مردم اسپانیا هم به پای صندوق های رای می روند
زارعی قنواتی
در اسپانیا بعد از چهار ماه شکست مذاکرات فشرده بین چهار حزب اصلی این کشور برای توافق برای تشکیل یک دولت ایتلافی، با انحلال پارلمان به دستور « فلیپ ششم »، پادشاه این کشور، مردم باید بار دیگر به پای صندوق‌های رای بروند.
هرچند حزب حاکم «مردم » در انتخابات ماه دسامبر موفق شد ۱۲۳ کرسی از مجموع ۳۵۰ کرسی پارلمان را کسب کند، اما به دلیل کسب نکردن حدنصاب لازم، موفق به تمدید دوران صدارت «ماریانو راخوی»، صدراعظم راست گرای این کشور نشد. از طرف دیگر، هیچ کدام از احزاب بزرگ اپوزیسیون نیز به دلیل پراکنده گی آرای آنان و تفاوت‌های اساسی در سیاست‌های کلان بین خود نتوانستند برای تشکیل دولت ایتلافی به توافق برسند. این بست چهارماهه در عرصه سیاسی اسپانیا انتخابات زودرس پارلمانی را ناگزیر کرد و امروز بار دیگر این احزاب در رقابت با هم وارد گود انتخاباتی می شوند؛ آن‌هم در شرایطی که هیچ کدام از این احزاب قادر به کسب اکثریت نسبی آرا نیستند.
در دور قبل هرچند راخوی توانست موافقت حزب راست میانه « سیودادانوس» را که ۴۰ کرسی داشت جلب کند، اما جمع کرسی های این دو حزب به حدنصاب لازم ۱۷۶ کرسی نرسید. مذاکرات حزب مردم با حزب سوسیالیست رقیب سنتی خود با ۹۰ کرسی نیز با شکست روبه رو شد و از همان ابتدا نیز حزب چپ رادیکال « پودموس» اعلام کرد تحت هیچ شرایطی با حزب راست گرای مردم وارد ایتلاف نخواهد شد. بعد از شکست حزب مردم برای تشکیل دولت ائتلافی از طرف پادشاه این ماموریت به حزب سوسیالیست سپرده شد که امیدهای آنان برای جلب رضایت حزب پودموس به دلیل اختلاف محتوایی دو حزب حول بودونبود سیاست « ریاضت اقتصادی» راه به جایی نبرد و در مرحله سوم نیز چپ رادیکال با ۶۹ کرسی که مواضعی متفاوت از سه حزب دیگر داشت، امکان تشکیل دولت ایتلافی را پیدا نکرد.
آنچه هم اکنون در اسپانیا می گذرد، تا حدود زیادی متاثر از بیماری ساختار اتحادیه اروپا و شکست سیاست های ریاضتی در سال‌های اخیر بوده است که این جوامع را به شدت قطبی کرده و امکان مصالحه و تعامل حول یک برنامه و دولت ایتلافی را سخت می کند.
انتخابات امروز اسپانیا در شرایطی برگزار می شود که بریتانیایی‌ها به همه پرسی خروج از اتحادیه اروپا رای دادند. با توجه به درهم تنیده گی و پیوند بین اعضای اتحادیه اروپا و تاثیر مباحث موردنظر مردم این کشورها حول موضوعاتی مانند برنامه ریاضت اقتصادی، مهاجرت، رشد بی کاری، ناخرسندی از سیاست‌های بروکسل، بحران اقتصادی در سطح اتحادیه و رشد گرایشات راست افراطی از یک سو و تقویت گرایش به سمت سیاست‌های چپ رادیکال از سوی دیگر، به نظر می رسد نتیجه همه پرسی بریتانیا می تواند تاثیر بزرگی بر انتخابات پارلمانی اسپانیا بگذارد.
بنا بر نظرسنجی‌های انجام گرفته در این دور از انتخابات اسپانیا، تغییرات اساسی در اصل معادله انجام نخواهد گرفت و فقط می تواند منجر به جابه جایی در جایگاه احزاب چهارگانه شود. پیش بینی می‌شود حزب پودموس* در این دور از انتخابات بتواند جایگاه دوم را کسب کرده و حزب سوسیالیست را به مرتبه پایین تری سوق دهد که این شکست برای سوسیالیست‌ها بسیار پرهزینه خواهد بود.
هرچند هنوز هیچ نظرسنجی‌ای از احتمال کسب جایگاه اول پودموس سخن نگفته است، اما پس از آری مردم بریتانیا، این احتمال که چپ‌های رادیکال بتوانند حزب مردم را نیز به زیر بکشند، قوت گرفته است.
اما در چنین شرایطی به دلیل خشم رهبران اتحادیه از احتمال فروپاشی دومینویی اتحادیه اروپا، دخالت فعال تر آنان برای ایجاد اجماع بین سه حزب مردم، سوسیالیست و سیودادانوس جزم تر شده و کارشکنی در تشکیل دولت ایتلافی به رهبری پودموس سخت تر می شود.
موج ضد سیستمی که هم اکنون از امریکا تا اروپا گسترش یافته، شانس حزب پودموس برای کسب آرایی بیش از دور گذشته را بیشتر کرده است اما این گرایش هنوز به میزانی نیست که بتواند برای آنان اکثریت کرسی‌های پارلمان را به همراه داشته باشد. هرچند پودموس امکان این را دارد که بتواند حمایت احزاب کوچک، ازجمله کمونیست‌ها و ملی گرایان «کاتالونیا» و «باسک» را به خود جلب کند، ولی بدون جلب نظر یکی از چهار حزب اصلی، توان تشکیل دولت ایتلافی را نخواهد داشت.
از طرف دیگر، سقوط آرا و اعتبار حزب سوسیالیست می تواند انگیزه‌ای باشد برای تن دادن به یک ایتلاف بزرگ با حزب مردم که به دلیل همسویی نسبی حزب سیودادانوس با این طیف، هنوز شانس جناح راست را نسبت به چپ رادیکال برای تشکیل دولت ایتلافی بیشتر می کند. فقط در صورت درس گیری حزب سوسیالیست از تجربه این شکست احتمالی و بازگشت به مطالبات سنتی سوسیال دموکراسی اروپایی برای رسیدن به دولت رفاه، می تواند رهبران این حزب را وادار به نزدیکی با حزب پودموس برای تشکیل یک دولت ایتلافی کند. به‌همین دلیل و براساس ارزیابی در چارچوب منطق سیاسی وضعیت سیاسی اسپانیای امروز، از قبل نمی توان به صورت قاطع هیچ نوع پیش بینی‌ای درباره چیدمان سیاسی آینده این کشور داشت. از طرف دیگر، نتیجه همه پرسی بریتانیا بدون شک به عنوان یک تجربه و هشدار نسبت به سیاست‌های شکست خورده کنونی آن، می تواند مورد استفاده قرار گرفته و دراین صورت امکان تغییر در پارامترهای سیاست در اسپانیا هم تاثیر تعیین کننده‌ای بر جای خواهد گذاشت.
* اینبار حزب پودیموس و اتحاد چپ زیر نام ( Unidos Podemos ) د رانتخابات پارلمانی سهم گرفت ـ بامداد
بامداد ـ سیاسی ـ ۲/ ۱۶ـ ۲۶۰۶