افسانـه فـرقـه ‌گرایی عـــراق

سامی رمضانی

 تونی بلیر بخاطر سعی در توجیه تجاوز ٢٠٠٣ ترسایی به عراق، و ادعای آخر هفته گذشته خود مبنی بر این‌ که او درهرج ‌و‌مرج کنونی بی‌تقصیر است، وسیعاً مورد ریشخند قرارگرفته است. متاسفانه، بسیاری از منتقدین او نیز دنبال هسته مرکزی استدلال او افتاده‌اند: این‌که جامعه عراق چیزی بیش ازیک مجموعه رنگارنگ از مذاهب و اقوام نیست که طی سال‌ها، اگر نه قرن‌ها، منتظر قتل‌عام یکدیگر و غرق کردن آن در حمام خون بوده‌اند.

تفاوت اصلی بین دو طرف به نظر میرسد این باشد که بلیر معتقد است مداخله غربی پاسخ است؛ برخی ازمنتقدین او می‌گویند عراق به یک دیکتاتورمانند صدام نیاز دارد تا ملت را با هم نگه دارد. اما، هیچ طرف تاکنون مدرک تاریخی درباره درگیری فرقه‌ ای بین مذاهب، فرقه‌ها، قومیت‌ها وملیت‌های عراق ارایه نکرده است. تا قبل از اشغال ٢٠٠٣ ترسایی به سرکرده گی ایالات متحده، تنها حادثه غارت خشونت‌ بارمحلات یهودی‌‌نشین در سال ١۹۴١ بود که از این نظر که چه کسی آن را طراحی کرده بود، هنوز در هاله‌ ای از اسرارقرار دارد . اسناد مرتبط با آن حادثه جنایتکارانه به دستور دولت‌های متوالی بریتانیا هنوز درمرکز اسناد عمومی محرمانه نگه ‌داری می‌شوند. بمب‌گذاری در کنیسه‌ها در بغداد در ۵١-١۹۵٠ معلوم شد کار صهیونیست‌ها بود برای این‌که یهودیان عراق را که یکی از قدیمی‌ ترین جوامع یهودی درجهان بود بترسانند تا نظر خود را در امتناع ازمهاجرت به اسراییل تغییر دهند.

تا دهه ١۹۷٠ تقریباً همه سازمان‌های سیاسی عراق سکولار بودند، مردم را از پیروان همه مذاهب و غیرمذهبی‌ها جذب می‌کردند. خطوط اختلاف بوضوح بر طبقه اجتماعی و سمت‌گیری سیاسی قرار داشت. رشد احزاب سیاسی درپی سرکوب بیرحمانه همه هویت‌های سیاسی به اسثنای حزب بعث توسط صدام حسین رخ داد. اماکن نیایش به مراکز تهیج سیاسی و سازماندهی مبدل شدند.

برخلاف افسانه‌های رایج، اکثریت بنیان‌گذاران حزب بعث شیعه بودند. اما، ایدیولوژی بعث عراق همیشه یک بُعد نژادپرستانه علیه مردم کرد و غیرعرب (همچنین علیه سمت‌گیری طبقاتی) داشت، و زمانی‌که در قدرت بود میلیون‌ها نفر از فقیرترین بخش‌های جامعه، عمدتاً در جنوب را به حاشیه راند. سکنه جنوب عراق و برخی بخش‌های بغداد، عمدتاً از شیعیان مهاجر از مناطق روستایی جنوب، که ازنقطه نظر تاریخی خانه فقیرترین‌ها بوده است، تشکیل می‌شد.

بزرگترین سازمان توده‌ای عراق از دهه ١۹۴٠ تا دهه ١۹۶٠ حزب کمونیست عراق بود، که در سال ١۹٣۴ توسط فعالینی با پیشینه‌های مذهبی و قومی گوناگون تاسیس شد. آن نیرومندترین حزب حتا در کردستان عراق بود، و تا زمانی‌که رهبری آن برخلاف خواست اکثریت اعضای حزب در سال ١۹۷٣ تصمیم گرفت به رژیم صدام بپیوندند یک حزب توده‌ای ماند. صدام در ۹ـ ١۹۷۸ کارزار خبیثانه‌ای را علیه حزب کمونیست عراق براه انداخت، و حزب پس از پیوستن به « شورای حکومتی عراق » که پس از اشغال در ٢٠٠٣ تشکیل شده بود علت وجودی خود را از دست داد.

مفسرین مسایل عراق اغلب به جنگ‌های قومی که علیه مردم کرد براه افتاد اشاره می‌کنند. آن‌ها به این توجه نمی‌کنند که هیج‌کدام از جنگ‌ها مورد حمایت مردم نبود بلکه بیرحمانه توسط رژیم‌های سرکوبگر، بویژه رژیم صدام، دنبال می‌شد.

یکی از بزرگترین شواهد بر مدارایی که بین جوامع گوناکون در عراق وجود دارد این است که بغداد هنوزنزدیک به یک میلیون کُرد دارد، که هرگز از طرف اعراب خشونت فرقه‌ای را تجربه نکرده‌اند. همین‌طور، حدود ٢٠ درصد جمعیت بصره سنی است. سامرا، یک شهرعمدتاً سنی، خانه دوتا از مقدس‌ترین حرم‌های شیعیان است. طی قرن‌ها روحانیون سنی سامرا متولیان دو حرم بوده‌اند.

هر قبیله در عراق در صفوف خود شیعه و سنی دارد. هز شهر و شهرک ترکیبی از جوامع گوناگون است. تجربه من از عراق، و تجربه دوستان و نزدیکان من، این است که برغم رژیم‌های « تفرقه بیانداز و حکومت‌ کن » متوالی، ترکیب خارق‌العاده‌ای از همزیستی جوامع وجود دارد.

جدی‌ترین تنش‌های فرقه‌ای و قومی در تاریخ مدرن عراق در پی اشغال ٢٠٠٣ بسرکرده گی ایالات متحده رخ داد، که با مخالفت و مقاومت گسترده مردمی مواجه شد. ایالات متحده سیاست « تفرقه بیانداز و حکومت کن» خود را دارد، سازمان‌های عراقی را براساس مذهب، قومیت، ملیت، یا فرقه، و نه براساس سیاست‌ها، ارتقا می‌دهـد. بسیاری از افسران ارشد ارتش تازه تاسیس عراق از این سازمان‌ها و از ارتش صدام آمدند. این، سه سال پیش زمانی‌که گروه‌های فرقه‌ای درسوریه مورد حمایت ایالات متحده، ترکیه، عربستان سعودی و قطر قرار گرفتند، تشدید شد.

این طبقه از افسران بود که ماه گذشته موصل و یک سوم قلمرو عراق را به تروریست‌های داعش؛ که توسط هزاران رزمنده خارجی، اعضای حزب بعث صدام، و حزب اسلامی (شاخه‌ای از اخوان‌المسلمین) حمایت می‌شدند، واگذار کرد. این نیز روشن شده است که رهبران دولت منطقه‌ای کردستان کنترول خود را گسترش داده‌اند و با شورشیان فرقه‌گرا وارد یک آتش‌بس دفاکتو شده‌اند. این نیزمهم است که افسرانی که موصل و دیگر مناطق را بدون شلیک حتا یک گلوله رها کردند به کردستان گریختند.

باید دید آیا عراق می‌تواند این جدی‌ترین تهدید به هستی خود را پشت سر بگذارد. اما کسانی که ادعا می‌کنند عراق تنها از طریق تقسیم به سه حکومت می‌تواند صلح داشته باشد، ترکیب جامعه عراق را نمی‌شناسند. سه منطقه سریعاً تحت حکومت فرقه‌گرایانه خشونت‌آمیز و شوونیستی قرار خواهند گرفت. با توجه به این‌که قومیت و مذهب چگونه در مناطق عراق، بویژه در بغداد و عراق مرکزی، در هم آمیخته‌ اند، تجزیه ملی به سه بخش نسخه‌ ای است برای جنگ‌های دایمی که فقط شرکت‌های نفتی، فروشنده گان اسلحه، و جنگ‌سالاران برنده گان آن خواهند بود.

عدالت

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۴ ـ ۰۷۰۷

قضیه « القاعده» و افغانستان پیداست هیچ درسی به امریکایی ها نداده است

روسیه در شورای امنیت سازمان ملل پیشنویس قطعنامه در باره سوریه را ویتو می کند، اگر در آن از امکان برقراری تحریم ها و کاربرد نیروی نظامی صحبت شود. ویتالی چورکین نماینده دایمی فدراسیون روسیه در سازمان ملل در اینباره هشدار داد. وی همچنین به این نکته اشاره نمود که نقشه های واشنگتن برای خرج ۵۰۰ میلیون دلار برای آموزش اپوزیسیون سوریه و تامین آنها با تسلیحات مانند ریختن تیل برآتش درگیری خواهد بود که از مرزهای سوریه فراتر رفته است. منطقه با خطر بیسابقه تروریستی دست وگریبان است که در وهله اول از گروه « دولت اسلامی عراق و شام » ناشی می شود. مخالفان مسلح رژیم بشاراسد این وضعیت را بدتر می کنند.

روسیه پیشنویس قطعنامه انسانی شورای امنیت سازمان ملل در باره سوریه را در صورتی که  تحریم ها و یا احتمال عملیات جنگی برعلیه دمشق در آن متصورباشد را ویتو خواهد کرد. سند ارایه شده از طرف استرالیا و لوکزامبورگ و اردن ، ماده هفتم اساسنامه سازمان ملل را یادآورمی شود ، که حاوی اقدامات شدید است اگر کمک بشردوستانه به دلیلی به مقصد نرسند. به عقیده مسکو این راه حل نیست. اگر کمک های بشردوستانه در کشوری که درآن عملیات جنگی جریان دارد توسط افراد مسلح متوقف شوند ، تهدید برقراری تحریم برعلیه دمشق نمی تواند اوضاع را تغییر بدهد. برعکس این بهانه ای برای دسیسه بازی ها و تحریکات بیشمار برعلیه کاروان های کمک های انسانی خواهد شد. هدف پیشنویس باید آن باشد که بهانه ای برای دسیسه و تحریکات بدست ندهد و بطور واقعی به باشنده گانی کمک کند که در وضعیت دشواری قرار گرفته اند. روسیه بدین منظور چند هفته ای پی در پی با سوریه مذاکراتی را انجام داده است. در نتیجه در این روزها، دمشق قبول کرد اجازه عبور کمک های بشر دوستانه از طریق نقاط مرزی اردن و عراق و ترکیه را صادر کند. باید در آینده نیز با دولت سوریه همکاری شود.

آنچه به قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مربوط می شود هیات نماینده گی روسیه پیشنهاد می کند سندی به تصویب برسد که بطور فرمال خرید نفت از شبه نظامیان سوریه و عراق ممنوع اعلام شود. نمونه عراق در حال حاضر بخوبی نشان می دهد که این معاملات به چه خواهد انجامید. در شمال عراق گروهبندی افراطی « دولت اسلامی عراق و شام » بخوبی جا خوش کرده است و شبه نظامیان آن با آغاز عملیات خود در شمال سوریه وارد خاک عراق شدند و کنترل خود را بر یکسری از نواحی شمال کشور برقرار کرده و معدن نفت و پالایشگاه بزرگ نفت را به تصرف خود درآوردند. حالا در آمد آنها چند میلیون دلار در ماه خواهد بود که برای خرید تسلیحات مدرن و جلب شبه نظامیان جدید کافی خواهد بود. درهفته جاری  جنگجویان درحال جنگ در سوریه از سازمان «جبهه النصر» در سوریه با گروه « دولت اسلامی عراق و شام » سوگند وفاداری یاد کردند.

پان کی مون سرمنشی سازمان ملل متحد نگرانی خود را در این رابطه اعلام نمود و « جهانیان را فراخواند تا بهمراه یکدیگر کاری کنند که « جبهه النصر» و گروه « دولت اسلامی عراق و شام » نتوانند از حمایت مالی و گسترده برخوردار شوند».

در این زمینه، پیام باراک اوباما ، رییس جمهور امریکا به کنگره با تقاضای تخصیص ۵۰۰ میلیون دلار برای آموزش نظامی و تامین اپوزیسیون سوریه اگر نه چیز دیگری، حداقل عجیب به نظر می رسد.

در واقع دمشق و بغداد با یک دشمن در حال جنگ هستند. فقط در سوریه منافع شبه نظامیان با نقشه های واشنگتن یکسان است و در عراق متفاوت.

پاول زلاتاریف معاون رییس انستیتویت امریکا و کانادا در اینباره گفت: « آنچه باید اتفاق می افتاد رخ داده است. همانطور که در سال ۲۰۰۳ میلادی به امریکایی ها هشدار دادند، حمله نیروهای خارجی نمی تواند ریسک فروپاشی عراق را بهمراه نداشته باشد.»

شایان ذکراست که در مورد کنونی نیروهایی که به بی ثباتی اوضاع درعراق دست می زنند همان نیروهایی هستند که در سوریه به عملیات جنگی مشغولند، فقط با این تفاوت که در سوریه امریکایی ها از آنها حمایت می کنند و درعراق باید با آنها بجگند.

اما فعلاً به غیر از بغداد، دمشق و ایران به مقابله جدی و واقعی با شبه نظامیان گروه « دولت اسلامی عراق و شام » می پردازند. برای واشنگتن مثل گذشته اعتراف به این موضوع دشوار است که تقسیم تروریست ها به «خودی» و « بیگانه » به مسایلی خواهد انجامید که مبارزه با آنها فوق العاده دشوار خواهد بود. قضیه « القاعده » و افغانستان پیداست هیچ درسی به امریکایی ها نداده است.
 ص ر

بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۴ ـ ۲۷۰۶ 

ایستاده گی تاجیکستانی ها در برابر افراط گرایان

بیش از ۲۰۰تن تاجیک در درگیری های مختلف خارجی از جمله سوریه در نبرد هستند. گفته می شود که برخی از آنها در سوریه درمیان نیروهای گروه های تروریستی جماعت انصارالله و جماعت صابری در حال نبرد می باشند.

نادین بهرام

مقامات رسمی تاجیکستان در حال مقابله با جذب جوانان کشورشان توسط شورشیان خارجی هستند. آنها نگران اند که این روند منجر به تروریسم در داخل مرزهای تاجیکستان شود. تاجکستان  در پنج و نیم  سال گذشته شاهد ۳۹ اقدام تروریستی و ۲۳۳ جرم افراطی بوده است که مقامات با پشتکار پولیس و پیگیری قضایی به آنها پاسخ داده اند.

شیرخان سلیم زاده دادستان کل کشور گفت: « ما ۱۸۳ پرونده جنایی علیه افراط گرایان تشکیل داده ایم. ما این گروه ها را از بین برده و افراط گرایان را تحت تعقیب قضایی قرار داده ایم.»

رمضان رحیم زاده  وزیر داخله تاجکستان گفت: « جذب شهروندان تاجیکستان به درگیری های مسلحانه در خارج از کشور اتفاق می افتد. این مساله بیشتر در مدارسه های مشکوک رخ می دهد. ما اطلاعاتی در مورد چند مدرسه در پاکستان، مصر، افغانستان و کشورهای دیگر داریم. در بیشترین موارد، شهروندان ما قبل از اینکه به جنگ بروند، در خارج از کشور به سر می برند.» سلیم زاده در مورد آنچه مقامات در مورد برخی افراد به اصطلاح جهادی می دانند، گفت: « تاجیکستانی های جذب شده بیشتر در حال درس خواندن در مصر و وزیرستان بوده اند.»

با این وجود، برخی رسانه ها به تازه گی گزارش داده اند که استخدام کننده گان تروریستی همچنین در داخل تاجیکستان فعال بوده و این یک چالش است. سلیم زاده  در این مورد گفت: « اگرچه تاجیکستان اساس حقوقی برای مبارزه با تروریسم و افراطی گرایی را دارد و این مساله برای ما اولویت دارد، ولی این کار برای ما آسان نیست.»

گروه های ممنوعه

دادگاه عالی فعالیت ۱۲ گروه تروریستی از جمله جماعت انصار الله، جنبش اسلامی ازبکستان و سازمان های دیگر در تاجیکستان را ممنوع ساخته است. با این وجود آنها به تطمیع جوانان فقیر و کشانبین آنها به صفوف شان ادامه می دهند.به تازه گی صفحه ای با نام جماعت انصارالله  در سایت شبکه اجتماعی Odnoklassniki  ایجاد شده است. این صفحه حاوی ویدیوهایی است که شورشیان تاجیک زبان را در سوریه نشان می دهند. بیش از ۲۰ مرد ماسک پوش  و یک مرد بدون ماسک در این ویدیوها دیده می شوند که از بیننده گان می خواهند تا به «جهاد» بپیوندند.

در این کلیپ ها، ستیزه جویان می گویند که بیش از ۶۰۰ شهروند تاجیکستان در حال نبرد در سوریه هستند، در حالیکه برآوردهای سوریه بیش از ۱۹۰ نفر است.

خشم بیننده گان تاجیکستان

واکنش به چنین تلاش هایی برای جذب افراد در تاجیکستان بسیار منفی بوده است.حکمت الله سیف الله زاده عضو شورای عالی سیاست گذاری حزب رنسانس اسلامی گفت: « من به شدت مخالف ایده نبرد تاجیکستانی ها در جهاد هستم.»

در طی چهار سال گذشته، مقامات تاجیکستان که از شستشوی مغزی هراسان بوده اند، تلاش کرده اند تا بیش از ۲۷۰۰ شهروند خود که در موسسات آموزشی مختلف درخارج از کشور ثبت نام کرده بودند را به کشور بازگردانند.

شورشیان در مراسم بخاک سپاری یک فرمانده خود در حلب ـ سوریه در ۱۰ اپریل عزاداری می کنند

حسین چونا موسی زاده رییس شعبه شورای علمای تاجیکستان در ولایت سغد گفت: « مذهب صلح، برادری و اتحاد است. ما شنیده ایم که افرادی دست به قتل می زنند، کسانی را سر می برند و می گویند الله اکبر ... مثل اینکه به بهشت می روند. با این وجود، آنها به جهنم خواهند رفت.»

حاجی اکبر تورج زاده یک روحانی اهل دوشنبه گفت: « روحانیون باید بر روی منبر در مورد نادرستی اینگونه اقدامات صحبت کنند. جهاد زمانی است که یک مسلمان به مسلمانان دیگری کمک کند که قادر به دفاع از کشور خود در برابر غیرمسلمانان نیستند.این چیزی نیست که در سوریه اتفاق می افتد.»

درخواست برای توسعه کار

کارشناسان مختلف می گویند که تاجیکستان بایست راهی برای جلوگیری از جذب افراد توسط جهادی ها را پیدا کند.

عینال بابانظروا مدافع حقوق بشر در سازمان غیردولتی پرستکیوا میگوید : »متخصصان الهیات، وزارت آموزش و دیگران باید کار را توسعه دهند. همه افرادی که به آنجا می روند با محرک مذهبی نمی روند. برخی امیدوارند که پول در بیاورند.»

فریدون خودی زاده گفت: « وقتی جهادی ها به خانه بیایند، لازم است با آنها کار کنیم. نباید آنها را در زندان حبس کنیم تا بتوانند زندانیان دیگر را هم آلوده کنند. لازم است آنها را مجبور کنیم تا نگاهی دوباره به مناطق درگیری و نبرد به عنوان یک خواب وحشتناک بیاندازند.»

س ا انلاین

 بامداد ـ سیاسی ـ ۱۴/۲ ـ ۰۴۰۷

چین و ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیا

جمهوری مردم چین درصدد ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیاست که یک نهاد مالی بین المللی با توانایی رقابتی با صندوق بین المللی پول ؛ بانک جهانی و بانک توسعه آسیا به شمار می رود

به گزارش رسانه های گروهی جهان، با توجه به نگرانی دولت چین از نفوذ و تاثیرگذاری امریکا و کشورهای هم پیمانش، چین درصدد ایجاد بانک سرمایه گذاری آسیاست که یک نهاد مالی بین المللی با توانایی رقابتی با بانک جهانی و بانک توسعه آسیا به شمار می رود.

به گزارش روزنامه فایننشل تایمز چاپ انگلیس، مقامات دولت چین در چند هفته گذشته دردیدار با مقامات کشورهای درگیر پیشنهاد کرد که سرمایه این بانک از ۵۰ میلیارد دلار به ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد.

تا کنون ۲۲ کشور از جمله چند کشور خاورمیانه به سهام داری دراین بانک ابراز تمایل کرده اند. به گزارش رسیده، این بانک پس از راه اندازی درابتدا به اجرای پروژه های مربوط به احیای جاده ابریشم کمک خواهد کرد.

به گزارش رسیده، قرار است اکثر سرمایه این بانک از طرف چین تامین شود.

چین قصد دارد با استفاده از سرمایه این بانک به ساخت تاسیسات زیربنایی از جمله ایجاد خط راه آهن پکن – بغداد بپردازد.

به دنبال پیشرفت سریع و ارتقای جایگاه بین المللی چین، این کشور درسال های اخیر خواستار کسب حق بیشتر خود در بانک جهانی، صندوق بین المللی پول و بانک توسعه آسیا شده است. اما این سازمان ها به درخواست های چین چندان پاسخی نداده اند.

بر اساس گزارش منتشر شده سازمان ملل متحد به دنبال توسعه سریع اقتصادی چین، سرمایه گذاری شرکت های چینی در خارج از کشور درسال جاری میلادی از میزان سرمایه جاری در این کشور فراتر خواهد رفت.

منبع:  CRI

بامداد ـ اقتصادی ـ ۲/ ۱۴ـ ۲۷۰۶