واکنش ها در باره گزارش سنای امریکا

 

با نشرگزارش سنای امریکا در باره  فعالیت های سی‌آی‌آ « سیا » نهاد های حقوق بشر و رسانه ها جهان در برابر این اقدامات از خود واکنش شدیدی نشان دادند چنانکه رادیو صدای امریکا  درپایگاه رسانه ای خود زیر عنوان « درخواست مجازات برای مسوولان " شکنجه " در سی‌آی‌ای » نوشت :  

« به دنبال انتشار گزارش سنای امریکا درباره استفاده از روش‌های سخت‌گیرانه و خشن در بازجویی از مظنونان القاعده توسط ماموران سازمان مرکزی اطلاعات، سیا ، فعالان حقوق بشر خواستار پیگرد قضایی و مجازات مقاماتی شدند که در بکارگیری چنین روش‌هایی دخالت یا مسوولیت داشتند.

کمیته اطلاعات سنا روز سه‌ شنبه خلاصه‌ای از گزارشی ۶ هزار صفحه ‌ای خود را منتشر کرد که در آن گفته می‌شود ماموران سی‌آی‌آ (سیا) در جریان بازجویی از زندانیان با آنها بد رفتاری می‌کردند.

بن امرسون، نماینده ویژه سازمان ملل متحد در امور حقوق بشر و ضد تروریسم، در واکنش به این انتشار این گزارش گفت؛ یافته‌های کمیته اطلاعات سنا بر نیاز به پاسخگویی جزایی تاکید می‌کند.

کنت راث، مدیر دیدبان حقوق بشر نیز گفت شکنجه «بصورت یک گزینه سیاسی برای روسای جمهوری آینده باقی خواهند ماند»، مگر آن که مسوولان دخیل در آن اقدامات مورد اشاره مجازات شوند.

دایان فاینستاین، سناتور دموکرات ایالت کالیفرنیا و رییس کمیته اطلاعات سنا، گفت کسانی که در بازداشت سیا بودند به معنای واقعی کلمه شکنجه می‌شدند، و اقدامات سازمان در آن دوران را لکه سیاهی بر ارزش‌های امریکا نامید.

باراک اوباما رییس جمهوری ایالات متحده شب گذشته در گفتگو با یک شبکه تلویزیونی اسپانیایی زبان با اشاره به این که امریکا در فعالیت‌های بی‌رحمانه درگیر بود، آنها را «اشتباهاتی وحشتناک» که دیگر نباید تکرار شوند، توصیف کرد.

در همین حال، برخی در واشنگتن عاقلانه بودن انتشار گزارش را، در زمانی که امریکا نبرد بین‌المللی علیه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) را هدایت می‌کند و شهروندان امریکایی‌ به گروگان گرفته می‌شوند، زیر سوال برده و می‌گویند از آن بیم دارند که گروه‌های افراطی‌ها واکنش خشونت‌آمیزی به این موضوع نشان دهند.

رییس جمهوری امریکا در همین زمینه گفت، زمان هرگز برای انتشار چنین گزارشی مناسب ‌تر از این نبوده است، با این حال وی یادآور شد وقتی کشور مرتکب کاری نادرست می‌شود، مهم است که آن را قبول کند.

رییس جمهوری دموکرات امریکا، در سال ۲۰۰۹ میلادی (۱۳۸۸ خورشیدی)، و زمانی که مسوولیت خود را در کاخ سفید آغاز کرد، کاربرد آنچه را «تکنیک‌های پیشرفته بازجویی» نامیده می‌شد را ممنوع کرد....

گزارش دیروز سنا، ضمن این که سازمان سیا را به گمراه کردن کنگره و مردم امریکا درباره کارآیی چنین روش‌هایی متهم کرده است، نتیجه‌گیری کرده که اتخاد روش‌های مورد اشاره، منجر به دستیابی به «اطلاعات مهم و قابل پیگیری» نشده بودند.»...

همین منبع در گزارش جداگانه ای نوشت : « در گزارش جدیدی که سنای امریکا روز سه‌ شنبه منتَشر کرده است، گفته می‌شود که سازمان مرکزی اطلاعات ایالات متحده چگونه در پی حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۱ از روش‌های سخت‌گیرانه بازجویی از تروریست‌های مظنون استفاده می‌کرد. کمیته اطلاعات سنا در این گزارش، به تکنیک‌های مورد استفاده در سی‌آی‌ای (سیا)، از جمله بازداشت انفرادی در سلول‌های کوچک، محرومیت زندانیان از خواب و همینطور القای حالت غرق شدگی با استفاده از جریان آب (واتر بوردینگ) پرداخته است. اینها شیوه‌هایی هستند که منتقدین سی‌آی‌ای و نیز سازمان‌های حقوق بشری آنها را «شکنجه» تلقی می‌کنند. گزارش امروز سنا، که از مدت‌ها پیش انتظار انتشار آن می‌رفت، همچنین حاکی است که سی‌آی‌ای، کنگره و کاخ سفید را در مورد فعالیت‌های خود گمراه کرده بود و بر اساس تحقیقات صورت گرفته، اقدامات بازجویان آن سازمان، از آنچه اعلام کرده، «بی‌رحمانه‌ تر» بوده است.

باراک اوباما رییس جمهوری ایالات متحده در سال ۲۰۰۹ میلادی کاربرد آنچه را که «تکنیک‌های پیشرفته بازجویی» نامیده می‌شود و جرج بوش رییس جمهوری پیش از او، در پی حملات تروریستی یازدهم سپتامبر مجوز آنها را صادر کرده بود، ممنوع اعلام کرد.

سخنگوی کاخ سفید، روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگاران گفت رییس جمهوری معتقد است که مهم است مردم امریکا از آنچه که دقیقاً اتفاق افتاده است، تا آنجا که امکان دارد بطور شفاف و روشن آگاه شوند. گزارش امروز، خلاصه‌ای از تحقیقات ۶ هزار صفحه‌ ای است که کمیته اطلاعات سنا در طول ۵ سال آن را تهیه کرده است و در آن چنین نتیجه‌گیری شده که روش‌های سخت‌گیرانه بازجویی مورد اشاره در این گزارش، منجر به دستیابی به «اطلاعات مهم و قابل پیگیری» نشده بودند.»

درهمین راستا به گزارش منابع غربی امروز اعلام کردند که محمد اشرف غنی رییس جمهوری افغانستان از دولت امریکا خواست تا فهرست شهروندان افغانی را که پس از حملات ۱۱ سپتامبر از سوی اداره اطلاعات مرکزی امریکا یا سیا (سازمان اطلاعات مرکزی امریکا) شکنجه شده‌اند در اختیار دولت افغانستان قرار دهد.

آقای غنی که در واکنش به انتشار گزارش ۴۰۰ صفحه‌ای سنای امریکا در مورد شکنجه توسط سیا صحبت می‌کرد، گفت: «من این گزارش را خواندم. تکان دهنده است و نشان می‌دهد که کارمندان سیا، تمام معیارهای پذیرفته شده حقوق بشر را نقض کرده‌اند.»

آقای غنی به شدت این عملکرد سیا را محکوم کرد و گفت که این گزارش نشان می‌دهد که شماری از شهروندان افغانستان نیز تحت شکنجه قرار گرفته اند، اما تعداد آنها مشخص نیست.

او گفت: « ما می‌خواهیم تعداد و هویت این افراد مشخص شود تا برای اعاده حیثیت شان جدی عمل کنیم ». او افزود: «در این گزارش گفته شده که شماری از این افراد کاملا بی‌گناه بوده اند و این رفتار نادرست است».

رییس جمهوری افغانستان گفت: «طبق معاهده امنیتی دو جانبه میان افغانستان و امریکا بعد از ختم سال ۲۰۱۴ هیچ کس به جز دولت افغانستان نمی‌تواند در افغانستان زندان یا زندانی داشته باشد.»

در گزارش رادیو صدای المان درهمین مورد زید رعد الحسین، کمیشنرعالی حقوق بشر خواستارمجازات همه‌ عاملان شکنجه از سوی سازمان سیا، از قانونگذار گرفته تا مامور شد. ریيس‌جمهور پیشین پولند نیز برای اولین‌بار پذیرفت که سیا در خاک کشورش ساختمان بازجویی امنیتی داشته. رعد الحسین تاکید کرد که نباید عاملان این شکنجه‌ها از مجازات مصوون بمانند.

در بیانیه‌ ای که دفتر این مقام مسوول در سازمان ملل متحد منتشر کرد، آمده است: "همه‌ کسانی که دستی در این شکنجه‌ها داشتند، چه عاملان شکنجه و چه سیاستمداران و قانون‌ گذاران و روسایی که چنین اجازه‌ ای صادر کردند، باید محاکمه شوند." کمشنر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد تاکید کرد که « شرایط جنگی » نیز هرگز نمی‌تواند توجیه‌ کننده‌ شکنجه‌های وحشتناکی باشد که سال‌ها به دست عوامل سیا علیه متهمان و مجرمان تروریسم اعمال شده‌اند.»

 بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۱ ـ ۱۰۱۲

سازمان عفو بین‌المللی ارتش اسراییل را به

« جنایات جنگی » متهم کرد

 سازمان« عفو بین‌الملل » در تازه‌ ترین گزارش خود ارتش اسراییل را به انجام  جنایات جنگی  متهم کرد.این سازمان

حملات ارتش اسراییل در چهار روز نهایی جنگ غزه و هدف قرار دادن ساختمان‌های چند طبقه را مصداق این اتهام دانست.

 

سازمان عفو بین‌الملل  دیروزسه ‌شنبه ۸ دسامبر۲۰۱۴ ترسایی گزارشی منتشر کرد که در آن ارتش اسراییل به انجام «  جنایات جنگی  » در جنگ هفت هفته‌ ای غزه در تابستان گذشته متهم شده است.این نهاد حقوق بشری حملات صورت گرفته توسط ارتش اسراییل درچهار روز پایانی این جنگ خشونت‌‌ بار و به طور مشخص حمله به چهار ساختمان چند طبقه در نوار غزه را « جنایت جنگی » خواند.

عفو بین‌الملل در این گزارش تاکید کرد که:  تخریب این ساختمان‌ها « عمدی و بدون توجیه نظامی » بوده و نقض حقوق بین‌الملل به شمار می‌رود. یکی از این ساختمان‌ها یک مرکز تجاری در شهر رفح بود.

این سازمان مدافع حقوق بشر در گزارش خود خاطر نشان کرده که ارتش اسراییل پیش از حمله به ساکنان این ساختمان هشدار داده بود که محل را تخلیه کنند اما آنها فرصت کافی برای برداشتن و به همراه بردن وسایل مهم خود نداشتند.

از آن گذشته در پی این حمله تعدادی از ساکنان ساختمان‌های مجاور نیز زخمی شدند و شمار زیادی نیز محل سکونت خود را از دست دادند. حملات ارتش اسرائيل به اهدافی در نوار غزه اواخر ماه اگست پس از پنجاه روز به پایان رسید.

در این مدت بیش از ۲۱۰۰ فلسطینی کشته شدند که به گزارش سازمان ملل متحد اغلب آنها غیرنظامی بودند. ۷۳ اسراییلی نیز در این جنگ کشته شدند. ازاین تعداد ۶۷ تن سرباز ارتش اسراییل بودند.

سازمان عفوبین‌الملل در گزارش خود خواستار آن شده که اتهام جنایات جنگی ارتش اسراییل به صورت « مستقل و بی‌طرف  » بررسی شود  و مسوولان این حملات دادگاهی منصفانه داشته باشند تا پاسخگوی این اتهام باشند. مقامات اسراییلی تا کنون واکنشی به گزارش این سازمان نشان نداده‌اند.

اسراییل پیشتر اعلام کرده بود قوه قضاییه این کشور مشغول بررسی رویدادهای جنگ غزه، از جمله حمله موشکی به مدرسه سازمان ملل در سرزمین‌های فلسطینیان است. سازمان ملل نیز در پی بررسی جنایات جنگی احتمالی در جریان حمله ارتش اسراییل به نوار غزه است.شورای حقوق بشر سازمان ملل بیست ‌وسوم جون ۲۹۱۴ در نشستی ویژه تصمیم گرفت ارتکاب احتمالی جنایت جنگی اسراییل و فلسطینیان را بررسی کند، اما دولت اسرایيل اعلام کرد که با سازمان ملل همکاری نخواهد کرد.

د. وله

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۳ ـ ۰۹۱۲

سازمان استخباراتی ترکیه از نقاط مرزی برای حمایت از تروریست‌ها در سوریه استفاده می‌کند

 صلاح الدین دمیرتاش از اعضای بلند پایه حزب دموکرات مردم میگوید : فیلم هایی گرفته شده است که این موضوع را ثابت می کند و نشان می دهد که تروریست های داعش از سیلوهای وابسته به موسسه محصولات کشاورزی در داخل خاک ترکیه به عین العرب ( موبانی ) یورش بردند و این موضوع در فیلم ویدیویی کاملا روشن است.

 

یکی از اعضای احزاب مخالف ترکیه در پارلمان این کشور تاکید کرد که سازمان استخباراتی کشورش از نقاط مرزی مشترک با سوریه برای حمایت از تروریست های مسلح مستقر در سوریه استفاده می کند. به گزارش خبرگزاری رسمی سوریه «محمد علی ادیب اوغلو» نماینده حزب مردم ترکیه که از احزاب مخالف است، تاکید کرد، سازمان استخباراتی ترکیه  از ساختمان‌های نزدیک به مرز سوریه به عنوان مقر حمایت از گروههای تروریستی مسلح مستقر در سوریه استفاده می کند.

به گفته وی سازمان استخباراتی  در این خصوص از ساختمان های موسسه محصولات کشاورزی وابسته به وزارت زراعت ترکیه در نزدیکی مرز سوریه استفاده می کند. اوغلو در گفت وگو با روزنامه «طرف»  چاپ ترکیه گفت: موسسه محصولات کشاورزی در شهرها و مناطق مرزی مشترک با سوریه به ویژه شهر ریحانیه و شهرک سروج  قرار دارد و سازمان استخباراتی  از آن برای ارایه حمایت لوژستیکی به گروههای تروریستی در سوریه استفاده می کند.

وی در توضیح این مطلب افزود: از این ساختمان ها نه فقط برای حمایت تسلیحاتی و ارایه تجهیزات لوژستیکی مانند دارو، مواد غذایی و پزشکی ؛ بلکه به عنوان انبار انواع مختلف سلاح استفاده می شود و این ساختمان ها دیوار بلندی دارد.

وی یادآور شد که چندی پیش پس از دریافت اخبار مربوط به اینکه لاری های وابسته به سازمان استخباراتی  ترکیه  حامل سلاح برای گروههای تروریستی افراطی در سوریه هستند، در شهرک مرزی کرک خان توقیف شدند.

اوغلو گفت: این لاری ها به سمت گذرگاه مرزی « بینار » در حرکت بودند و از آنجا که در نزدیکی این گذرگاه، ساختمان وابسته به دفتر محصولات کشاورزی وجود ندارد، در ساختمان دفتر محصولات کشاورزی ریحانه اسلحه  اخذ  و از آنجا به سمت این گذرگاه حرکت کردند اما پس از توقیف به همین محل بازگشتند.

وی افزود: از ساختمان های دفتر مزبور در « شهرک سروج »  نیز به همین هدف استفاده می شود و اخبار مربوط به اینکه حمله تروریستی داعش به شهر عین العرب (کوبانی) از سیلوی این دفتر صورت گرفته و موترهای بمب گذاری شده از آنجا خارج شدند، درست و منطقی است  ؛ زیرا گروههای تروریستی از تمام ساختمان های وابسته به دفتر محصولات کشاورزی در « ریحانیه » ،  « سروج » ،  «کیلیس » و «غازی عنتاب » استفاده می کنند.

این در حالی است که صلاح الدین دمیرتاش از اعضای بلند پایه حزب دموکرات مردم نیز روز گذشته فاش کرد که گروه تروریستی داعش از دو روز پیش با استفاده از خاک ترکیه به عین العرب حمله کردند. وی یادآور شد که فیلم هایی گرفته شده است که این موضوع را ثابت می کند و نشان می دهد که تروریست های داعش از سیلوهای وابسته به موسسه محصولات کشاورزی در داخل خاک ترکیه به عین العرب (کوبانی) یورش بردند و این موضوع در فیلم ویدیویی کاملا روشن است.

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۱ ـ ۰۵۱۲

سخنرانی ولادیمیر پوتین در برابر اعضای مجمع فدرال پارلمان فدراسیون روسیه

 

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه گفت حتا اگر اوضاع اوکرایین متشنج نمی شد و رویدادهای کریمه رخ نمی داد  دستاویز دیگری برای جلوگیری از امکانات روزافزون روسیه، تاثیر گذاری بر آنها و بهتر از این استفاده از آنها در راستای منافع خود ابداع می کردند.

 

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در پیام سالانه خود که دربرابر اعضای پارلمان روسیه در تالار « گیورگییفسکی » کرملین ایراد نمود ؛ برمسایل مبرم سیاسی و اقتصادی روسیه و جهان درنگ نموده و دیدگاه های آنکشور از وضع پیچیده جهان را بیان نمود. بربنیاد گزارش رادیو صدای روسیه  وی با اشاره به اینکه کشورش وارد یک رقابت تسلیحاتی دیگر نخواهد شد تصریح کرد که ما به جهان واقعیت را می‌گوییم پس آنچه می‌گوییم، تصویر واقعی روسیه است، ما امنیت خود را بدون ورود به رقابت تسلیحاتی تضمین خواهیم کرد. ما راه‌ حل‌های غیر استاندارد داریم. ارتش ما مودب اما قدرتمند است.
رییس ‌جمهور روسیه تاکید کرد: ما راه  خود انزوایی و دیگرهراسی را در پیش نگرفته‌ ایم، چرا که این امر، نشانه ضعف است.
پوتین، درباره تحریم‌هایی که علیه کشورش تحمیل شده، گفت: تحریم‌ها به ما انگیزه می‌دهند تا زودتر به اهدافمان برسیم. درهای روسیه به روی همه جهان باز است اما ما بر منابع و توانمندی‌های خود اتکا خواهیم کرد.
ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه خاطرنشان کرد در روسیه برای فناوری های جدید و محصولات دارای قدرت رقابت بازار بزرگ و ذخایر طبیعی وجود دارد.
رییس جمهور روسیه در پیام سالانه خود به پارلمان کشوراعلام کرد آزاد برای رشد در اقتصاد ، عرصه امور اجتماعی و ابتکارات شهروندان بهترین پاسخ به محدودیت های خارجی و مشکلات داخلی است. پوتین افزود: « ما دارای افراد با استعداد ، با هوش و قادر به فراگیری سریع پدیده های نوین هستیم. در حال حاضر مهم ترین نکته، دادن امکان نشان دادن استعدادهای خود به شهروندان است. ..شهروندان هر چه فعال تر در سرو سامان بخشیدن به زنده گی خود شرکت کنند، از لحاظ اقتصادی و همچنین سیاسی مستقل تر شده و توان روسیه بالاتر خواهد رفت.»
به عقیده رییس جمهور روسیه تحریم ها برای همه از جمله اعمال کننده گان آنها مضر هستند.
ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه معتقد است شرکای خارجی مسکو حتی اگر اوضاع اوکراین متشنج نمی شد و رویدادهای کریمه رخ نمی داد، دستاویزهای دیگری برای منزوی کردن روسیه پیدا می کردند.
رییس جمهور روسیه در پیام سالانه خود روز پنج شنبه خود به پارلمان کشورضمن بیان این مطلب اعلام کرد: « باید به منافع قانونی تمام اعضای روابط بین المللی با احترام برخورد شود». در اینصورت موازین حقوقی و نه توپ، موشک یا هواپیماهای جنگی جهان را بطور مطمئن از درگیری های خونین مصوون نگاه خواهند داشت. پوتین گفت در اینصورت لازم نمی شد هیچ کشور با تهدید به انزوای مجازی یا تحریمات که برای همه از جمله اعمال کننده گان آنها مضر هستند، ترسانده شوند ورییس جمهور ضمن صحبت درباره تحریم ها علیه روسیه گفت حتا اگر اوضاع اوکرایین متشنج نمی شد و رویدادهای کریمه رخ نمی داد           « دستاویز دیگری برای جلوگیری از امکانات روزافزون روسیه، تاثیر گذاری بر آنها و بهتر از این استفاده از آنها در راستای منافع خود ابداع می کردند».

ولادیمیر پوتین راعلام کرد سپرموشکی جهانی در حال ایجاد توسط امریکا  نه فقط روسیه بلکه تمام جهانیان را تهدید می کند.
پوتین گفت:«  پس از خروج یکجانبه امریکا  از پیمان منع تولید موشک‌های ضد موشک بالیستیک که اساس بنیادی امنیت بین المللی و توازن قوای استراتژیک و ثبات بود، کار شدید برای ایجاد سپر موشکی جهانی امریکا  از جمله در اروپا ادامه دارد. این کار به خاطر امکان برهم خوردن همین توازن قوای استراتژیک نه فقط روسیه بلکه تمام جهانیان را تهدید می کند.»
رییس جمهور روسیه افزود: فکر می کنم این برای خود امریکا  نیز خطرناک باشد چون خیال خطرناک آسیب ناپذیری را به وجود آورده و تمایل به گرفتن تصمیمات یکجانبه را تقویت می کند که همانطوری که می بینیم، اغلب ناسنجیده هستند.»

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه اعلام کرد امسال شهروندان روسیه « آزمایشاتی را پشت سر گذاشتند که فقط ملت بالغ و متحد و کشور واقعا مستقل و نیرومند از عهده آنها بر می آید». او گفت روسیه ثابت کرد که قادر است از هموطنان خود دفاع کند.
رییس جمهور روسیه گفت واکنش شهروندان کشور نسبت به حوادث سال حاکی از بلوغ و تشکل ملت روسیه است.
ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در پیام سالانه خود به پارلمان کشور گفت:« ما امسال آزمون هایی را پشت سرگذاشتیم که فقط ملت بالغ و متحد و کشور واقعا مستقل و نیرومند از عهده آنها بر می آید ».
ولادیمیر پوتین خاطرنشان کرد روسیه در عمل نشان داد که قادر است از هموطنان خود دفاع کند و با افتخار از حقیقت و عدالت دفاع کند.

ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه ایراد پیام سالانه خود به پارلمان کشور را آغاز کرد. این مراسم در تالار « گیورگییفسکی » کرملین جریان دارد.
یک منبع در دفتر ریاست جمهوری روسیه به خبرگزاری ریا نووستی  اعلام کرد رییس جمهور روسیه همچون سال ۲۰۱۳ پیام خود را بطور مستقلانه تهیه کرده است.
طبق قانون اساسی روسیه، رییس جمهور هر سال پیام خود به پارلمان را در باره وضع کشور و جهات اصلی سیاست داخلی و خارجی ایراد می کند. در سال ۲۰۱۴ در رابطه با اوضاع دشوار بین المللی و اقتصادی توجه به این پیام بازهم بیشتر شده است. پوتین پیام خود را در شرایط کاهش ارزش روبل و پایین آمدن بهای نفت ایراد می کند که در نتیجه آن وزات توسعه اقصادی روسیه در گزارش خود در روز سه شنبه وضع آتی اقتصاد کشور را نامساعد پیش بینی کرده است.

صدای روسیه

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۳ ـ ۰۵۱۲

نفت و جنگ عربستان سعودی

 

« عربستان پیش‌ تر نیز اعلام کرده بود که درصورت تحریم نفتی ایران از سوی امریکا و کشورهای اروپایی آماده گی دارد تا هرگونه کمبود نفت در بازارهای جهانی را جبران نماید.»

 

« پانوراما الشرق الاوسط  » در مقاله‌ ای نوشت که عربستان سعودی شمشیر نفتی خود را از نیام کشیده و آن را در برابر در رقیب دیرینه خود ( ایران و روسیه ) قرارداده است، آن‌ هم در شرایطی که درگیری نفوذ در منطقه بین این محورها درجریان است و تضاد آشکار بین منافع آن‌ها به ویژه در زمینه جنگ در سوریه از ۴ سال پیش تاکنون مشاهده می‌شود.

این اعلام جنگ سعودی، برای اولین بار صورت نمی‌گیرد، عربستان در اواخر دهه ۸۰ قرن گذشته ترسایی نیز این کار را انجام داده است. یکی از این دفعات زمانی بود که اتحادیه جماهیر شوروی در دوره میخاییل گرباچف آخرین نفس‌ های خود را می‌کشید. همچنین در اوایل دهه ۹۰ قرن گذشته ترسایی عربستان از این شمشیر بر ضد حاکمیت صدام حسین درعراق و حمله وی به دولت کویت استفاده کرد و به این ترتیب زمینه محاصره و انزوای عراق را تا اشغال این کشور در سال ۲۰۰۳ و براندازی رژیم بعث مهیا کرد. به ‌این ‌ترتیب می ‌توان گفت این کشور (عراق) در دام امریکا گرفتار آمد.

هم ‌اکنون نیز بعد از اوج درگیری‌ها  درسوریه ، عربستان سعودی باردیگر از این شمشیر بر ضد ایران که حامی دولت سوریه است، استفاده می‌کند. ریاض پیش‌ تر نیز اعلام کرده بود که درصورت تحریم نفتی ایران از سوی امریکا و کشورهای اروپایی  آماده گی دارد تا هرگونه کمبود نفت در بازارهای جهانی را جبران نماید. عربستان سعودی و دیگر دولت‌های نفتی خلیج فارس در آن زمان به مرحله « توهم اشباع ذاتی » در ابعاد نفتی و سیاسی و نظامی و سایر ابعاد رسیده بودند.

این همان عبارتی بود که برژینسکی در کتاب خود با عنوان « نگاه راهبردی، امریکا و بحران رهبری جهان » به آن اشاره کرده و سیاست امریکا را دچار آفت اشباع ذاتی سیاسی خوانده بود.

عربستان سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس در راستای پیاده نمودن منافع امریکا در تمامی زمینه‌ها (  از روی عمد یا ناآگاهی )  اقدام به خودزنی کردند، آن‌ها تصور می‌کردند چنین اقداماتی در راستای خدمت به منافع عربستان و کشورهای خلیج  به صورت عام است و نفوذ این کشور را در منطقه افزایش داد و آن را بر دشمنانش به ویژه جمهوری اسلامی ایران پیروز می‌کند.

عبارت خودزنی از جمله عبارت‌هایی است که برخی عناصر خاندان حاکم در عربستان سعودی به زبان‌های مختلف آن را مطرح کردند. این موضوع را می‌توان در انتقاد شدید ولید بن طلال امیر سعودی از اظهارات وزیرنفت این کشور برداشت کرد که مدعی شده بود کاهش قیمت نفت در بازارهای نفتی جهان تاثیری دراقتصاد و اوضاع مالی عربستان سعودی ندارد.

این وزیر سعودی البته به ذکر این نظریه عجیب نیز بسنده نکرد، بلکه بعد از نشست دوره‌ای سازمان اوپک که به عدم کاهش سقف تولید این سازمان منجر شد و به‌ این ‌ترتیب بحران کاهش قیمت‌ها ادامه پیدا کرد، نسبت به  اتخاذ این سیاست ازسوی اوپک ابراز رضایت کرد.

برکسی پوشیده نیست که مواضع اخیرعربستان در راستای بستن راه بر روی کشورهایی است که می‌خواهند استخراج  سیشل و یا نفت صخره‌ای را جایگزین نفت سنتی کنند، ریاض مدعی است چنین نفتی به نسبت نفت سنتی که عربستان تولید می‌کند هزینه بالایی دراستخراج دارد. عربستان به ‌این ‌ترتیب می‌خواهد این کشورها از جمله امریکا را از رویکرد جدید خود به سمت سیشل و یا نفت صخره‌ای بازدارد.

این نظریه البته با یک منطق ساده اقتصادی مردود است، چرا که سیاست مذکور ضرورتاً این رویکرد مورد نظر را در پی ندارد و تاریخ معاصر  این نظریه را تایید نمی‌کند. عربستان سعودی هم با این اقدامات نمی‌تواند اقتصاد امریکا را به چالش بکشد.

آنچه عربستان باید آن توجه کند این است که جمله  مشهور مربوط به صدام حسین باردیگر تکرار شده است که می‌گفت: قطع روزی مردم مانند قطع گردن آنهاست. البته این سناریو با همان نتایج رژیم سابق عراق تکرار نمی‌شود، چرا عراق در آن زمان در دام اشغال کویت افتاد و همین موضوع به پایان رژیم بعث منجر شد.

درست است که عراق بعد از صدام ‌حسین هنوزهم بی‌ثبات است و بحران‌های بزرگی در این کشور از تروریسم گرفته تا فرقه‌گرایی برخی گروه‌ها وجود دارد، اما این مانع از آن نشده که ایران این کشور را به یک قدرت تاثیرگذار در نظام سیاسی خود تبدیل نکند.

در مورد روسیه نیز به همین صورت است، اگر سیاست نفتی عربستان در دو دوره گورباچف ( در زمان اتحادیه جماهیر شوروی ) و یلتسین ( در دوره اتحادیه روسیه) در تسریع تجزیه اتحادیه جماهیر شوروی و ناتوانی بیشتر اتحادیه روسیه سودمند بود، اما این روند در روسیه کنونی کاملاً متفاوت است، چرا که به نظر می‌رسد ولادیمیر پوتین رییس جمهور این کشور عزم جدی برای شکستن نظام تک قطبی به رهبری امریکا دارد و می‌خواهد نظام متوازن بین‌المللی ایجاد کند که روسیه یکی از ارکان اساسی آن باشد.

ایران نیز مانند عراق زمان صدام حسین نیست، همان‌طور که روسیه پوتین ، مانند شوروی و روسیه در دوره‌های گورباچف و یلتسین نیست. امکان افتادن جمهوری اسلامی ایران در دام راهبردی امریکا که ازطریق عربستان سعودی برای این کشور نصب کرده، کم است (اگر از دام رفسنجانی و شرکا بگذریم.)

نکته‌ای که عربستان باید آن توجه کند، این است که جنگ قدیم- جدید این کشور که برای ضربه زدن به ایران و روسیه با کمک از تحریم‌ها برضد این کشورها صورت گرفته، ممکن است این بار نتایج معکوس داشته باشد، چرا که رویکردهای جدید روسیه و تهدیدات اخیر این کشور در راستای لغو یک‌ جانبه تحریم‌ها از ایران است و این موضوع می‌تواند جنگ عربستان بر ضد این کشور را بی‌فایده کند. دراین صورت احتمال دارد سیاست عربستان سعودی ازمرحله خود زنی عبور کرده و به مرحله جدیدی وارد شود که چه بسا ویژه گی اساسی آن به دار آویختن اقتصاد و سیاست عربستان به دست حاکمان همین کشور باشد. چرا که اگر ایران و روسیه بخواهند به این اقدامات واکنش نشان دهند، ابزارهای قدرتی در منطقه دراین راستا در دست دارند که می‌توانند عربستان سعودی را درمرحله جدیدی از نابسامانی‌ها وارد کنند که با توجه به اقتصاد این کشور که خود به دست خودش آن را ضعیف کرده، حاکمیت سعودی را به مرز خطر نزدیک می کند.

خلاصه این که مرحله آینده خطرناک است و می‌تواند قربانیان سیاسی را تا درجه بالایی افزایش دهد، عربستان سعودی احتمالاً از مرحله اشباع ذاتی نیز فراتر رفته و به درجه‌ ای ‌رسیده که می‌توان آن را انفجار ذاتی نام‌ گذاری کرد، این در صورتی است که آگاهان به مسایل از سیاست کشیدن فرش از زیر پای عربستان دست برندارند و هر اقدامی که شمشیرها را بر ضد آن‌ها به حرکت درمی‌آورد را متوقف نکنند.

 

( م ه  )

بامداد ـ اقتصادی ـ ۱/ ۱۴ـ ۰۳۱۲