اتحاد و همکاری۱۲کشور امریکای لاتین

به دعوت لوییز ایناسیو لولا دا سیلوا، رییس جمهور برازیل، سران دوازده کشور در اجلاس اتحادیه دوازده کشور مستقل امریکای جنوبی از ۳۰ ماه می در شهر برازیلیا پایتخت کشور برازیل آغاز شد. شرکت کننده گان در این اجلاس می خواهند بار دیگر «اتحادیه کشورهای امریکای جنوبیUnasur  » را احیا کنند. یکی از اهداف این اتحادیه که در سال ۲۰۰۸ ترسایی تاسیس شد و تعداد اعضا آن پس از سال ۲۰۱۸ به دلیل استعفای سران دولت های دست راستی از دوازده عضو به چهار عضو کاهش یافت، ترویج ادغام و همکاری بین کشورها در سیاست، کسب و کار، آموزش، فرهنگ و توسعه زیرساخت هاست. اکنون باردیگر شمار اعضای این اتحادیه افزایش یافته است.

در همین رابطه نیکولاس مادورو، رییس جمهور ونزویلا، بعنوان اولین سفر رسمی از زمان از سرگیری روابط دیپلوماتیک بین دو کشور وارد برازیل شد. رییس جمهور سابقِ فاشیست برازیل خاویر بولسونارو در سال ۲۰۱۹ ارتباط سیاسی با ونزویلا را قطع کرده بود. آخرین سفر مادورو به این کشورِهمسایه زمانی انجام شد که دیلما روسف، رییس جمهور سابق برازیل (۲۰۱۱-۲۰۱۶) دوره دوم ریاست جمهوری خود را در سال ۲۰۱۵ آغاز کرد. روسای جمهور دو کشور وارد « کاخ پلانالتو» شدند تا نشست کاری خود را برای تقویت همکاری دو کشورآغاز کنند. اولین نشست مسوولین دو کشور برازیل و ونزویلا پشت درهای بسته برگزار شد و انتظار می رود که توافقات مختلف دو کشور درآنچه که از سرگیری روابط دیپلوماتیک آنها است، تثبیت شود.

روزنامه« Correo del Orinoco » روز یکشنبه گزارش داد که هدف سفر فعلی مادورو، علاوه بر شرکت در اتحادیه دوازده کشور امریکای جنوبی در برازیل، «در مورد بازگرداندن اتحادهای استراتیژیک دوجانبه است»، هدفی که مادورو و لولا دا سیلوا در مورد آن توافق دارند.

نشست روسای جمهور امریکای جنوبی از سه شنبه ۳۰ ماه می شروع شده است. آلبرتو فرناندز، رییس جمهور ارجنتاین، نیز روز دوشنبه برای نشست برازیل، که در آن احیای اتحادیه Unasur تصمیم گیری می شود، کشورش را ترک کرد. علاوه بر این، فرناندز و لولا می خواهند در مورد یک استراتیژی برای مبارزه با تورم و همچنین مکانیزمی برای تامین مالی «صادرات و واردات بدون استفاده از دلار امریکا» صحبت کنند. ارجنتاین و برازیل، دو اقتصاد بزرگ قاره و ونزویلا دارای بزرگترین ذخیره نفتی جهان است.

به گفته مایورو ویرا، وزیر امور خارجه برازیل، سران دوازده کشور امریکای جنوبی به این نشست دعوت شده اند. علاوه بر ارجنتاین، سران کشور های بولیویا، برازیل، گویانا، سورینام و ونزویلا که قبلا عضویت در UNASUR را انتخاب کرده اند، روسای جمهور چیلی، اکوادور، کولمبیا، پاراگوای، پیرو و اروگوای نیز در این نشست شرکت دارند. معاهده تاسیس اصلی Unión de Naciones Suramericanas  در ماه می ۲۰۰۸ ترسایی در برازیل توسط تمام دوازده کشور مستقل امریکای جنوبی امضا شد. هدف این اتحاد مبارزه مشترک علیه نابرابری، محرومیت اجتماعی، گرسنگی، فقر و ناامنی تعریف شده است، اما پس از تاسیس، به زودی مشخص شد که دستیابی به همکاری های کارآمد بین دولتی به دلیل عدم تمایل به ادغام توسط بعضی از کشورها امکان پذیر نیست. نخست، ایوان دوک، رییس جمهور راستگرای کولمبیا در اگست ۲۰۱۸ استعفای خود را اعلام کرد. در همان سال، دولت های دوست امریکا در ارجنتاین، برازیل، چیلی، پاراگوای و پیرو و اروگوای در سال ۲۰۲۰ از ادامه فعالیت مشترک خودداری کردند.

کارلوس امینامی، وزیر اقتصاد سابق چیلی قبل از حضور در اجلاس اتحادیه در یک گفت وگو با بنیاد چپ اروگوای لیبر در مونته ، گفت: « امروز ما در بحث های مهم جهانی غایب هستیم. صدای ما شنیده نمی شود. ما باید از این دوره تاریک تفرقه، که در آن امریکای لاتین در زمینه سیاست های جهانی به حاشیه رانده شده است، بیرون بیاییم.» به گزارش آژانس روسی اسپوتنیک، رودولفو نین نووا، وزیر امور خارجه سابق و معاون رییس جمهور اروگوای نیز بر تقویت همکاری با توجه به تهدیدات ناشی از استخراج مواد خام که تعادل سیاره را به خطر می اندازد، تاکید دارد. امریکای لاتین دارای رکود اقتصادی عمیق تری از رکود اقتصادی جهانی است و تعداد افراد فقیر در این قاره به تقریبا ۵۰ میلیون افزایش یافته است. گیوم لانگ، وزیر امور خارجه سابق اکوادور، از لولا خواست تا « کشورهای دیگر را متقاعد کند که اتحادیه Unasur ابزاری مناسب برای همکاری های پیش رو در مرحله پیدایش قطب بندی های جهانی فعلی است. با توجه به صف بندی های جهانی در حال شکل گیری و تکامل، من فکر می کنم کشورهای ما چانس بیشتری برای خروج از این وضعیت رکود را دارند.» در همین رابطه علاوه بر گزارش روزنامه یونگه ولت چاپ المان، اسپوتنیک فارسی نیز نوشت:

مادورو گفته است: ونزویلا مایل است به عضویت بریکس پذیرفته شود. نیکلاس مادورو، رییس جمهور ونزویلا طی سخنانی گفت: اگر از ونزویلا پرسیده شود که آیا می‌ خواهید در مقطعی به بریکس بپیوندید، ونزویلا می‌ گوید بله، ما دوست داریم بخشی از بریکس باشیم و با سیاست جهانی بریکس همراهی کنیم. در این رابطه لولا رییس جمهور برازیل می گوید در صورت درخواست رسمی ونزویلا از بریکس، برازیل از احتمال پیوستن ونزویلا به بریکس حمایت خواهد کرد./ روزنامه یونگه ولت

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۳ـ ‍۳۰۰۵

Copyright ©bamdaad 2023

چین و بازگشت سوریه به اتحادیه عرب

لیو کایو و یانگ شنگ

شی جین پینگ با ارسال نامه های تبریک به اجلاس سران اتحادیه عرب، خوشحالی جمهوری خلق چین را از اینکه کشورهای منطقه در مسیر وحدت و اتکا به خود گام نهاده‌ اند ابراز کرد.
شی جین پینگ رییس جمهور چین در نامه تبریکی به اجلاس اتحادیه عرب که روز جمعه در پایتخت عربستان سعودی برگزار شد، گفت: چین خوشحال است که کشورهای عربی گام های جدیدی در مسیر وحدت و خودسازی برداشته و به دستاوردهای جدیدی دست یافته اند.
شی گفت که اتحادیه عرب مدت‌هاست که متعهد به تقویت جهان عرب از طریق وحدت و ارتقای صلح، ثبات و توسعه در خاورمیانه بوده است و او از دیدن کشورهای عربی که گام‌ های جدید و دستاورد های جدیدی در مسیر این واحد برمی ‌دارند خرسند است. به خودسازی می رسید.
شی با ستایش ازنقش فزاینده عربستان سعودی، گفت که این کشور به عنوان یک نیروی اصلی در دنیای چند قطبی، کمک مثبتی به تقویت همبسته گی و هماهنگی میان کشورهای عربی و حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه کرده است.
روز جمعه، بشار اسد رییس جمهور سوریه پس از ۱۲ سال غیابت در این اجلاس شرکت کرد. این نشان دهنده بازگشت رسمی سوریه به بلوک ۲۲ کشوری در میان موجی از آشتی است که با میانجیگری چین تسهیل شده است.
به گفته ناظران چینی، بازگشت سوریه نشان می دهد که جهان عرب بر اختلافات خود غلبه خواهد کرد و مسیر جدیدی را برای پیگیری دیپلماسی مستقل از طریق راه های صلح آمیز آغاز خواهد کرد. سیاست ایالات متحده تنها با هدف حفظ موقعیت هژمونیک خود است و به صلح، حقوق توسعه و منافع کشورهای خاورمیانه آسیب می رساند و در مقابل گرایش‌های جدید همبستگی و خودسازی کشورهای عربی این سیاست ناپایدار است.
براساس گزارش رسانه ها، موضوعات مورد بحث در این نشست شامل بازگشت آواره گان سوری به کشورشان و بازسازی سوریه و همچنین عادی سازی رسمی روابط دیپلوماتیک با سوریه است. به گزارش رسانه « سوری الوطن » اسد در این اجلاس دیدارهای دوجانبه ای با سران چند کشور نیز خواهد داشت.
به گفته لیو ژونگمین، استاد پژوهشگاه علوم انسانی مطالعات خاورمیانه از دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای، حضور رییس جمهور سوریه در نشست اتحادیه عرب برای اولین بار در بیش از ده سال گذشته نشان دهنده بازگشت سوریه به جهان عرب پس از بیش از یک دهه انزوا در منطقه است.
اتحادیه عرب عضویت سوریه، یکی از اعضای موسس خود را پس از شروع بحران سوریه در سال ۲۰۱۱ ترسایی به حالت تعلیق درآورد. در ۷ می، اتحادیه عرب جلسه ای برگزار کرد و توافقی را برای بازگرداندن سوریه به این بلوک را اعلام کرد.
لیو روز جمعه به گلوبال تایمز گفت که این جدیدترین گام مترقی پس از ظهور موج آشتی است که شامل از سرگیری روابط دیپلوماتیک بین عربستان سعودی و ایران است. آشتی بین دو کشور که با میانجیگری چین انجام شد، نه تنها به کاهش تنش ها در خاورمیانه کمک می کند، بلکه به تغییر ساختار سیاسی منطقه ای تقابلی و فرهنگ استراتیژیک نیز کمک می کند.
لیو گفت که برای ارتقای توسعه در منطقه ایده و رویه توسعه مسالمت آمیز، گفت وگوهای هماهنگ، تساهل و یادگیری متقابل که چین به آن متعهد است، به گزینه مشترک کشورهای منطقه تبدیل خواهد شد و امیدواریم به شروع روند کاهش تنش ها کمک کند.
شی در این نامه تبریک گفت که چین و کشورهای عربی هزاران سال است که یک دوستی سنتی قوی را حفظ کرده اند. در سال های اخیر، مشارکت استراتیژیک بین دو طرف رشد کرده و نتایج مثمر ثمری را به همراه داشته است و نمونه خوبی از همکاری جنوب - جنوب و سود متقابل است.
چین آماده همکاری با کشورهای عربی برای پیشبرد روح دوستی چین و اعراب، اجرای نتایج اولین نشست چین و اعراب در دسامبرگذشته، ایجاد یک مشارکت استراتیژیک در سطح بالاتر است تا فصل جدیدی در دوستی چین و اعراب ثبت شود.
به گفته لیو، بازگشت سوریه به اتحادیه عرب همچنین نشان می دهد که اگرچه چالش هایی باقی مانده است، اما جهان عرب بر اختلافات، درگیری های داخلی و ناآرامی ها غلبه خواهد کرد و افزود که کشورهای عربی منطقه متعهد به مشارکت در بازسازی و بازسازی هستند. مشارکت در توسعه اقتصادی سوریه پس از بازگشت آن به اتحادیه عرب.
ژو ویلی، مدیر موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه مطالعات بین المللی شانگهای گفت: جهان عرب به سمت عصر جدیدی می رود که در آن کشورهای عضو وحدت را حفظ می کنند و تمایل آنها برای ایستادن روی پای خود و حل مشکلات منطقه از طریق رویکردهای صلح آمیز قوی تر از همیشه است.
اقدام اتحادیه عرب برای پیوستن مجدد دمشق با مخالفت ایالات متحده امریکا و دیگر کشورهای غربی مواجه شد. کارین ژان پیر، سخنگوی کاخ سفید، پیش از این گفته بود: « ما با شرکای خود در مورد برنامه ‌های آنها رایزنی کرده ‌ایم و به صراحت اعلام کرده ‌ایم که روابط با رژیم اسد را عادی نمی ‌کنیم و تحریم‌ های ما به قوت خود باقی است.»
ژو به گلوبال تایمز گفت که حضور نظامی غیرقانونی ایالات متحده امریکا در سوریه و سیاست تحریمی آن علیه این کشور با روند روابط منطقه ای ناسازگار است زیرا تقاضای منطقه ای برای تضمین های امنیتی ایالات متحده امریکا کاهش یافته است.
ژو گفت: اگر امریکا در اعمال تحریم ها علیه کشورهای مربوطه پافشاری کند، تنها شکاف در روابط خود با کشورهای منطقه را عمیق تر خواهد کرد.
چین از امریکا خواست تا وسواس ژیوپولیتیکی خود را کنار بگذارد و فورا تحریم های یکجانبه علیه سوریه را لغو کند، زیرا مداخله طولانی مدت واشنگتن در بحران سوریه از طریق مداخله نظامی و تحریم های اقتصادی منجر به تلفات غیرنظامیان زیادی شده است. و روند توسعه اقتصادی و بازسازی کشور را دشوارتر کرد.
ولودیمیر زلنسکی، رییس جمهور اوکرایین نیز در نشست اتحادیه عرب شرکت کرد. وی روز جمعه وارد جده شد و در توییتی نوشت: من اولین سفرخود را به پادشاهی عربستان سعودی برای تقویت روابط دوجانبه و روابط اوکرایین با جهان عرب آغاز می کنم.
تحلیلگران می گویند که حضور زلنسکی در این نشست بیشتر با هدف تامین کمک های بشردوستانه و حمایت مالی از منطقه عربی و تقویت صادرات مواد غذایی اوکرایین است. آنها افزودند که رییس جمهور اوکرایین همچنین ممکن است علاقه مند به دریافت پیشنهادهایی از عربستان سعودی برای راه حل مسالمت آمیز بحران باشد زیرا نمونه موفقی از آشتی بین ریاض و تهران با کمک چین وجود داشته است.
بنابراین، به گفته کارشناسان، یک راه حل عملی برای کاهش تنش در اوکرایین بیش از تسلیحات یا کمک های نظامی غرب ضروری است و اگر کیف این را درک کند، واقعا به روند صلح در بحران اوکرایین کمک می کند.
در بحران اوکرایین، چین همیشه طرفدار صلح است و موضع اصلی آن تسهیل مذاکرات صلح است. شی در تماس تیلفونی با زلنسکی در ماه اپریل تاکید کرد که چین نقش کلیدی در پیشبرد گفت وگوهای صلح ایفا کرده و به آتش بس زودهنگام و بازگرداندن صلح متعهد بوده است.

شی گفت: گفت وگو و مذاکره تنها راه خروج از بحران اوکرایین است. / گلوبال تایمز

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۳ـ ‍۲۲۰۵

Copyright ©bamdaad 2023

نتایج مجمع اقتصادی آوراسیا در مسکو

ا. م. شیری

در تاریخ ۲۴ تا ۲۵ ماه می ۲۰۲۳ ترسایی دومین نشست اتحادیه اقتصادی آوراسیا (اتحادیه اقتصادی آوراسیا - ۲۰۲۳) همزمان با نشست شورای عالی مجمع اقتصادی آوراسیا با حضور سران کشورهای عضو و ناظران در مسکو برگزار شد. مهر (Mher) گریگوریان، معاون نخست وزیر جمهوری ارمنستان در اجلاس اتحادیه شرکت داشت. این رویداد در چهارچوب ریاست فدراسیون روسیه در ارگان‌های اتحادیه اقتصادی آوراسیا ( شورای عالی، شورای بین دولتی و شورای اتحادیه اقتصادی آوراسیا ) در سال ۲۰۲۳ برگزار شد.

مجمع اقتصادی آوراسیا یک رویداد تجاری است که سالانه در حوزه اقتصادی با مشارکت مقامات ارشد کشورهای عضو آوراسیا، روسای مشاغل بزرگ، متوسط و کوچک کشورهای عضو و کشورهای ثالث، سران و نماینده گان مقامات دولتی کشورهای آوراسیا و همچنین سران و اعضای دولت‌های کشورهای ثالث، نماینده گان سازمان‌های بین‌المللی، علمی و آموزشی علاقه ‌مند به توسعه تعامل با آوراسیا برگزار می‌ شود. هدف از برگزاری این مجمع، توسعه بیشتر همکاری‌های اقتصادی بین کشورهای آوراسیا، بهبودی روابط همکاری در فضای آوراسیا، ایجاد روابط مطمین بین واحدهای اقتصادی و دستیابی به اثرات امتزاج ظرفیت‌های سرمایه ‌گذاری و نوآوری است.

بیش از ۲۷۰۰ کارشناس از ۵۴ کشور جهان، از جمله نماینده گان نهادهای دولتی، جوامع تجاری، سازمان‌های بین‌المللی و رسانه‌ها از ازبکستان، چین، افریقای جنوبی و همچنین نماینده گان سازمان ملل متحد، سازمان بهداشت جهانی و سازمان بین‌المللی مهاجرت در این مجمع شرکت کردند. مهمترین مسایل مربوط به تقاضا در امور تجاری در فرآیندهای همبسته گی در اتحادیه اقتصادی آوراسیا، از جمله موضوعات مورد علاقه ویژه فدراسیون روسیه، موضوعات اصلی بخش کاری این انجمن بودند.

دومین مجمع اقتصادی آوراسیا در مسکو با شعار «همبسته گی آوراسیا در جهان چند قطبی » برگزار شد. هدف از برگزاری این مجمع، تعمیم ایده اتحادیه اقتصادی آوراسیا و ارتقا روابط همکاری در فضای آوراسیا بود.

رهبران کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی آوراسیا در حضور شرکت ‌کننده گان مجمع سخنرانی کردند. به‌ ویژه، ولادیمیر پوتین در سخنرانی خود با اشاره به اهمیت و ضرورت این مجمع که اکنون به طور منظم برگزار می ‌شود، تاکید کرد که نقش این انجمن در حال رشد است و این نشاندهنده توسعه موفقیت‌ آمیز همبسته گی آوراسیا است. رییس جمهور روسیه تغییرات عمیقی را که در حال وقوع در جهان است، مورد توجه قرارداد و گفت: «...کشورهای بیشتری با هدف تقویت حاکمیت ملی، سیاست‌های مستقل داخلی و خارجی، پابندی به مدل توسعه خود، گسترش شبکه مشارکت‌ها، مناسبات محترمانه با یکدیگر هستند. همه آن‌ ها طرفدار ساختن یک معماری جدید و عادلانه‌ تر در روابط اقتصادی هستند و برای تاثیرگذاری سازنده بر فرآیندهای جهانی تلاش می‌کنند». با چنین رویکردی، به گفته پوتین، اکثر شرکت ‌کننده گان در مناسبات بین‌المللی همبسته گی دارند. وی خاطرنشان کرد، « که هم روسیه و هم شرکای آن در اتحادیه آوراسیا به همکاری صادقانه، سازنده و عمل ‌گرایانه علاقه ‌مند هستند».

در چارچوب «مجمع اقتصادی آوراسیا- ۲۰۲۳»، ۳۵ جلسه تجاری در هفت حوزه موضوعی برگزار شد: « سرمایه انسانی»، « فناوری و همکاری»، « اتحادیه اقتصادی آوراسیا در جهان در حال تغییر»، «هم ‌گرایی آوراسیا»، « بازار داخلی اتحادیه اقتصادی آوراسیا: همکاری گمرکی، رقابت و تدارکات دولتی »، « بلوک راهبردی » و «بلوک شورای تجاری اتحادیه اقتصادی آوراسیا».

در چهارچوب «سرمایه انسانی»، کارشناسان در مورد چشم‌انداز بازگشایی ظرفیت‌های گردشگری کشورهای آوراسیا، کار با استعدادهای جوان، مسایل مهاجرت نیروی کار، همکاری‌های علمی و فنی بین دانشگاهی و تجربه در مقابله با شیوع ویروس کرونا بحث کردند.

بحث‌های بسته موضوعی « فناوری‌ها و همکاری‌ها » به موضوعات حاکمیت فناوری به ‌مثابه ضمانت انرژی و امنیت غذایی، مقررات زیست محیطی، سازماندهی بازار مواد غذایی و توسعه کارآفرینی در شرایط جدید اختصاص داشت. کارشناسان جنبه‌ های مختلف عملکرد نظام واحد مقررات فنی اتحادیه اقتصادی آوراسیا و رفع موانع در امر تجارت و همچنین استانداردسازی را به عنوان یک ابزار برای تضمین ایمنی و کیفیت محصول مورد بحث قرار دادند.

شرکت ‌کننده گان در جلسات، در چارچوب منطقه « اتحادیه اقتصادی آوراسیا در جهان درحال تغییر» زمینه‌ های کلیدی همکاری بین اتحادیه اقتصادی آوراسیا، سازمان همکاری شانگهای و بریکس، همکاری‌ های پولی و مالی و گذار به اشکال جدید محاسبات در تجارت متقابل را مورد بررسی قرار دادند. گفت وگوهای تجاری در مورد قالب همگرایی آوراسیا با اندونزیا و کشورهای امریکای لاتین انجام گرفت.

شرکت ‌کننده گان در جلسات، بسته موضوعی « همگرایی آوراسیا » موضوعات کلیدی برنامه دیجیتال مانند مقررات دولتی حوزه فناوری اطلاعات، گردش اطلاعات شخصی در فضای اتحادیه اقتصادی آوراسیا و استقلال واردات کشورهای عضو انجمن همگرایی در بازار نرم‌ افزار و تجهیزات مخابراتی را مورد مذاکره قرار دادند. بحث در این زمینه همچنین به تسویه حساب‌های بین ‌المللی و دارایی ‌های دیجیتال، تجارت الکترونیکی، ایجاد شرکت بیمه اتکایی آوراسیا و منابع جدید داده‌ها در آمار اتحادیه اقتصادی آوراسیا اختصاص داشت.

شرکت ‌کننده گان در موضوع بحث « بازار داخلی اتحادیه اقتصادی آوراسیا: همکاری گمرکی، رقابت و تدارکات دولتی»، در مورد مسایل مربوط به بهبود قوانین اتحادیه در مواجهه با چالش‌ های امروزی و مقررات گمرکی، سامانه‌ های دیجیتال برای تشخیص تقلب در مناقصه و دیجیتالی کردن تدارکات عمومی بحث کردند.

«بلوک راهبردی» به بستری برای بحث در مورد «استراتیژی اتحادیه اقتصادی آوراسیا-۲۰۳۰+» تبدیل شد. شرکت ‌کننده گان به این سوالات که هدف اصلی توسعه اتحادیه اقتصادی آوراسیا برای دوره تا سال ۲۰۳۰ و تا سال ۲۰۴۵ چیست، چه اقدامات خاصی برای اطمینان از دستیابی به اهداف توسعه انجمن همبسته باید انجام شود و سمت ‌گیری ‌های جدید برای توسعه استراتیژیک اتحادیه اقتصادی آوراسیا چیست، پاسخ دادند؟ در این نشست معاونان نخست وزیر کشورهای عضو اتحادیه حضور داشتند. در طول این بحث‌ها، مسیرهای جدید برای توسعه استراتیژیک اتحادیه اقتصادی آوراسیا و پروژه‌هایی که می ‌تواند به افزایش سهم صادرات فناوری پیشرفته و ایجاد شرکت‌های فرا- آوراسیایی کمک کند، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

الکسی اورچوک، رییس شورای اتحادیه اقتصادی آوراسیا و معاون نخست وزیر فدراسیون روسیه، در مورد کار این مجمع اظهار داشت: در سال ۲۰۲۳ ترسایی همراه با همکارانمان در اتحادیه، به کار بر روی ایجاد بازارهای مشترک انرژی، بر روی حل مشکلات آب و هوا، امنیت انرژی، تحول دیجیتال و امنیت غذایی ادامه می ‌دهیم….

 مجمع اقتصادی آوراسیا به نقطه عطف دیگری در مسیر تقویت همکاری بین کشورهای آوراسیا و ابزاری برای افزایش درک متقابل بین آن‌ها تبدیل شده است.

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۳ـ ‍۲۹۰۵

Copyright ©bamdaad 2023

محمد ولی

دریای هلمند طویل ترین دریای افغانستان بوده دارای ۱۴۰۰ کیلومتر طول میباشد ، این دریا از دره اونی کوه پغمان سرچشمه گرفته بعد از عبور از ولایات میدان وردگ ، ارزگان ، هلمند و نیمروز به جهیل کنگ می ریزد .

مشکل میان افغانستان و ایران روی آب هیرمند از سال ۱۸۷۲ آغاز گردید ، در آن زمان نه تنها مساله حقابه بلکه تغیر مسیر دریا در اثر آب خیزی که باعث تعیر سرحد میان دو کشور می شد نیز مشکل ایجاد میکرد . در سال ۱۹۰۰ میلادی دولت انگلیس در مورد به حکمیت پرداخت و کلونل مکمهان رییس هیات حکمیت در جنوری سال ۱۹۰۳ وارد سیستان شده در سال ۱۹۰۵ قرار ی صادر کرد که مشتمل بر ده فقره بود ، مطابق فقره دهم یک قرارداد شامل بر هشت فصل را امضَاء کرد .

در فصل سوم این قرارداد قید شده بود :« علی هذا ایران مستحق می باشد به یک ثلث جمیع آب هیرمند. »

به اثر این حکمیت ایران ثلث آب هیرمند را مستحق میشد .

منازعه با این حکمیت پایان نیافته در سال ۱۹۳۸ بار دیگر تازه گردید . نمایند ه ایران به کابل آمده با وزارت خارجه افغانستان به مذاکره آغاز کرد که در پایان کار قراردادی شامل ۱۵ ماده بین دولتین شاهی ایران و افغانستان بنام قرارداد تقسیم آب هیرمند منعقد شد . وزارت خارجه افغانستان خلاف ‌معاهدات گذشته این بار حقابه ایران را طبق ماده اول قرارداد چنین تعریف کرد :« دولتین ایران و افغانسنان موافقت مینمایند که همه ساله هر مقدار آب رودخانه هیرمند که به بند کمال خان میرسد بین ایران و افغانسنان از بند کمال خان به بعد بالمناصفه تقسیم شود .»

از سال ۱۹۴۷ تا سال ۱۹۵۰ باز هم ‌مشاجره روی اب هیرمند بالا گرفت اما با آمدن هیات ایرانی به کابل بدون عقد کدام معاهده خاموش گردید .در ماه جوزای سال ۱۹۷۲ معضله ‌میان کابل و تهران تازه شد و در ماه می سال ۱۹۷۳ امیر عباس هویدا صدراعظم ایران به کابل آمد و قرارداد جدید آب هیرمند را با محمد موسی سفیق صدر اعظم افغانستان به امضَا رسانید .

این قرارداد با مخالفت احزاب سیاسی ( بدون اخوانی ها ) و شخصیت های سیاسی مواجه شد چنانچه جبهه ای متشکل از احزاب ، شخصیت های سیاسی به شمول محمد هاشم میوندال یکی از صدراعظمان کشور ، عده ای از وکلا و سناتوران پارلمان تشکیل گردیده برای چندین روز بعد از ساعت چهار عصر در پارک زرنگار در مورد غیرعادلانه بودن قرارداد و تقبیح ا آن زیر نام فروش آب هیرمند سخنرانی های احتجاجیه میکردند .تصویب این قرارداد در پارلمان نیز با مخالفت عده ای از وکلا مواجه شد .

پس از سقوط رژیم شاهی در افغانستان و بنابر حوادث بعدی دولت های افغانستان و ایران مجال بحث روی این مشکل را نداشتند، جانب ایرانی با اغتنام فرصت خلاف معاهده سال ۱۳۵۱ سطح استفاده از آب هیرمندرا بلند تر برد .

تازه گی ها باز جانب ایرانی ادعاهای دراین مورد آغاز کرده میگویند از ۸۲۰ میلیون متر مکعب حقابه ۲۷ میلیون متر مکعب به آن کشور داده میشود .

نسبت اینکه در طول ۴۳ سال با استفاده خارج از قرارداد ایران در منطقه زابل ایرانی نهرکشی کرده و مناطقی را تحت آبیاری در آورده آانجا را قابل سکونت ساخته است شاید ادعاهای بیشتر داشته باشد و مدعی حفظ محیط زیست و شرایط زنده گی مردم ازاین آب گردد و بیشتر از آنچه در قرارداد سال ۱۳۷۱ ذکر شده مطالبه نماید .

اینکه در طول ۴۳ چقدر از آب هیرمند استفاده بی رویه نموده اند به گذشته تعلق دارد اما ازاین به بعد طبق قرارداد سال ۱۹۷۳ ایران مستحق مقدار ذکر شده آب در قرار داد میباشد(۲۶  متر مکعب در ثانیه که ۸۲۰ متر مکعب در سال میشود ) . مشکل خشکسالی و کمبود مقدار آب در دریا باید مد نظر باشد و به بیشتر خواهی های ایران اهمیت داده نشود .

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۳ـ ‍۱۹۰۵

Copyright ©bamdaad 2023