پشت پرده بحران دوما
اردشیر زارعی قنواتی
بحران سوریه بعد از شکست « داعش » و پایان بهانه برای حضور نظامی کشورهای خارجی در خاک سوریه، همان گونه که انتظار می رفت و پیش بینی می شد به مرحله جدیدی وارد شده است که به نظر می رسد قدرت‌های منطقه و بین‌المللی در چارچوب جنگ نیابتی به احتمال زیاد وارد درگیری‌های مستقیم می شوند. از آنجا که سوریه امروز کانون بحران و منازعات در سه سطح ملی، منطقه و بین المللی است، انتظار پایان این بحران و روند خشونت، ساده انگاری و به دور از منطق سیاسی است. اگر به آنچه در سوریه می گذرد با رخدادهای کلان تر در حوزه « جنگ سرد جدید » و « جنگ تجاری » در بالاترین سطوح قدرت جهانی در یک چارچوب دیالکتیکی و پیوسته گی وقایع جهانی جهت کسب منافع و اعمال هژمونی نگاه شود، آن‌گاه بسیاری از زاویای پنهان بحران و سناریوهای در حال اجرا واقعیت عینی خود را به رخ می کشند. به نظر می رسد که سوریه همان برزخ وعده داده شده است که قرار است قبل از رسیدن به بهشت موعود یا جهنم گنهکاران به پرونده های عدیده در آن رسیده گی شود و مورد تسویه حساب قرارگیرد. آنچه داستان سوریه را بیش از پیش جالب می کند، حضور تمامی بازیگران عرصه منطقه و بین‌المللی در تمامی سطوح این بحران است که تا اکنون حتا در بحبوحه جنگ جهانی دوم نیز هیچ جبهه‌ای این‌چنین فشرده گی بازیگران جهانی را در خود نداشته است و آن ضرب‌المثل معروف « تمام راه‌ها به روم ختم می شود» بعد از دوران شگوفایی امپراتوری روم باستان، امروز با مهندسی معکوس تنها در بحران سوریه می توان نمونه آن را سراغ گرفت.
درحالی که دولت و ارتش سوریه بنا بر گزارش تمامی خبرگزاری‌های بین‌المللی تقریبا ٩٥ درصد از « غوطه شرقی » در حومه دمشق را به کنترول خود درآورده اند و تنها شهرک « دوما » در محاصره کامل ارتش این کشور، هنوز در دست گروه تروریستی « جیش‌الاسلام » قرار دارد. همه تحلیل گران و کارشناسان نظامی در این نکته متفق‌القول اند که کار غوطه و حضور مخالفان در این منطقه تمام شده است. شنبه گذشته ناگهان خبری سرتیتر تمام خبرگزاری‌های بین‌المللی قرار گرفت که گویا ارتش سوریه با حمله شیمیایی به شهر دوما موجب قتل ٤٩ تا ١٥٠ نفر (آمارهای متناقض) و همچنین مصدومیت حدود هزار نفر شده است.
در شرایطی که گویا کسی نمی تواند این اخبار را تایید کند، بازهم طبق معمول دونالد ترامپ ، با قطعی خواندن حمله شیمیایی از سوی دولت دمشق به شهرک دوما ضمن اینکه او را حیوان نامید، در توییت‌های شبانه خود ضمن متهم کردن روسیه و ایران برای حمایت از بشار اسد، وعده انتقام داده است. چنان که بلافاصله تندروهای امریکایی، مقامات اسراییلی و عربستان از امریکا برای حمله نظامی به سوریه دعوت کرده‌اند و روز دوشنبه نیز پایگاه نظامی ارتش سوریه در شهر حمص با هشت موشک که به نظر می رسد توسط اسراییل انجام شده باشد، مورد حمله قرار گرفت. از طرف دیگر مقامات رسمی در سوریه، روسیه و ایران با تکذیب چنین حمله ای آن را یک سناریو برای دخالت نظامی در سوریه معرفی و تمام اتهامات را رد می کنند.
فارغ از اینکه در کدام سوی ماجرا قرار گرفته باشیم باید یک اصل مهم را رعایت کرد و آن اینکه هر اقدامی باید تابع انگیزه و هدف مشخص جهت دستیابی به موفقیت باشد، درحالی‌که شهر درحال تسلیم دوما و همچنین تبعات جانبی بازی با کارت حملات شیمیایی برای تمامی بازیگران آن از قبل مشخص است. در چنین شرایطی پاسخ به این سوال که نیرویی که در حال پیروزی نهایی است، چرا باید دست به اقدامی بزند که از قبل می داند تمام قدرت‌های جهانی مخالف خود و حتا افکار عمومی بین‌المللی علیه او، بسیج می‌شوند و این اقدام نیز هیچ بازده نظامی برای او ندارد و می تواند کلید حل این معمای همیشه گی باشد.
خبر حمله به شهرک دوما در حومه دمشق دقیقا کپی برداری ناشیانه از سناریوی مسمومیت « سرگیی اسکریپال» جاسوس روسی ام آی٦ در بریتانیا با یک عامل شیمیایی است که از همان لحظه ابتدایی انگشت اتهام ترزا می ، نخست وزیر به سوی دولت مسکو و شخص «لادیمیر پوتین نشانه رفت و متعاقب آن سریال اخراج ده‌ها دیپلومات روسی از کشورهای غربی کلید خورد. بعد از چند هفته به راه‌انداختن موجی که در راستای تشدید جنگ سرد جدید رقم خورده بود، روز سه شنبه سوم اپریل آزمایشگاه « پورتون دان» بریتانیا اعلام کرد نمی تواند منبع و منشأ دقیق سم اعصاب استفاده شده علیه سرگیی اسکریپال و دخترش را تعیین کند. به همین دلیل در حوزه تحلیل و کارشناسی باید با رصد انگیزه‌ها و سود و زیان رخدادها از جمله همین خبر حمله شیمیایی به شهرک دوما، از درون خروارها خبرهای متناقض بتوان حقیقت را بیرون کشید و متکی به خبرهای غیرمستند نبود.
بامداد ـ سیاسی ـ ۳/ ۱۸ـ ۱۲۰۴
یادداشت : دیدگاه های ارایه شده اندیشه و نظر نویسنده را بازتاب می دهـد. دیدگاه های حزب متحد ملی ترقی مردم افغانستان در اسناد و اعلامیه های رسمی آن انعکاس یافته است .
استفاده ازمطالب بامداد با ذکر ماخذ آزاد است.