سرمایه داری حریص و سوداگری درصنعت دواسازی*
سِویم دگدلن
عضو کمیته امور بین المللی بوندس تاگ المان
بحث و جنجال به پا شده بر سر کارزار معافیت واکسین کرونا از حق ثبت اختراع، یاد آور تحلیل‌های کارل مارکس در‌باره برخوردهای بی رحمانه به‌هدف مال اندوزی در آغاز دوران سرمایه داری است. در این بحث، سیستم کنترول خصوصی بر ثروت اجتماعی، دانش، و روند تولید مایحتاج حیاتی و تلاش مرگ آفرین به منظور به دست گرفتن قدرت در این عرصه ها، آشکارا و به صورتی عریان و بی‌هیچ آرایشی نمایان می شود. واقعیت امر این است که انگیزه سودجویانه عده قلیلی در مرکز سیستم ضد انسانی سرمایه داری از ارزش زنده گی میلیون ها انسان، به ویژه مردم حاشیه جامعه ها، بیش تر و قوی تر است.
درعین حال، همه گیری کووید ـ ۱۹ چالشی جهانی است. چالشی است که تنها با کارزار جهانی ای که کشورهای ثروتمند صنعتی در آن باید به کشورهای فقیرتر جهان کمک کنند تا بتواند سرانجام گیرد. در اپریل ۲۰۲۰ ترسایی، آنگلا میرکل، صدراعظم المان، تأکید کرد که «این ویروس را تنها با ایتلاف نیروهای مان و تشکیل اتحاد قاطع می توان شکست داد.» رییس دولت المان به طور شفاهی بر این اصل تاکید کرد که واکسین‌ها ( در آن زمان واکسین ها هنوز تولید نشده بودند ) کالای عمومی جهانی اند. او اظهار داشت واکسین‌ها صرف نظر از میزان درآمد و تولید ناخالص ملی کشور تولید کننده، باید برای همه افراد در دسترس باشند. پیامی مشابه نیز از طرف اورزولا فوندِرلاین، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، ارسال شد که تاکیدی مکرر بر این بود که واکسین‌ها » یک کالای عمومی» هستند و نیز اینکه بحران کوید-۱۹ تنها در سطح جهانی حل شدنی است. همان طور که بعداً آشکار شد، همه این اظهارات و پیام‌ها شعار بودند و این دلواپسی‌های دروغین برای حقوق بشر، پنهان دارنده گزینه ای بی رحمانه بودند که سوداگری سرمایه داری را در اولویت خود قرار می داد.
در مبارزه با همه گیری، واکسین‌ها موثرترین سلاح اند و به نفع جامعه جهانی است که بیش ترین عده در کوتاه ترین زمان ممکن، واکسین شوند. واکسیناسیون ابزار اصلی مهارکردن همه گیری، نجات دادن جان انسان ها، و جلوگیری از عوارض جدی پزشکی است. واکسیناسیون بخش عمده جمعیت پیش شرطی برای رفع محدودیت آزادی های فردی و کاهش هزینه های اقتصادی و اجتماعی ناشی از همه گیری است.
بیماری همه گیر کووید ـ ۱۹ تا زمانی که در سراسر جهان مهار نشود، در المان و اتحادیه اروپا نیز مهار نخواهد شد. سلامتی افراد وابسته به سلامتی همه است. ایمن سازی کشورهای ثروتمند صنعتی از نظر همه گیرشناسان، کوتاه بینانه و از نظر اخلاقی پذیرفتنی نیست. تاخیر بیشتر در مهارکردن همه گیری، افزایش خطر تحول های جدید ویروس درطول زمان را موجب خواهد شد و ممکن است واکسین هایی که تا به امروز تولید شده اند اثری کم تر برآن‌ها داشته باشند یا اصلاً موثر نباشند. با توجه به احتمال افزایش واگیری انواع جهش یافته ویروس، از هرفرصتی باید برای سرعت بخشیدن به ایمن سازی انبوه جمعیت استفاده کرد. یکی از مانع ها در این راستا محدود بودن ظرفیت تولید واکسین شرکت های داروسازی است.
تنها اندکی از صحبت‌های بسیار پیرامون همبستگی در جهان به اقدام سیاسی‌ای واقعی در مقابله با این واگیری منجر شده‌اند. این امر در توزیع نابرابر واکسین‌ها در جهان و همچنین در کمک های کاملاً ناکافی به کشورهای فقیر جهان برای تولید یا گسترش ظرفیت تولید در این کشورها دیده می شود. در ایالات متحده و اتحادیه اروپا اکنون واکسین هایی که به نوجوانان و کودکان تزریق می شوند احتمال داشتن عوارض جدی پزشکی کم تری هستند درحالی که در کشورهای فقیرتر حتا واکسین کافی برای ایمن سازی همه کادر طبی در دسترس نیست چه رسد به دیگرانی که در گروه های آسیب پذیر قرار دارند.
در کشورهای پردرآمد از هر چهار نفر به طور متوسط یک نفر واکسین دریافت کرده است. در کشورهای کم درآمد از هر ۵۰۰ نفر یک نفر واکسین دریافت می کند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، از ۷۰۰ میلیون نوبت واکسین که در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۱ ترسایی در جهان توزیع شد، بیش از ۸۷ درصد آن به کشورهای با درآمد بالا یا درآمد متوسط رسیده است.
کشورهای کم درآمد تنها ۰/۲ درصد از تعداد کل واکسین تولید شده را دریافت کرده‌اند. اگرچه مثلاً اتحادیه اروپا ۴۳ میلیون واکسین به ۳۲ کشور صادرکرد، اما مقدار بیشتر این واکسین‌ها به کشورهای بریتانیا، کانادا، مکسیکو، و جاپان صادر شد که یا خود واکسین تولید می کنند یا توانایی خرید آن را به قیمت بازار دارند یا موقتاً صادرات واکسین یا مواد اساسی را مسدود کرده‌اند. در ماه می سرانجام اتحادیه اروپا به رغم مشکلات مربوط به تامین واکسین برای خود صادرات بیش از یکصد میلیون واکسین به جاپان را تصویب کرد. به زبان ساده، این مقدار واکسین واکسیناسیون حدود ۴۰ درصد از جمعیت جاپان را تضمین می کند. ولی هدف اصلی تضمین یک رویداد چند میلیارد دلاری در تابستان ۱۴۰۰ است. فون دِرلاین، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، صریحاً اعلام کرد که مجوزهای صادراتی « نشانه محکمی برای حمایت از همه گونه آماده سازی برای بازی های المپیک است » که به دنبال تعویق مراسم المپیک در سال گذشته در جاپان به دلیل همه گیری، قرار است از ۲۳ جولای تا ۸ اگست برگزار شود. در اینجا بی تفاوتی ظالمانه رییس کمیسیون اتحادیه اروپا به روشنی نمایان است.
همانند تولید واکسین به وسیله شرکت های انحصاری غول آسای تولید کننده دارو که سودهای میلیارد دلاری می برند، اهمیت اجرای عدالت کاملاً آشکار است که از تامین سود کم تر است. انتظار می رود که گردش مالی شرکت « بیون تک » المان با تولید واکسین کووید ـ ۱۹ به حجمی بالغ بر ۱۲/۴ میلیارد یورو در سال برسد. سود خالص این شرکت در سه ماهه اول حدود ۱/۱ میلیارد یورو بوده است و تا پایان سال ۲۰۲۱ ، ۶ تا ۷ میلیارد به این عدد اضافه خواهد شد. به دلیل‌هایی روشن، این شرکت واقع در شهر ماینس المان با آدرس پستی ای درخورد « معدن طلا » تمایلی ندارد که واکسین ثبت شده به نام خودش را به اشتراک عموم بگذارد.
به دلیل ضرورت و عاجل بودن مبارزه جهانی با همه گیری باید مال اندوزی و سودجویی تعدادی اندک جای خود را به تلاشی مشترک در این مبارزه بدهد. سهم زیادی از سرمایه گذاری برای تولید واکسین از طریق ثروت عمومی یا همان مالیات های دریافتی از مردم تامین می شود. در سال گذشته شرکت بیون تک مبلغ ۳۷۵ میلیون یورو از دولت المان برای ایجاد تاسیسات تولیدی و ساختن واکسین mRNA دریافت کرد. این شرکت همچنین قرضه ۱۰۰ میلیون یورویی از بانک سرمایه گذاری اروپا نیز دریافت کرد. دیگر شرکت‌های دارویی نیز مبالغی مشابه کمک دولتی دریافت کردند. لیستی که در مجله پزشکی لانست (The Lancet) منتشر شده است نشان می دهد که شرکت های داروسازی سانوفی، گلاکسو سمیت کلاین، و نواواکسی مبلغ ۲/۱ میلیارد، استرازنکا و دانشگاه آکسفورد مبلغ ۱/۷ میلیارد، جانسون و جانسون مبلغ ۱/۵ میلیارد و مدرنا مبلغ ۹۵۷ میلیون دلار امریکایی از بودجه عمومی دریافت کرده‌اند. با این‌همه، مسوولانی که این پرداخت‌ها را انجام داده اند، از توافق بر شرایط و ضوابط منطقی با این گروه‌های داروسازی در مورد قیمت گذاری مناسب و صدور سریع مجوز به آن‌ها، خود داری کرده‌اند.
کشورهای هند، آفریقای جنوبی، و بیش از یکصد عضو دیگر سازمان تجارت جهانی (WTO) از اکتوبر ۲۰۲۰چشم پوشی موقت از ثبت اختراع واکسین ها و فناوری تشخیصی برای ویروس سارس ـ کووید ۲ را خواستار شده‌اند. آن‌ها دیگر حاضر نیستند بیش از این منتظر شوند تا بتوانند از مردم شان در برابر این ویروس کشنده محافظت کنند. آن‌ها تا اکنون با وجود اینکه انتقال دانش فنی و دسترسی به منابع بیولوژیکی لازم برای شان ضرورتی حیاتی بود بیهوده در انتظار ماندند.
در ماه می، موضع گیری جو بایدن، رییس جمهور امریکا، در حمایت از درخواست های لغو ثبت اختراع با استقبال عمومی روبرو شد. ایشان اما درعین حال از ارسال مواد اولیه اساسی تولید واکسین از ایالات متحده به دیگر کشورها همچنان جلوگیری می کند. در اتحادیه اروپا، دولت المان به رهبری آنگلا میرکل، وفادارترین سرسپرده غول های داروسازی است. واکسین ها نه تنها یک « کالای عمومی جهانی » درنظر گرفته نمی شوند، بلکه وسیله ای پول ساز برای انحصارهای بزرگ دیده می شوند.
واقعیت ناخوشایند این است که دسترسی کشورهای فقیر به سلاح های شرکت های تسلیحاتی غربی آسان تر از دریافت واکسین های شرکت های داروسازی غرب است. این کشورها از تابستان ۲۰۲۱ باید در انتظار بمانند تا ببینند کشورهای ثروتمندتر چه مقدار واکسین باقی مانده دارند و تا چه اندازه سخاوت به خرج می دهند تا شاید تعدادی واکسین دریافت کنند.
دکتر تدروس آدانوم قبرایزوس، رییس سازمان صحی جهان، به درستی گفته است که جهان در آستانه شکست اخلاقی‌ای فاجعه بار قرار دارد و هزینه این شکست با جان و معیشت مردم کشورهای فقیر پرداخت می‌شود. سیریل رامافوسا، رییس جمهور افریقای جنوبی، با نام بردن از « آپارتاید واکسین » گفت به رغم انجام گرفتن پژوهش‌هایی آزمایشی به منظور تایید واکسین در افریقا، این قاره اکنون باید برای دسترسی به واکسین التماس کند.
دردآور اینکه در حال حاضر صد ها هزار واکسین در ایالات متحده بلااستفاده مانده است زیرا تعداد درخواست کننده ها به اندازه کافی نبوده و حتا انگیزه هایی همچون بردن جایزه بخت آزمایی، بورس تحصیلی، سفر تفریحی دریایی یا سیگار ماری یوهانای رایگان نیز نتوانسته اند بخشی از شهروندان امریکا را به دریافت واکسین های بلااستفاده ترغیب کنند. درحالی که شیوع ویروس بین همسایگان جنوبی امریکا بیداد می کند و به اندازه کافی واکسین برای آن ها وجود ندارد، رییس جمهور بایدن به همان سَبک « نخست امریکا » (شعار ترامپ) مواد اولیه ضرور برای واکسین را احتکار می کند.
واکسین کووید-۱۹ باید کالایی عمومی دانسته شود. تولید واکسین به دانش و امکاناتی گسترده نیاز دارد. بنا براین، با افزایش سرعت انتقال دانش و فناوری، ظرفیت لازم برای تولید این واکسین زودتر فراهم می شود. در دنیای کنونی، برای سرمایه داری حریص و طرفداران و مدافعان آن که سودآوری از جان میلیون‌ها انسان ارزشمند تر است دیگر نباید جایی باشد./ مـردم
*اصل تیتر نشرشده : « نه به سرمایه داری حریص و سوداگری در داروسازی »
منبع تصویر : فرانکفورتر الگیمینه سایتونگ
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۲۱ـ ۰۹۰۷
استفاده ازمطالب بامداد با ذکرماخذ آزاد است.
Copyright ©bamdaad 2021