در پیوست با درگیری‌ها میان تایلند و کامبوجیا:
جنگی فراتر از انتظار در جنوب شرق آسیا
درگیری های مرزی میان تایلند و کامبوجیایا که از دیرباز وجود داشته، اکنون به سطح بی سابقه‌ای از خشونت رسیده است. این درگیری ها که پیش از این به نزاع های محدود مرزی شناخته می شد، در روزهای اخیر به تبادل آتش سنگین و حملات هوایی گسترده تبدیل شده و جان ده‌ها نفر را گرفته است.
آغاز درگیری‌ها و تشدید خشونت
در هفته های اخیر، تنش‌ها در مرز دو کشور به سرعت افزایش یافت و در نهایت به درگیری نظامی تمام عیار تبدیل شد. ارتش کامبوجیا با استفاده از راکت اندازهای ۱۲۲ میلی متری «گراد» ساخت شوروی، حملات گسترده ای را علیه شهرهای مرزی تایلند انجام داد. این حملات قطعات نظامی، بیمارستان‌ها، منازل مسکونی، تانک تیل ها و حتا فروشگاه های زنجیره ای را هدف قرار داد که منجر به کشته شدن بیش از ۱۰ غیرنظامی تایلندی گردید، از جمله ۶ نفر که در یک فروشگاه هدف قرار گرفتند.
در واکنش، ارتش تایلند نیز با تغییر رویکرد معمول خود، ۱۰ فروند جنگنده اف-۱۶ خود را به پرواز درآورد و طی دو حمله هوایی، دو مقر لشکر قوای زمینی کامبوجیا را به طور کامل منهدم کرد. این سطح از خشونت نشان دهنده عمق خصومت و عصبانیت فزاینده میان دو کشور است.
ریشه های تنش: گذشته ای پرفراز و نشیب و اختلافات مرزی
اگرچه تایلند و کامبوجیا هر دو کشورهایی با اکثریت بودایی و اعضای انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (ASEAN) هستند، اما روابط تاریخی آن ها مملو از اختلافات و رقابت است. از زمان امپراتوری خمر در دوران سلسله تانگ چین، که قلمرو وسیعی را دربر می گرفت، تا ظهور اقوام تایی و سپس استعمار فرانسه، این دو کشور همواره درگیر نزاع های ارضی بوده‌اند. معابد باستانی خمر که اغلب در مناطق کوهستانی و مرزی قرار دارند، از جمله معبد «پریاه ویهر»همواره محل مناقشه و درگیری بوده‌اند.
این اختلافات تاریخی، در کنار احساسات ملی گرایانه در هر دو کشور، به راحتی به تنش‌های داخلی و خارجی دامن می زند. درگیری های اخیر در نزدیکی معابد مرزی، بار دیگر ثابت کرد که این اماکن مقدس، به راحتی می توانند به صحنه نبرد تبدیل شوند.
جرقه جنگ: «ماجرای مکالمه کامبوجیا » و پیامدهای سیاسی
تحلیلگران معتقدند که نقطه اوج این تنش‌ها، حادثه‌ای بود که به «ماجرای مکالمه کامبوجیا » معروف شد. این واقعه شامل افشای مکالمه خصوصی میان پایتونگتارن شیناواترا، نخست وزیر تایلند (نماینده جناح تاکسین شیناواترا) و هون سن، نخست وزیر سابق کامبوجیا، بود.
تاکسین شیناواترا و هون سن روابط نزدیکی داشتند و تاکسین در دوران تبعید خود از تایلند، بارها در کامبوجیا پناه گرفته بود. دولت پایتونگتارن، که ادامه دهنده سیاست‌های «تاکسین» بود، تلاش می کرد تا تنش‌های مرزی را کاهش دهد. با این حال، ارتش تایلند و جناح های محافظه کار، که مخالف سرسخت تاکسین هستند، از این اختلافات برای تضعیف دولت استفاده می کردند.
در می ۲۰۲۵ ترسایی پس از یک درگیری محدود مرزی،جنرال بونسین، فرمانده ارتش منطقه دوم تایلند، بدون توجه به دستورات دولت، نیروهای زیادی را به مرز اعزام کرد و مرز را بست. این اقدام، دولت را در موقعیت دشواری قرار داد.
در ۱۵ جون، هون سن و پایتونگتارن مکالمه‌ای خصوصی داشتند که در آن پایتونگتارن از هون سن خواست تا به تنش‌ها دامن نزند و حتا ژنرال بونسین را «دیوانه» توصیف کرد. اما روز بعد، هون سن این مکالمه را افشا کرد که به شدت در تایلند جنجال برانگیز شد. این افشاگری، پایتونگتارن را در معرض اتهامات «خیانت» و «وطن فروشی» قرار داد و به سرعت منجر به تعلیق وی توسط دادگاه قانون اساسی تایلند شد.
افشای این مکالمه، هون سن را به عنوان « نابود کننده صلح» در منطقه معرفی کرد. این اقدام، تنها نیروی «طرفدار کامبوجیا» در دولت تایلند را از بین برد و در نهایت به جبهه «تاکسین» و پایتونگتارن این امکان را داد که برای بقا و انتقام، به سمت اقدامات تهاجمی علیه کامبوجیا حرکت کنند.
در پی این اتفاقات، روابط دو کشور به سرعت رو به وخامت گذاشت. تایلند شروع به تعقیب «گو آن»، سرمایه دار کامبوجیای نزدیک به هون سن در تایلند، کرد و فعالیت‌های مربوط به کلاهبرداری‌های سایبری فرامرزی را به شدت سرکوب کرد. اتهامات متقابل «تاکسین» مبنی بر «بی وفایی هون سن» و هون سن مبنی بر « بی‌وفایی تاکسین به پادشاه تایلند»، روابط دو رهبر را به طور کامل قطع کرد.
تشدید درگیری‌ها و ورود مین‌های جدید
در اواخر جولای، مین‌های جدیدی در مرز تایلند و کامبوجیا پیدا شد که منجر به زخمی شدن چندین سرباز تایلندی شد. دولت تایلند در واکنش، سفیر کامبوجیا را اخراج و سفیر خود را از کامبوجیا فراخواند، که به منزله قطع موقت روابط دیپلماتیک بود.
در ۲۴ جولای، درگیری‌های مسلحانه به اوج خود رسید. هر دو طرف یکدیگر را به آغاز درگیری متهم کردند. ارتش کامبوجیا در شش نقطه مرزی به طور همزمان به مواضع تایلند حمله کرد و از راکت‌اندازهای «گراد» برای گلوله باران عمق خاک تایلند استفاده کرد. همزمان، پیاده نظام کامبوجیا با نفوذ از مسیرهای کوهستانی مسدود شده، دو معبد مورد مناقشه را اشغال کرد.
در پاسخ، ارتش تایلند با استفاده از جنگنده‌های اف-۱۶، حملات هوایی گسترده‌ای را علیه اهداف نظامی کامبوجیا، از جمله مقرهای فرماندهی لشکر، مواضع تانک و راکت‌انداز، و جاده های منتهی به خط مقدم، انجام داد. این درگیری‌ها، بزرگترین نبرد نظامی در منطقه از دهه ۱۹۸۰ ترسایی تا اکنون است.
در حالی که تایلند از نیروی هوایی قوی تری برخوردار است و توانسته اهداف نظامی کامبوجیا را با دقت هدف قرار دهد، کامبوجیا با تکیه بر تعداد زیاد توپخانه قدیمی خود، به حملات بی هدف علیه مناطق غیرنظامی تایلند ادامه می دهد. این حملات منجر به کشته شدن بیش از ۱۰ نفر (عمدتاً غیرنظامی) و زخمی شدن ده‌ها نفر دیگر در تایلند شده است. همچنین، صدها روستا و ده‌ها هزار نفر در مناطق مرزی تایلند مجبور به تخلیه شده‌اند.
در بعد ازظهر ۲۴ جولای، نیروی هوایی تایلند دومین موج حملات هوایی خود را علیه اردوگاه‌ها و مواضع توپخانه و تانک کامبوجیا آغاز کرد و همچنین حملات زمینی را علیه نیروهای کامبوجیا به راه انداخت.
جنگ اطلاعات و دیپلوماسی
همزمان با درگیری‌های نظامی، جنگ اطلاعاتی و دیپلوماتیک نیز شدت گرفته است. کامبوجیا ادعا می‌کند که یک جنگنده تایلندی را سرنگون کرده، در حالی که تایلند شایعه « فرار هون سن به چین» را منتشر کرده است. هیات‌های دیپلوماتیک دو کشور در سازمان ملل متحد یکدیگر را به تجاوز متهم می کنند. انور ابراهیم، رییس دوره‌ای آسیان، خواستار آتش‌بس و مذاکره شده و چین نیز از « نگرانی عمیق » خود از درگیری‌ها ابراز نگرانی کرده و از طرفین خواسته است اختلافات را به درستی حل و فصل کنند.
قمار کنترول نشده: انگیزه‌های داخلی و آینده نامشخص
این جنگ، در واقع یک قمار سیاسی کنترول‌ناشده است که از انگیزه‌های داخلی در هر دو کشور نشات می گیرد. به نظر می رسد که کامبوجیا برای این درگیری آماده تر بوده است. هدف استراتیژیک کامبوجیا ممکن است این باشد که با استفاده از ابزارهای نظامی محدود، فشار استراتیژیک تایلند را بشکند، با یک پیروزی مخاطره آمیز ثبات سیاسی داخلی خود را تقویت کند و به تضعیف دولت تاکسین و کاهش ثبات داخلی تایلند کمک کند.
به عبارت ساده تر، هون سن ، قصد داشت «تاکسین» را به طور کامل از بین ببرد، اما در نهایت منجر به ضربه بزرگ تر تایلند به کامبوجیا شد. از این رو، او مجبور شد به سمت اقدامات جسورانه نظامی برود تا کنترول تنش‌ها با تایلند را دوباره به دست آورد. برای تایلند نیز، این درگیری پیامد اجتناب ناپذیر اقدامات ارتش و جناح های محافظه کار علیه «تاکسین» است.
ارتش تایلند برای تضعیف «تاکسین»، بارها مذاکرات صلح را به هم زده و به درگیری‌ها دامن زده است. اکنون دولت پایتونگتارن ، خود را در میان آتش دو جبهه، یعنی ارتش تایلند و کامبوجیا، گرفتار می‌بیند و مجبور است برای بقا، از «جنگ طلبان» نیز جنگ طلب‌تر به نظر برسد.
تضادهای تاریخی درونی دو کشور، با انگیزه‌های هون سن برای « جنگ با دشمن خارجی برای تثبیت داخلی» در کامبوجیا، و انگیزه‌های ارتش و محافظه کاران تایلند برای « تحریک دشمن خارجی برای کنترول تاکسین»، در نهایت هرگونه امکان صلح را از بین برده و طرفین را به یک وضعیت کنترول ناپذیر سوق داده است.
در حال حاضر، هیچ یک از طرفین جرات عقب نشینی ندارد، زیرا افکار عمومی داخلی تحریک شده و هرگونه ضعف به منزله «خیانت» تلقی خواهد شد. بنابراین، روابط دو کشور در یک مارپیچ نزولی گرفتار شده است و این دو همسایه، که ساختارهای اقتصادی بسیار مکملی دارند، برای مدت طولانی در فضای خصومت باقی خواهند ماند.
چشم‌انداز آینده: درگیری‌های محدود و بدون راه حل فوری
خبر خوب این است که در حال حاضر، هیچ نشانه‌ای از بسیج گسترده نیروها برای یک جنگ تمام عیار وجود ندارد. نه هون سن، و نه ارتش تایلند، اراده و توانایی برای یک جنگ گسترده بر سر قلمرو را ندارند. درگیری ها بیشتر برای حفظ آبرو و آسیب رساندن به طرف مقابل است؛ درگیری های محدود خوب است، اما یک جنگ تمام عیار برای هیچ یک از طرفین قابل تحمل نیست.
بنابراین، انتظار می رود که درگیری‌های بزرگ رخ ندهد، اما درگیری‌ها و رویارویی های مرزی کوچک برای مدت طولانی ادامه یابد. نیروی نظامی تایلند به مراتب قوی تر از کامبوجیا است و احتمالاً از نیروی هوایی برتر خود برای حملات مکرر علیه مواضع کامبوجیا استفاده خواهد کرد. در مورد کامبوجیا نیز، با وجود فقر، سربازان آن از اراده قوی برای نبرد برخوردارند و تعداد زیادی راکت انداز شوروی در اختیار دارند. پیش بینی می شود که گهگاه به سمت تایلند شلیک کنند و برای مدت طولانی فشار مرزی بر تایلند وارد کنند. این وضعیت، یعنی جنگ های خنثی در اطراف معابد مرزی و درگیری‌های مسلحانه و توپخانه ای در مقیاس کوچک، محتمل ترین سناریو برای روابط آینده تایلند و کامبوجیا خواهد بود.
عدم دخالت امریکا و فرصت برای میانجی گری چین
در مورد نقش امریکا در این درگیری، شواهدی مبنی بر دخالت مستقیم امریکا وجود ندارد. اگرچه تایلند از جنگنده های اف-۱۶ امریکایی استفاده می کند، اما امریکا انگیزه یا تمایلی برای تحریک این درگیری ها ندارد. این تصور که «پشت هر هرج و مرجی در اطراف چین، امریکا قرار دارد»، بسیار ساده‌انگارانه است.
اما در مورد چین، با توجه به اینکه هم تایلند و هم کامبوجیا کشورهای دوست چین هستند و هیچ یک واقعاً قصد جنگ تا پای مرگ با دیگری را ندارند، ممکن است فرصتی برای میانجی گری چین وجود داشته باشد. پس از اینکه دو طرف از درگیری خسته شدند، اگر یک قدرت بزرگ منطقه ای بی طرف میانجی گری کند، اگرچه نمی تواند ریشه‌های خصومت را به طور کامل از بین ببرد، اما می تواند به آتش بس و توقف درگیری‌ها منجر شود.
این درگیری‌ها، یک جنگ بی معنی و غیرضروری است که می توانست به طور کامل از آن جلوگیری شود. این دو کشور مانند روسیه و اوکرایین یا اسراییل و فلسطین نیستند که با تضادهای عمیق ژیوپولیتیکی مواجه باشند و « چاره‌ای جز جنگ » نداشته باشند. این وضعیت ناگوار، نتیجه دسیسه های داخلی حاکمان، تحریکات ارتش و محافظه کاران تایلند برای سرنگونی دولت غیرنظامی، و اقدامات عجولانه هون سن، بوده است که در نهایت منجر به خونریزی و گسترش جنگ شده و جان بسیاری از غیرنظامیان بی گناه را در خانه‌هایشان، در تانک تیل ها، و در مسیرهای معابد باستانی گرفته است.
امید به صلح از بین رفته و خون غیرنظامیان قربانی ریخته شده است. این همه نه برای کشور، نه برای عزت ملی، بلکه تنها برای منافع یک طبقه، یک گروه، یا حتا یک نفر بوده است. جان های از دست رفته، واقعاً بی ارزش تلف شدند.
چین باید قدردان صلح باشد، از آن دفاع کند، و نسبت به آشفتگی های پیرامون خود هوشیار باشد. باید حقیقت پشت این وقایع پوچ را درک کند و عقلانیت و آرامش بیشتری را به این دنیای متناقض بیاورد.
منبع :رسانه‌های چینایی
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۵ـ ۲۶۰۷
Copyright ©bamdaad 2025