در حاشیه رخدادهای منطقه :

انگیزه‌ها و اهداف امارات در روابط با پاکستان

فرزاد رمضانی بونش

پاکستان از اولین کشورهای دارای روابط دیپلوماتیک با امارات متحده عربی است. روابط امارات متحده عربی و پاکستان چشم ‌انداز همکاری گسترده درزمینه ‌های مختلف را نشان می ‌دهد. در این میان هرچند امارات عربی متحده، شامل ابوظبی، دبی، شارجه، عجمان، فجیره، راس‌الخیمه و ام‌القوین هرکدام در سیاست های داخلی روش و تصمیم گیری‌ های خاص خود را دارند و برنامه دقیقی برای تعیین سیاست خارجی کشور وجود ندارد، اما طبق سخنان مسوولان، سیاست خارجی امارات بر پایه دوستی و عدم‌ مداخله در امور سایر کشورها، اقتصاد آزاد و همزیستی مسالمت ‌آمیز و احترام به قواعد بین ‌المللی اعلام‌ شده است. در همین راستا نوشتار زیر به انگیزه‌ ها و اهداف امارات در روابط با پاکستان پرداخته است.

سیاسی و ژیوپولیتیک:

درواقع سیاست خارجی امارات در رابطه با پاکستان نیز بر پایه دوستی و عدم‌ مداخله در امور سایر کشورها، اقتصاد آزاد و همزیستی مسالمت ‌آمیز و احترام به قواعد بین‌ المللی اعلام ‌شده است. دراین‌ بین امارات متحده عربی به‌ عنوان یکی از ثروتمند ترین کشورهای خلیج‌ برای بدل به بازیگر مهم در خاورمیانه در چند سال گذشته بیش تر وارد حوزه منطقه ‌ای شده و کاهش تهدیدات و افزایش نقش منطقه‌ ای از ابعاد مهم روابط منطقه ‌ای امارات در روابط با پاکستان است. در همین راستا دیدارهای مقامات سیاسی بین دو کشور در سال‌ های گذشته افزایش ‌یافته و در سال گذشته شیخ خلیفه، هنگام دیدار با نواز شریف، نخست ‌وزیر پاکستان، روابط امارات و پاکستان را برجسته و درحال ‌توسعه  توصیف کرد و بر ضرورت همکاری دو طرف برای ادامه نقش خود درزمینه سود دوجانبه و تاکید بر تمایل امارات برای ادامه حمایت از مردم پاکستان تاکید کرد.

گذشته از این شناسایی طالبان از سوی امارات درگذشته، تبدیل ‌شدن دوبی به مقر مذاکراتی طالبان از پوتنسیال‌ های همکاری مشترکی برای امارات و پاکستان است، اما درحالی ‌که پاکستان همچنان تردید دارد که حمایت از گروه‌ های خشونت ‌آمیز را به‌ عنوان ابزار نفوذ منطقه ‌ای در نظر نگیرد. حمله سال گذشته در جنوری ۲۰۱۷ در قندهار و مرگ ۵ کارمند دیپلوماتیک امارات متحده عربی توسط طالبان افغان در شرایطی بود که افغانستان پاکستان را متهم کرد. این امر به ‌نوعی چالشی در اختلاف ‌نظر پاکستان با امارات تلقی می ‌گردد.

در بعد دیگری باوجود تلاش برای توسعه روابط سیاسی در حوزه‌ هایی اختلاف ‌نظرهایی بین دو کشور وجود دارد.

جنگ یمن و سپس بحران قطر چالشی در روابط امارات و پاکستان در سال‌های اخیر بوده و وضعیت روابط سیاسی پاکستان با امارات پس از خودداری پاکستان از اشتراک در اقدام نظامی علیه یمن رو به چالش گرایید و حتا گزارش‌هایی بیان ‌کننده نارضایتی امارات از مواضع سیاست خارجی پاکستان داشت و اماراتی‌ ها درخواست شفاهی سفارت پاکستان در ابوظبی برای تنظیم مکالمه تلفونی نخست‌ وزیر پاکستان با نخست ‌وزیر امارات را موکول به هماهنگی از طریق مجاری رسمی نموده‌ اند. در همین راستا انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجی امارات در پیامی پاکستان را متهم به بی‌ وفایی و تنها گذاشتن دوستان عرب نمود و تهدید به ‌تلافی کرد در همین راستا از مودی نخست ‌وزیر هند استقبال و قرارداد های سیاسی،‌ امنیتی و اقتصادی متعددی را با دشمن سنتی پاکستان امضا نمود و سپس به ‌عنوان میهمان ویژه در مراسم روز استقلال و رژه اردوی هند اشتراک نمود. در ادامه این نوع اختلاف ‌ها موضع میانه پاکستان در بحران بین عربستان و امارات با قطر، و حمایت قطر از جریانات اخوانی در منطقه و جماعت اسلامی پاکستان و همراهی با دولت ترکیه ناخشنودی اماراتی ‌ها را در پی داشته و ضربه ‌ای به روابط امارات و پاکستان وارد آورد.

در بعد ژیوپولیتیک نیز بندر گوادر بخشی از پروژه کمربند و جاده چین در سال ۲۰۱۳ ترسایی قرار است نقش مهمی در انتقال کالاها از چین به کشورهای خلیج و خاورمیانه منتقل بازی کند. اهمیت بندر، موقعیت استراتیژیک آن در جنوب غرب پاکستان، مشرف به دریای عرب در نزدیکی تنگه هرمز در حالی است که دبی با سرمایه‌ گذاری در زیرساخت ‌ها برای تبدیل ‌شدن به یکی از بزرگ ‌ترین مراکز جهانی برای تجارت، امور مالی و گردشگری حرکت می ‌کند و مسلماً گوادر را رقیبی برای خود می ‌بیند. لذا رقابتی بین امارات متحده عربی، هند و امریکا از یک ‌سو، چین، پاکستان، قطر و روسیه از سوی دیگر در این حوزه در میان است. بنابراین امارات برای مبارزه با طرح چینی پاکستان حساس است. این امر در شرایطی است که قصد سرمایه‌ گذاری قطر در بندر گوادر پاکستان نیز نفوذ استراتیژیک دبی در منطقه را تهدید می ‌کند. این نقطه بحرانی با جنگ اقتصادی خاموش بین پاکستان، چین ازیک ‌طرف و امریکا و امارات متحده عربی خواهد شد. در واقع گسترش بندرگوادر در پاکستان تاثیر منفی بر منافع امارات متحده عربی دارد و همین موضوع گاه سبب شده برخی مقام‌ های اماراتی چون خلفان رییس پولیس دبی در حمایت از بلوچستان مستقل مواضعی را اعلام کنند.

دفاعی نظامی:

پس از استقلال امارات سهم پاکستان در تکامل نهادهای کلیدی امارات مانند نیروهای مسلح، پولیس و.. مهم بوده و در دهه ۱۹۷۰ پاکستان با یک پروتوکول نظامی ماموران پاکستانی را برای آموزش و خدمت در نیروهای مسلح و پلیس این کشورها فعال کرد. درواقع ارتش پاکستان نقشی تاریخی در کمک به آموزش و تجهیز ارتش امارات متحده عربی، مانند آموزش خلبانان جنگنده نیروی هوایی امارات متحده عربی داشته و بسیاری از نظامیان پاکستان پس از بازنشسته گی، همکار یا مشاور امنیتی دولت امارات متحده عربی بوده‌اند. در این میان امارات به‌ عنوان کشوری با وسعت و جمعیت اندک، آسیب ‌پذیری‌ها و نقاط ضعف عمده‌ای دارد و این امر باعث همکاری‌ های ژیوپولیتیک و سیاسی امنیتی این کشور با قدرت ‌های بزرگ و منطقه ‌ای است. با این‌ حال، امارات در پی تعقیب اهداف و منافع در روابط خارجی خود در عرصه دفاعی و نظامی، به توسعه همکاری ‌ها و خرید های تسلیحاتی عمده‌ای برای افزایش سطح امنیت خود اقدام کرده است. در همین راستا از نگاه اماراتی ‌ها افزایش همکاری‌ های نظامی و دفاعی با پاکستان در حوزه‌ هایی چون افتتاح دانشکده افسری امارات متحده عربی در وزیرستان پاکستان، سرمایه‌ گذاری امارات متحده عربی در کارخانه مهمات ‌سازی پاکستان (بزرگ ‌ترین تولید کننده سلاح و تسلیحات نظامی این کشور) قراردادهای مشترک پاکستان و امارات برای اجرای  پروژه‌ های مشترک در راستای تولیدات نظامی و گسترش روابط دفاعی مدنظر بود است.

اقتصاد:

امارات به‌ عنوان یکی از مهم ‌ترین شرکای اقتصادی و تجاری پاکستان تبدیل ‌شده و تجارت بین دو کشور در سال‌ های اخیر به بیش از به ده میلیارد دلار رسید. هم‌ اکنون امارات یکی از بزرگ ‌ترین سرمایه‌ گذاران و از بزرگ‌ ترین سرمایه ‌گذاران در میان شورای همکاری خلیج‌ در پاکستان (GCC) است. شرکت ‌های چندملیتی در بخش‌ های مختلفی در پاکستان برای سرمایه ‌گذاری مستقیم خارجی و سرمایه ‌گذاری مشترک حضور دارند. امارات جزو چند سرمایه‌ گذار خارجی بزرگ در پاکستان است و ارزش این سرمایه‌ گذاری‌ها در حدود ۲۰ میلیارد دلار است.

در بعد دیگری از جمعیت حدود ۹ میلیون نفر امارت تنها یک ‌میلیون را اماراتی‌ های بومی تشکیل می ‌دهند و پاکستان از کشورهایی است که تعداد زیادی از شهروندانش (یا حدود ۴.۱ میلیون نفر) در امارات متحده عربی مشغول به کار هستند. مهاجران پاکستانی در امارات متحده عربی از طریق انتقال پول سالانه حدود میلیاردها دلار به پاکستان می‌ فرستند. در حال حاضر کار بیش از ۲۶ شرکت اماراتی در پاکستان، در بخش ‌های جدید برای توسعه اقتصادی، مبادلات تجاری و اقتصادی بین دو کشور حضور دارند و بیش از ۲۸ موافقت‌ نامه و یادداشت تفاهم شامل اجتناب از مالیات مضاعف و ارتقا و حفاظت از سرمایه‌ گذاری دوجانبه و.. وجود دارد. با این‌حال امارات متحده عربی هند را بیشتر از پاکستان مهم ‌تر می ‌داند و تفاوت اندازه بین دو همسایه آسیای جنوبی در مقایسه با ۶۰ میلیارد دلار در تجارت دوجانبه بین امارات متحده عربی و هند، حجم تجارت با پاکستان در سال ۲۰۱۵  ترسایی تنها ۷ میلیارد دلار است.

دیپلوماسی عمومی:

امارات در چشم ‌انداز ۲۰۲۱ خود را به‌ عنوان الگوی پیشرفت و توسعه در منطقه مطرح کرده است و کوشش می ‌کند خود را به‌ عنوان یکی از قدرت ‌های تاثیرگذار منطقه در عرصه بین‌المللی نشان دهد. در این راستا آن‌ ها برای نفوذ درافکار عمومی و تاثیرگذاری در دیپلوماسی عمومی از ابزارها و اقدامات مختلفی استفاده می ‌کند. در این میان ظهور سازمان‌های غیردولتی امدادرسان و خیریه امارات در سیاست خارجی (حدود ۶۰ موسسه چون موسسات خیریه موسسه « دبی لرعایه النساء والأطفال » و «موسسه محمد بن راشد آل مکتوم للأعمال الخیریه والإنسانیه) در سیاست‌ گذاری ها و قدرت نرم این کشور مدنظر است. این موسسات با توجه به مباحثی چون فرهنگی و آموزشی، پرداخت هزینه ‌های تحصیل، پرداخت بودجه برای برنامه‌ های فرهنگی امارات را به ‌عنوان یکی از الگوهای موفق توسعه در راستای اهدافی مانند کسب وجهه بین‌المللی، اثرگذاری منطقه ‌ای و گسترش اسلام صوفیانه، مرجع فصل نوین تمدن اسلامی معرفی می‌ کند. در همین راستا در جنوری ۲۰۱۱ ترسایی امارات به ‌منظور کمک به پاکستان، کاهش تاثیر سیل و بازسازی زیرساخت‌ها به اجرا گذاشته شد. در همین راستا نیز اخیراً امارات متحده عربی قرارداد های سرمایه‌ گذاری ۲۰۰ میلیون دلاری با پاکستان امضا کرد و در مرحله سوم سرمایه ‌گذاری امارات متحده عربی در پروژه‌ های مشترک با پاکستان کمک به مردم و تکمیل پروژه‌ های همگانی مدنظر قرار گرفت.

 

بامداد ـ سیاسی ـ ۳/ ۱۸ـ ۲۸۰۵

یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب متحد ملی ترقی مردم افغانستان در اسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .

استفاده ازمطالب بامداد با ذکر ماخذ آزاد است.

Copyright ©bamdaad 2018