^{اندازه تولید انرژی هرکشوراندازه استقلال آن را به نمایش میگذارد}

  ^{نبود برنامه‌ استراتژیک برای تولید نیروی برق درافغانستان یا کمبود دانش دراین عرصه؟}

^{نوشته : خلیل الله عالم ، کارشناس انرژی برق}

^{اگرافغانستان آبرومندی می خواهید اگر صلح میخواهید پس باید بداند که مشکل کمبودی انرژی را باید حل کند.}

^{من به  این باورم که هرقدردرعرصه تولید و اندازه مصرف انرژی خودکفا باشیم به همان اندازه استقلال و به همان اندازه صلح و آرامش درمهین ما پایه دارتر می‌شود و به همان اندازه امیدواری زیاد تر می‌شود.}

^{صلح و آرامش بدون بیشرفت اقتصادی غیره ممکن است چون جنگ امروزی هم اقتصادی است. آنانی که فکر میکنند مشکلات را با فریبکاری حل میکنند در اشتباه هستند، مشکلات اصلی ما درافغانستان که ما در تمامی مشکلات است اقتصادی است بدونه حل اقتصاد نمیشود دیگر مشکلات مهم مانند آموزش و پرورش و بهداشت و درمان را حل کرد شاخص های اقتصادی هم خیلی روشن است که اساسی ترین آن تولید نیروی برق آرزان و فراوان میباشد هرکشوری به اندازه تولید انرژی اندازه استقلال خود را به نمایش میگذارد من بارو دارم که اندازه خودکفاهی درعرصه یاد شده مساوی به اندازه استقلال هرکشورمیباشد برای این که نشان داد که این اقتصاد است که جنگ را به صلح تبدیل میکند و اگر اقتصاد خراب باشد صلح به جنگ  تبدیل میشود .به پژوهش دقت فرمایید شما کمترکشوری پیدا میکنید وابسته انرژی داشته باشد آرامی و پیشرفت داشته باشد پس این یک روش جدید از استعمار است در عرصه نظامی هرقدر که لازم باشد کمک میکنند ولی وقتی بس انرژی می‌شود از کمک خبری نیست بس باید شرط اصلی دوستی به هرکشور این باشد که در تولید انرژی و خودکفاهی انرژی دوستی خود را ثابت کند یعنی دربومی ساختن آن در حال حاضرتنها ۶۰۰ میگاوات برق درافغانستان ازمنابع آبی و وارداتی تامین می شود. خنده دارتر از همه این است که شرکت ملی برق رسانی افغانستان برشنا میگوید که به پنج هزارمیگاوات برق نیازدارد مشکل کم بود حل می‌شود در صورتی که به این پژوهش نظراندازید خواهید دید که این‌ گونه نیست ما دریک دهه آینده خیلی بیشترازاین ضرورت دارم تا یک کشور آبرومند و گدای منطقه خود نباشمږ} 

 ^{پژوهش بنده طوری تنظیم شده است که برای عام مردم قابل فهم باشد، من مدل مقایسه ایی که یکی از روش های تحقیق میباشد تدوین کردم تا که مخطبان این پژوهش بتوانند آن را به ساده گی درک کنند ، وشما افغانستان را به هرکشوری که میخواهند مقایسه کنید ؛ باید یادآوری کنم که این بخش کوچکی ازتحقیقاتی انجام شده میباشد اما از آن جایی که افغانستان از نظر اجتماع و فرهنگ زنده گی مدرن به عنوان یک ملت ، به طور واقعی آن در نیم قرن اخیر به شدت از جهان و خاصتاً از منطقه عقب مانده است؛ و از یک جنگ خون بار و ویرانگر که هنوز هم کم و بیش ادامه دارد ، سر بالا کرده است ولی بدون یک ارزیابی درست و علمی که درباره نیاز ها و توانایی های افغانستان باشد، در یک یا دو دهه آینده افغانستان که چه برنامه برای اساسی ترین و مهم ترین پروژه های زیر بنایی که بدون شک برتمامی مشکلات ها تاثیرخواهد داشت چون مشکلات اساسی افغانستان درشهرهای آن نیست بلکه در روستا های دورافتاده مرکزی و مرزی افغانستان است که نیاز به باز سازی دارد آن هم باز سازی فکری و اقتصادی از این نظر که دسترسی آن به شبکه های تصرفی ملی، رسانه ها و تولید شغل که این ها نمیتوانند بدون نیروی برق ارزان و فراوان حاصل شود، این تجربه زنده گی مدرن است و ثابت شده است که با سازکارهای کهنه و ناکار آمد قدیمی نمیشود، از بس که مسوولیت های مدرن امروزی برآمد به این واسطه که من افغانستان را به چند کشور مقایسه کردم که شما در جدول زیرمشاهده میکنید، هدف از این پژوهش این است که نیاز واقعی نیروی برق افغانستان را به دوراز سیاسی کردن آن ارزیابی صورت گرفته باشد و اینکه افغانستان در دو دهه آینده نه یک قدرت منطقه وی به گفته بعضی از مسوولین بلکه یک کشوری که ازجدول کشورهایی که نیاز به کمک های خارجی دارد ، خارج شود دست کم قابل مقایسه با یک یا هم دو همسایه خود باشد وهم چنان خود کفایی نسبی برای تامین غذایی، آموزش و پرورش ، بهداشت و درمان و حمل ونقل داشته باشد، هدف های یاد شده بدون نیروی برق کافی مورد نیاز غیرممکن است باید یادآوری کنم که افغانستان نمیتواند استثنا باشد ، میشود درعرصه های فرهنگ یا اجتماعی استثنا قایل شد ولی در این باره یعنی اقتصاد و تولید نیروی برق، افغانستان نمیتواند بدون الگو باشد چون این تجربه کشورهایی است که از مشکلاتی مشابه افغانستان داشته‌اند.}

^{حالا شما وعده های شاخدار بعضی ازمسوولین کشور ما را میتوانید با داده های این تحقیقات مقایسه کنید و اینکه جایگاه  ‫افغانستان درکجای جدول تولید نیروی برق جهان قراردارد  را پیدا کنید؟ چند درصد نیروی برق مورد نیاز خود راتولید میکند؟ چند سال بعد میتواند تولید نیروی برق خود را دست کم به کوچکترین و فقیرترین همسایه خود یعنی تاجیکستان برساند ؟. آن های که از قدرت منطقه وی افغانستان صحبت میکنند اول باید جایگاه خود را در این جدول مشخص کنند و آیا مسوولین کشورما خود را به کدام یک ازهمسایه های خود درتولید نیروی برق را مقایسه میکنند؟}

 اقتصادی ـ بامداد۱۳/۴ ـ ۰۱۰۹