صلاح الدین دمیرتاش و انتخابات سراسری ترکیه
روزی که رجب طیب اردوغان، رییس جمهوری ترکیه ، اعلام کرد انتخابات سراسری حدودا یک سال زودتر و در ۲۴ جون ۲۰۱۸ برگزار ، انتظار بردی سهل الوصول را برای خودش و حزب عدالت و توسعه داشت، اما شرایط این روزها بر وفق مراد مرد یکه تاز عرصه سیاست ترکیه پیش نمی رود. اردوغان با برقراری وضعیت اضطراری بی وقفه در ترکیه پس از کودتای ناکام سال ۲۰۱۶ ترسایی و همه پرسی بر سر تغییر نظام پارلمانی ترکیه به ریاست جمهوری گمان می کرد می تواند بدون چالشی جدی در انتخابات آتی پیروز شود، اما روح تازه‌ای که در جان احزاب اپوزیسیون دمیده شده، در کنار وضعیت اقتصادی نابسامان این کشور و دلزده گی گروهی از ترک ها از دیدن چهره یک فرد در راس قدرت، چالشی را پیش روی اردوغان قرار داده که کمتر کسی انتظار آن را داشت.
بی شک محرم اینچه، کاندیدای حزب جمهوری خواه خلق، اصلی ترین و قوی ترین رقیب اردوغان در انتخابات هفته آینده است، اما برخی ناظران بر این باورند که نتیجه انتخابات سراسری روز یکشنبه ترکیه تاحدودی می تواند به صلاح الدین دمیرتاش، سیاست مدار برجسته دربندی وابسته باشد که نامزد حزب حامی کردها در ترکیه است و بر آرای مناطق گسترده کردنشین جنوب شرقی ترکیه تاثیری شگرف دارد.
دمیرتاش که از سال ۲۰۱۶ ترسایی باه اتهام ارتباط با گروه های تروریستی در زندان به سر می برد، نیروی محرک حزب حامی کردهای « دموکراتیک خلق ها » است که توانست با رهبری او برای اولین‌بار ۱۰ درصد آرای لازم برای ورود به پارلمان را به دست آورد. از زمان محبوس شدن تقریبا هیچ رسانه رسمی اخبار مرتبط با دمیرتاش و حزب او را پوشش نداده است، اما او از طریق شبکه های اجتماعی، همکارانش در حزب و همسرش که مرتبا او را در زندان ادرنه در نزدیکی مرز یونان و بلغاریا ملاقات می کند، پیام اش را به گوش بیرون می رساند.
حالا او که از زندان به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری ترکیه شرکت کرده، برای اولین بار در ۲۰ ماه گذشته در یکی از شبکه های تلویزیونی ترکیه ظاهر شده است. پس از آنکه بسیاری از ناظران شبکه تلویزیون دولتی ترکیه را به‌خاطر پوشش انحصاری اخبار و سخنرانی‌های اردوغان و نادیده گرفتن دیگر نامزدهای انتخابات ترکیه مورد انتقاد قرار دادند، یکشنبه شب تلویزیون دولتی تی آرتی سخنرانی انتخاباتی دمیرتاش را از زندان پخش کرد. هم زمان با پخش سخنرانی او هزاران نفر در گردهمایی حزب دموکراتیک خلق ها در استانبول از صفحه نمایش های غول پیکر سخنرانی او را تماشا و تشویق اش کردند.
صلاح‌الدین دمیرتاش در سخنرانی ۱۰ دقیقه ای خود از رای دهنده گان ترکیه خواست که به رژیم تک نفره رجب طیب اردوغان در این کشور پایان دهند. او با « ستوه آور» خواندن شرایط کنونی ترکیه هشدار داد که « بخش واقعا ترسناک فیلم هنوز شروع نشده است».
این نطق در زندان ادرنه و پس از آن ضبط شد که مقامات ترکیه درخواست دمیرتاش برای سفر به دفتر مرکزی شبکه تلویزیونی تی آرتی در انقره را رد کردند. دمیرتاش ۴۵ ساله در این پیام ضبط شده گفت: « تنها دلیل بودن من در اینجا این است که حزب عدالت و توسعه از من می ترسد». طبق قانون ترکیه هرکدام از نامزدهای انتخابات می توانند ۲۰ دقیقه سخنرانی انتخاباتی در شبکه تلویزیونی دولتی ترکیه داشته باشند. دمیرتاش جوان که از سوی حزب دموکراتیک خلق‌ها برای به‌چالش‌کشیدن اردوغان در انتخابات سراسری ۲۴ جون انتخاب شده و اغلب از او به عنوان « اوبامای کُرد » یاد می کنند، به اتهامات مرتبط با تروریزم در ۲۰ ماه گذشته در بند بوده است، اما ازآنجایی که در هیچ کدام از جرایم محکوم نشده، توانست در انتخابات نامزد شود. دمیرتاش گفت رای مثبت به اردوغان و حزب حاکم به معنای آن است که «سرنوشت ۸۱ میلیون نفر در دستان یک شخص قرار می گیرد ». او هشدار داد که اگر رییس جمهوری کنونی ترکیه در انتخابات پیروز شود، دیگر هیچ نهادی قدرت نظارت یا محدود کردن او را نخواهد داشت. او به رای دهنده گان ترکیه گفت که آنها با رای خود تصمیم می گیرند که حامی آزادی باشند یا نه: «شکی ندارم که شما طرف آزادی خواهید ایستاد... ما کشورمان را از لبه پرتگاه بیرون خواهیم کشید». دمیرتاش با تأکید بر اینکه به زودی از همه اتهامات تبریه خواهد شد، گفت او تنها قربانی « بی قانونی» نبوده است: « شما در زنده گی روزمره تان قربانی این سرکوب هستید» . رهبر دربند حزب دموکراتیک خلق‌ها در صورت محکوم شدن با خطر ۱۴۲ سال زندان مواجه است.
دولت انقره با سرکوب حزب دمیرتاش مدعی است که ارتباطاتی میان او و حزب کارگران کردستان (پ ک ک) وجود دارد که از نظر ترکیه گروهی تروریستی است. حزب دموکراتیک خلق ها کردهای ترکیه مشارکت در هرگونه فعالیت غیرقانونی را رد کرده و می گوید هدف از سرکوب تحت فشارگذاشتن اپوزیسیون ترکیه است. ۹ نفر از نماینده گان پارلمان ترکیه و قریب به چهارهزار و ۷۰۰ مقام حزبی و فعال هم اکنون زندانی هستند. این سرکوب ها به دنبال شکست روند صلح با پ ک ک در تابستان ۲۰۱۵ ترسایی رخ داد. حزب عدالت و توسعه که ابتکار عمل صلح را در دست گرفته بود، در این سال به طور یک طرفه مذاکرات صلح را ترک کرد. حالا رهبر حزب دموکراتیک خلق های ترکیه می گوید رای مثبت به او به عنوان رییس جمهوری و حضور حزبش درپارلمان به معنای ارایه فرصتی به صلح است. او تاکید کرد: فراموش نکنید، همه چیز با شما تغییر می کند. من از مردم می خواهم تا رای بدهند و از صندوق های رای حفاظت کنند. دور بعدی سخنرانی‌ها یک روز پیش از انتخابات خواهد بود. انتخابات که یک سال به جلو افتاده است، نظامی ریاستی برای ترکیه به همراه دارد. براساس سیستم جدید حکومت داری، پست نخست وزیری حذف می شود و رییس جمهوری مجاز به انتصاب وزیران، صدور فرمان، تهیه بودجه و تصمیم گیری درباره مسایل امنیتی است. پوشش خبری کارزارهای انتخاباتی به نفع اردوغان است و شبکه های اصلی تلویزیون ترکیه هر روز سخنان او را پخش می کنند. مخالفان او خصوصا دمیرتاش درزندان، برای شنیده شدن صدایشان تقلا می کنند. همزمان با سخنرانی دمیرتاش، حزب دموکراتیک خلق ها مانیتوری بزرگ در شهر کردنشین دیاربکر نصب کرد و صدها نفر در این شهر برای دیدن این سخنرانی در این مکان جمع شدند. یکی از حامیان دمیرتاش در گفت و‌گو با سایت خبری « نشنال » گفت تحت تاثیر سخنرانی دمیرتاش قرار گرفته است: « دلمان برای او تنگ شده. امیدوارم خدا دری به روی او باز کند و او آزاد شود». یکی دیگر از حامیان او می گوید: « اپوزیسیون ترکیه فقط یک نامزد دارد و او صلاح الدین دمیرتاش است. او امید ماست».
چندین نظرسنجی اخیرا نشان داده اند که حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان احتمالا اکثریت پارلمانی خود را در انتخابات ۲۴ جون از دست خواهد داد، امری که توانایی اردوغان برای اعمال قدرت اجرایی اش را دشوار می کند. طبق نظرسنجی ها محبوبیت حزب دموکراتیک خلق‌ها در ترکیه ۱۰ درصد است؛ درحالی‌که در میان مناطق کردنشین جنوب شرقی ترکیه محبوبیتی چشمگیر دارد. اما اگر حزب دموکراتیک خلق‌ها نتواند ۱۰ درصد آرای لازم برای ورود به پارلمان ترکیه را کسب کند، کرسی‌های این حزب احتمالا در اختیار حزب عدالت و توسعه قرار می گیرد و این حزب می تواند اکثریت پارلمانی را بار دیگر از آن خود کند. بعد از فروپاشی روند صلح در سال ۲۰۱۵ ترسایی ، مناطق کردنشین جنوب شرقی ترکیه یکی از شدید ترین درگیری‌ها را از زمان آغاز درگیری در سال ۱۹۸۴ ترسایی تجربه کرد. انتخابات این هفته همزمان با وضعیت اضطراری برگزار می شود و همین شرایط به دولت اجازه می دهد که اقدامات امنیتی سفت و سخت خود را توجیه کند، اقداماتی که مثل همیشه در مناطق کردنشین بیش تر ازهر نقطه دیگری در ترکیه اعمال می شود./شرق
بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۱۸ـ ۲۰۰۶
یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب متحد ملی ترقی مردم افغانستان در اسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
استفاده ازمطالب بامداد با ذکر ماخذ آزاد است.