دیدگاه دیگران :
بـازی بـزرگ جـدیـد
پیرمحمد ملازهی کارشناس افغانستان در باره رخداد خونین روز چهارشنبه در روز نامه شرق چاپ تهران نوشت : پروژه داعش در خاورمیانه در حال شکست قطعی است و پروژه خراسانی داعش در افغانستان در حال کلیدخوردن است. اما منابع جهانی قدرت که در افغانستان دارند وارد بازی بزرگ جدیدی می شوند، بی کار نیستند و دست روی دست نگذاشته اند.
منطقه حساس دیپلوماتیک کابل ساعت ٨:٣٠ صبح روز چهارشنبه با انفجار یک تانکر آب در عملیاتی انتحاری به لرزه درآمد. انفجار در مقابل سفارت المان و در نزدیکی اداره امنیت ملی افغانستان صورت گرفت و شدت آن به حدی بود که در غربی ترین نقطه شهر کابل صدای آن شنیده شد. جدا از اینکه چه گروهی مسوول آن است، واقعیت‌های نگران کننده تری هم وجود دارند. منطقه وزیر اکبرخان که کاخ ریاست جمهوری و سفارتخانه های خارجی در آن قرار دارند، به لحاظ امنیتی از حساس ترین مناطق پایتخت افغانستان به شمار می رود که محافظت از آنها با دقت و تامل بیشتری صورت می گیرد. اکنون پرسش اصلی این است که چگونه مخالفان می توانند با این همه مواد منفجره وارد آن شوند و فاجعه به بار آورند؟
واقعیت آن است که پاسخ روشنی وجود ندارد. با این حال مخالفان مسلح دولت وحدت ملی افغانستان به دلایل متفاوتی از این امکان برخوردار شده اند که وارد منطقه دیپلوماتیک کابل شوند و از همه موانع امنیتی عبور کنند. عملیاتی در این سطح نمی تواند از عهده گروه‌های کوچک و بدون پشتوانه خارجی برآید. جنگ در افغانستان در واقع یک جنگ استخباراتی و نیابتی است و عناصر و عوامل داخلی در حد یک ابزار استراتیژیک در خدمت گرفته می شوند. شک نباید داشت که بدون حفره‌های امنیتی و نوعی همکاری نیروهایی از داخل، انجام این گونه عملیات در امنیتی ترین منطقه شهر کابل امکان‌پذیر نیست. از این رو باید به اهداف پشت پرده قدرت های رقیب در افغانستان توجه کرد تا دلایل واقعی عملیات انتحاری در کابل را به درستی درک کرد. هدف تا حدی روشن است؛ دولت وحدت ملی در ضعیف ترین موقعیت خود قرار گرفته، اختلاف نظرها بین رییس جمهوری و رییس اجراییه بر سر اجرایی‌کردن توافق و تقسیم قدرت در هفته های اخیر به نحو محسوسی تشدید شده است؛ بازگشت گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان و استقبالی که دولت آقای اشرف غنی از او به عمل آورد؛ خروج جنرال عبدالرشید دوستم معاون رییس جمهور از کابل و رفتن به ترکیه به بهانه مداوا و صحبت‌هایی که این سفر بدون بازگشت خواهد بود؛ کنارگذاشتن عبدالله عبدالله از جمع رهبری حزب جمعیت اسلامی و در نهایت وجود بن بست در اصلاح قانون اساسی و تغییر ساختار متمرکز قدرت به نظامی پارلمانی را هرگاه در کنار قدرت طلبی بیشتر طالبان و گروه‌های مسلح دیگر نظیر داعش و شبکه حقانی قرار دهیم که تعداد آنها به ٢٠ گروه مسلح می رسد، آن گاه روشن تر خواهد شد که افغانستان چطور قربانی رقابت های قدرت‌های بین المللی از یک طرف؛ و رقابت‌های سیاسی قومی داخلی، از طرف دیگر شده است.
در همین حال باید دو موضوع مهم و مرتبط با همدیگر را در نظر گرفت؛ پروژه داعش در خاورمیانه در حال شکست قطعی است و پروژه خراسانی داعش در افغانستان در حال کلید خوردن است. اما منابع جهانی قدرت که در افغانستان دارند وارد بازی بزرگ جدیدی می شوند، بی کار نیستند و دست روی دست نگذاشته اند.
روسیه در حال نزدیک شدن به طالبان است و بر این باور است که امریکا و غرب و ارتجاع خاورمیانه در آینده افغانستان را به سکوی پرش داعش به آسیای مرکزی حوزه قفقاز و ایالت سین کیانگ چین تبدیل خواهند کرد. داعش از این ظرفیت برخوردار است که چنین پروژه‌ای را عملیاتی کند. کشورهای رقیب منطقه نیز اما بخشی از این پروژه را در راستای منافع راهبردی خود احساس می‌کنند و تا آنجا که ممکن باشد وارد بازی بزرگ منابع جهانی قدرت خواهند شد. در چنین فضای واقعی تفاوتی نمی کند که عملیات انتحاری را چه گروهی انجام دهد. داعش باشد یا طالبان، شبکه حقانی باشد یا هر گروه دیگری، افغانستان ضعیف درگیر مشکلات داخلی همواره مستعد جذب گروه‌های رادیکالی خواهد بود که در نگاهی آخرالزمانی واقعا باور دارند که خراسان بزرگ درست همان مکانی است که لشکر اسلام با پرچم‌های سیاه برخواهد خاست و زمان آن نزدیک است. این نبرد اکنون با بهره گیری از مدرن ترین ابزار ارتباطی در حال یارگیری است؛ اینکه تفکر جهادی در نگاه خود آنها در عمل به سود کدام رقیب بازی بزرگ جدید در افغانستان باشد، برای آنها موضوعیت ندارد و مساله آنها نیست. این تفکر و نیروهای وفادار به آن در پشت پرده از حمایت‌های مالی و منابع قدرت جهانی و منطقه ای برخوردارند. بازی بزرگ جدید تازه در حال آغازشدن است و اگر برای افغانستان راه حلی سیاسی یافت نشود، باید در انتظار انفجارهای شدید تری بود.
بامداد ـ سیاسی ـ ۳/ ۱۷ـ ۰۳۰۶