټینګیدلي نشي
اوس نو:
په چیغوچيغو
داسې کوکاري کوي
چې په ایروکې لا سپرغي دي ژوندي
نغرئ لاهم توددئ
دادژوندیو نغرئ
هډو سړښت نه مني
ساده سپېڅلې مينه
هيڅوخت زړښت نه مني
مینه ده تا نده
لاغښتلې ښکاري
او،
ماتېدل نه مني

( نجم الرحمن مواج )