در حاشیه رخداد های منطقه :

تاثیر پیروزی ایتلاف «سائرون» بر روابط عراق و روسیه

 

نتایج انتخابات پارلمانی ۱۲ می‌ در عراق از لحاظ تاثیر آن بر روابط روسیه و عراق به دقت توسط مسکو رصد و ارزیابی می‌ شود. سرگیی لاوروف، وزیرخارجه روسیه، با ابراز امیدواری برای روی ‌کارآمدن یک دولت مقتدر و کارآمد، از این انتخابات به‌عنوان « لحظه‌ ای سرنوشت ‌ساز در مسیر این کشور به سوی ثبات» یاد کرده است. در بیانیه‌ ای رسمی بر تداوم همکاری عراق و روسیه تاکید شده بود. درشرایطی که مسکو از نتایج انتخابات استقبال کرده است، باید دید که جریان صدر و متعاقبا دولت آتی عراق چه مسیری را در قبال مسکو در پیش می‌ گیرد.
درنگاه اول، به نظر ایتلاف سائرونِ مقتدی صدر که بیش ترین کرسی را به خود اختصاص داد، از هیچ ارتباط مستحکمی با مسکو برخوردار نیست. با این‌ حال، این به آن معنا نیست که مسکو تنها نظاره‌ گر تشکیل دولت جدید عراق خواهد ماند. بیانیه  صدر درخصوص لزوم ایجاد پیوندهای عملی با دیگر بازیگران در عرصه سیاسی عراق حاکی از آن است که این روحانی شیعه بانفوذ در صورت تشکیل دولت، به احتمال زیاد رویکردی مشابه را در سیاست خارجی در پیش خواهد گرفت. اگر این مساله درست باشد، فرصت مناسبی برای مسکو ایجاد شده تا نه‌ تنها سطح فعلی  روابط خود با بغداد را حفظ کند بلکه سطح این روابط و همکاری‌ها را گسترش نیز دهد.
مشکل صدر و ایتلاف او به نظر به شماری از عوامل به‌هم‌ وابسته‌ ای مربوط می‌ شود که می تواند بر اولویت‌های سیاست خارجی دولت آتی تاثیر بگذارد. اول از همه، ایتلاف سائرون نتوانست اکثریت  قاطع و لازم برای پیشبرد دستور کار خود را به دست آورد. این امر صدر را به سمت آشتی با دیگر نیروها و متعاقبا ایتلاف با آنها سوق داده است. دوم اینکه خود سائرون نیز ایتلافی یکدست نیست. این تنوع آرایش نیروها کمک کرده تا آرای بیشتری در سبد این ایتلاف قراربگیرد اما همین تنوع می‌ تواند ایتلاف را با مشکلاتی نیز مواجه کند. نیروهای بانفوذ در این ایتلاف که از آن جمله می ‌توان به حزب کمونیست عراق اشاره کرد، ممکن است در میان خود بر سر تمامی مسایل اتفاق نظر نداشته باشند و این مساله می‌ تواند با خط کلی ایتلاف در تضاد قرار گیرد. سوم اینکه، هرگاه یک فرد مقتدر درسیاست عراق ظهور می ‌کند، دیگر بازیگران سیاسی درصدد محدود کردن قابلیت‌های او برمی‌آیند و صدرباید به این قضیه توجه داشته باشد. دربحث سیاست خارجی عراق، این به معنای حفظ کردن چند جانبه ‌گرایی در قبال قدرت‌های منطقه‌ ای و جهانی در آن واحد است.
این اشتباه است که فکر کنیم چپ ‌گرا ها در ایتلاف صدرمی ‌توانند بیشترین نقش را درتعمیق روابط روسیه وعراق داشته باشند. مهم ‌ترین عامل و عنصر دراینجا از نظر روسیه، حضور نیروهای سیکولار در این ایتلاف است که می‌ تواند تأثیر مثبتی بر سیاست داخلی عراق بگذارد. برای عراقی‌ها، فارغ از دیدگاه سیاسی‌ شان، داشتن مسکو در این چند جانبه‌گرایی، مفید و سودمند است. از این گذشته، روسیه در بحث همکاری فنی و نظامی از نظر بخش زیادی از عراقی‌ها می ‌تواند شریک مطمین و سودمندی برای بغداد باشد. ابراهیم الجعفری، رییس دفتر صدر، در ۱۵ می‌ در گفت ‌وگو با خبرگزاری «آر‌ای‌ای» روسیه از تلاش برای افزایش توانمندی‌های دفاعی عراق و مجریان قانون در برابر تهدیدات داخلی و خارجی سخن گفته بود. هرچند او تاکید کرده بود که به هیچ کشوری اجازه دخالت در مسایل داخلی عراق را نمی ‌دهد.
البته دیدگاه‌ها و سوابق صدر نشان می ‌دهد که او را نمی‌ توان  لقمه‌ ای راحت برای روسیه دانست. با این‌حال عمل ‌گرایی و عقلانیت او می ‌تواند بهترین نتیجه را در روابط روسیه و عراق رقم بزند. حکیم الزمیلی، رییس کمیته  دفاع و امنیت پارلمان که ارتباط نزدیکی با جریان صدر دارد، در جریان جنگ با داعش، از نقش روسیه در مبارزه علیه داعش قدردانی کرد. او در ادامه نیز با انتشار بیانیه‌ ای بر حق عراق برای برخورداری از سامانه دفاعی اس۴۰۰ به منظور دفاع از حریم هوایی و زمینی این کشور تاکید کرد. هرچند تحویل سامانه اس۴۰۰ به عراق در ادامه توسط حیدر منصور هادی، سفیر عراق در روسیه تکذیب شد، اما مطرح‌ شدن همین اظهارات نیز می ‌تواند زمینه را برای نزدیکی میان مسکو و بغداد فراهم كند. از دیگر سو، نباید فراموش کرد که سابقه جریان صدر در مبارزه با اشغالگری امریکا، می ‌تواند زمینه را برای افزایش روابط  بغداد با مسکو به عنوان رقیب اصلی واشنگتن در منطقه فراهم كند.
از دیگر سو، روسیه و عراق علاوه بر سطح قابل ‌توجه تعامل  دوجانبه از دیدگاهی مشترک درقبال مسایل منطقه ‌ای برخوردارند. هرچند انتصاب‌ های جدید در هر دو شورمی ‌تواند بر روند روابط نهادی دو کشور تاثیر بگذارد اما به نظر نمی ‌رسد که تغییری ماهوی در روابط  دو کشور ایجاد کند. علاوه بر این، شرکت‌های انرژی روسی از جمله گازپرام نفت و لوک ‌اویل همچنان به کار روی غنی ‌ترین منابع نفتی عراق ادامه خواهند داد؛ امری که از سوی بغداد مثبت ارزیابی می ‌شود. با این اوصاف، به نظر نمی ‌رسد دولت جدیدی که درعراق به سر کار می ‌آید، بخواهد خرید تجهیزات نظامی از مسکو، همکاری برای توسعه میادین نفتی و اجرای پروژه‌های بازسازی به کمک روسیه را متوقف کند./ش

 

بامداد ـ سیاسی ـ ۱/ ۱۸ـ ۰۹۰۶

یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب متحد ملی ترقی مردم افغانستان در اسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .

استفاده ازمطالب بامداد با ذکر ماخذ آزاد است.