سخنرانی بارک اوبا در باره وضعیت امریکا در سال ۲۰۱۶ ترسایی

آخرین سخنرانی سنتی سالانه درباره وضعیت کشور برای رییس جمهور اوباما فرصتی بود تا مزیت‌های کشورش را بر شمارد و درباره آن مدیحه سرایی کند و بگوید که ایالات متحده در تمام زمینه‌ها بهترین در سرتاسر کره زمین است. متاسفانه هنر بیان او در وصف شکوه امریکا به دلیل و برهان های متقاعد کننده ای تکیه نداشت. به همین علت حتا نطق شکوهمند او نمی‌توانست واقعیت زوال یابنده ایالات متحده را پنهان کند، و رقبای جمهوری خواه او نیز روی همین موضوع پافشاری کردند و آن را به عنوان مضمون اردوی تبلیغاتی خودشان برگزیدند.

تی یری میسان

آخرین سخنرانی درباره وضعیت کشور امریکا، که در ۱۳ جنوری توسط رییس جمهور اوباما برگزار شد، پیش از همه برای منعکس ساختن زنده گی نامه خودش در تخیلات هم میهنانش در نظر گرفته شده بود (1). خارج از چند اشاره به خطر اغراق گویی های نامزد جمهوری خواه دونالد ترامپ، نطق او وصف طولانی و شکوهمندی بود درباره برتری کشورش و با پیشنهادی برای اصلاح زنده گی سیاسی به پایان رسید که به همان اندازه ضروری به نظر می رسید که از واقعیت عملی به دور بود.

« نیرومند ترین اقتصاد جهان »

بارک اوباما با این جمله آغاز کرد که : « امروز ایالات متحده امریکا نیرومندترین و با ثبات ترین اقتصاد جهان است »(2). ولی آنچه را که نگفت، این بود که اگر به صندوق بین‌المللی پول باور داشته باشیم، ایالات متحده البته مهمترین تولید ناخالص داخلی اسمی را داشته است، ولی اگر تولید ناخالص داخلی را در مقیاس برابری قدرت خرید در نظر بگیریم در این صورت مقام دوم را احراز خواهد کرد، به این معنا که از شمردن دلار دست بکشیم و آنچه را که قابل مقایسه است مقایسه کنیم. عملاً، نخستین قدرت اقتصادی جهان، از این پس ایالات متحده نیست، بلکه چین مقام نخست را احراز کرده است.

رییس جمهور علاوه بر نفی چنین واقعیتی اظهار داشت که با وجود این برای تقسیم عادلانه تر ثروت هنوز خیلی کارها برجا مانده است. ذخیره فدرال (ریزرو فدرال نام رسمی بانک مرکزی ایالات متحده امریکا )  یعنی کنسرسیوم بانک های خصوصی که مدیریت دلار را به عهده دارد، در بررسی هایش مشاهده کرده است که میانگین درآمد ۵ در صد کاهش داشته است. به عبارت دیگر، اگر ابرثروتمندان ثروتمندتر شده اند، امریکایی ها عموماً در فقر بیشتری سقوط کرده اند. نابرابری به شکلی است که تنها ۳٪ جمعیت بیش از نیمی از کل ثروت  را در اختیار دارند، و ۷٪ یک چهارم باقی مانده، و  ۹۰ در صد آخرین ربع را در اختیار دارد. در دوران بحران ۰۹– ۲۰۰۸  ، نود فیصد مردم به همان حدی بازگشتند که در سال ۱۹۸۶ ترسایی در اختیار داشتند، در همین دوران چینی ها ثروت شان را چندین برابر افزایش دادند.

برای تایید سلامتی صنایع، رییس جمهور روی صنعت اتومبیل تاکید داشت که امسال در بهترین وضعیت بوده است. با وجود این، علاوه بر اینکه از ارقام اطلاع دقیقی نداریم، اگر به داده‌های قابل دسترسی مراجعه کنیم، می‌بینیم که نخستین تولید کننده در سطح جهانی نه ایالات متحده بلکه جاپان بوده است. چه از دیدگاه شمار اتومبیل های فروخته شده یا به ویژه از دیدگاه سود و درآمد، دورا دور تویوتا مقام اول را احراز کرده است. در واقع  اصل درآمدهای ایالات متحده به آنچه تولید می‌کنند بسته گی ندارد، بلکه از حق امتیازاتی منشا می‌گیرد که خریداری کرده است. در نتیجه این درآمدهایی که درحال حاضر در سازمان تجارت جهانی رایج است و همه آن را قانونی می دانند، گرچه پیش از این چنین حق امتیازی وجود نداشت و در آینده نیز ممکن است وجود نداشته باشد.

پس از آنکه برخی دلیل و برهان های  جنبش اشغال وال استریت را به حساب خودش گذاشت، رییس جمهور کوچک ترین اقدام اصلاحی برای رفع این نابرابری‌ها را پیشنهاد نکرد، ولی برای پانسمان برخی جراحات کمک‌های متنوعی را پیشبینی کرد. سپس ناگهان به موضوع دیگری پرداخت و طرح مبارزه علیه سرطان را یاد آور شد و اظهار داشت که از گردهمآیی ایالات متحده پیرامون موضوع وضعیت آب و هوا پشتیبانی می کند.

با نفی نظریه پردازانی که از سقوط اقتصادی حرف می زنند، رییس جمهور اوباما به موضوع مرکزی خود پرداخت یعنی موضوع برتری نظامی ایالات متحده بر تمام جهان. اگر اشتباه نگفته باشم، پس از آدولف هیتلر و توجو هیدکی نخستین بار است که چنین موضوعی در گفتار یک رییس جمهور مطرح می گردد.

نیرومند ترین ارتش جهان

« به شما گفته ‌اند که دشمنان قوی‌ تر شده‌اند و امریکا ضعیف ‌تر شده است. اجازه دهید چیزی به شما بگویم. ایالات متحده امریکا نیرومندترین ملت جهان است. همین و بس. (حضار کف می زنند) همین و بس. هیچ‌ کس به امریکا نزدیک نمی شود. هیچ‌ کس به امریکا نزدیک نمی ‌شود. (حضار کف می زنند). هیچ‌ کس به امریکا نزدیک نمی شود. ما برای نظامیان مان بیش از مجموع هشت کشور بعدی خرچ می کنیم. نیروهای ما بهترین نیروی رزمی تاریخ جهان را به وجود آورده اند. (حضار کف می زنند). هیچ ملتی شهامت حمله مستقیم به ما و یا هم پیمانان ما را ندارد، زیرا می ‌دانند که چنین راهی به ویرانی آنها خواهد انجامید. بررسی ها نشان می‌ دهد که وقتی من برای ریاست جمهوری برگزیده شدم وضعیت ما در جهان بالاترین بوده است، و در مورد مسایل مهم بین المللی، برای حل مساله هیچ‌کس به پکن و یا مسکو نگاه نمی کند. ما را فرا می ‌خوانند (حضار کف می زنند) »(3).

ـ نخستین مساله در سخنرانی برنده جایزه نوبل صلح در این نکته است که در پی برشمردن شکوهمندی های ارتش کشورش در دفاع از میهن نبود، بلکه می خواست بگوید که برتری نظامی کشورش به اندازه‌ای است که تمام جهان به واشنگتن نگاه می کنند. به عبارت دیگر، او بر این باور است که اقتدار کشورش نه از توانمندی‌های آن بلکه تنها از ترس و وحشتی منشأ می گیرد که ایجاد کرده است.

ـ نکته دوم مرتبط است به میزان برتری و بررسی هایی که در زمان گزینش او برای ریاست جمهوری بالاترین وضعیت را برای کشور اعلان کرده بوده اند، البته بی آنکه نامی از نویسنده گان برده شود. مشخصاً  این دلیل و برهان اجازه نمی دهد  که اقتدار طبیعی کشور او را ارزیابی کنیم، بلکه تسلط امریکا را بر کشورهای دیگر را نشان می دهد. بی گمان این موضوع  را باید به عنوان یکی از خصوصیات تفکر سیاسی ایالات متحده تلقی کنیم. چالش واشنگتن برای زنده گی، آزادی و خوشبختی نیست، بلکه بر اساس آنچه در اعلامیه استقلال نوشته شده، برتری بر دیگران است.

پل ولفوویچ  Paul Wolfowitz در گزارش مشهورش در سال ۱۹۹۱ ترسایی در باره اهداف استراتژیک ایالات متحده در جهان بدون اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی حفظ برتری کنونی بود، به انضمام تضعیف هم پیمانان، به ویژه تضعیف اروپا حتا اگر به تضعیف خود ایالات متحده بیانجامد. به همین علت امروز نقش ارتش ایالات متحده دفاع از منافع مردم امریکا نیست بلکه جلوگیری از ملت های دیگر در پیشرفت و سبقت گرفتن از ایالات متحده امریکا است. این موضوع در خاورمیانه کاملاً آشکار است، ولی این موضوع در رابطه با بقیه کشورهای جهان نیز به همین شکل مطرح می باشد.

ـ نکته سوم، مثل اغلب شهروندان امریکایی، بارک اوباما فکر می کند که می تواند همه چیز را با پول خریداری کند. کمی پیشتر اعلان کرده بود که سرمایه گذاری مالی و دولتی در پژوهش برای درمان بیماری سرطان می تواند این بیماری را ریشه کن کند. گویی با ریختن دلار می توانیم جرقه ژنی را نزد پژوهشگران تحریک کنیم. در مورد ارتش ایالات متحده، می گوید که بودجه آنها بی هیچ ابهامی به ایجاد نیرومندترین ارتش ها انجامیده است. بر این اساس او نخستین فرمانده کل قوا می باشد که ارزش و شهامت سربازان را با دلار می سنجد. از دوران جنگ های ایران و یونان که به پیروزی یونانیان در مقابل سپاهی انجامید که از دیدگاه نفرات و تجهیزات بیست برابر آنها بود به فرماندهی امپراتورهایی مانند داریوش و خشایارشاه، تا شکست ارتش دفاعی اسراییل (صاهال) پیشرفته ترین ارتش دنیا به پشتیبانی لوژیستیک ایالات متحده نیرومندترین در جهان، در رویارویی علیه تعدادی از مبارزان مقاومت حزب الله به پشتیبانی سوریه و ایران، تمام این موارد به ما نشان می دهد که خواست و شهامت مردان بر عظیم ترین بودجه ها غلبه می کند.

ـ نکته چهارم، سخنرانی بارک اوباما در اشاره به روسیه و چین به سختی می تواند نگرانی اش را در رابطه با گسترش صنایع نظامی این کشورها پنهان کند. امروز هرکسی می تواند در کالینینگراد، در دریای سیاه و در سوریه ببیند که تکنالوژی روسی نیروهای ناتو را به حاشیه کشانده است. در صورت جنگ کلاسیک در رویارویی با ناتو، هیچ تردیدی وجود ندارد که روسیه به سرعت پیروز خواهد شد. از نفس افتادن صنایع ایالات متحده به ویژه در زمینه هواپیمایی قابل مشاهده است. نزدیک ۲۰ سال است که پنتاگون قول ساخت اف ۳۵ را داده است. اف ۳۵ یک هواپیمای چند منظوره خواهد بود که باید جایگزین تمام هواپیماهای جنگی کنونی شود. ولی نه تنها از مرحله تکوینی بسیار دور است، بلکه در این مدتی که انجنیرهای ایالات متحده برای چندمین بار در طراحی آن تجدید نظر می کردند، روسیه سوخو ۳۵ خود را با توان مانور بی بدیل تولید کرد، و چین نیز چنگدو جی ۱۰ بی  را ساخت که از تمام هواپیماهای رادار گریز پیشی گرفته است. بی گمان ایالات متحده در قابلیت تولید بی بدیل است، ولی تجهیزات متعارف آنها به شکل گسترده باطل شده و تنها برای دولت های کوچک می تواند جذبه هایی داشته باشد.

پس از این رجزخوانی های توخالی، رییس جمهور اوباما از خطر تروریسم یاد کرد و اطمینان داد که علیه القاعده و داعش مبارزه خواهد کرد. و برای اثبات تعهداتش در مقابل آنهایی که از ناکارآمدی ایتلاف ضد داعش در شگفت هستند، اعلان کرد :

« اگر شما در تعهدات امریکا یا من تردید دارید، از اسامه بن لادن بپرسید. (حضار کف می زنند) وقتی شما علیه امریکایی ها اقدام می کنید، ما علیه شما اقدام می کنیم (حضار کف می زنند) این موضوع می تواند مدتی به طول بیانجامد، ولی حافظه ما طولانی است و هیچ چیزی از تیررس ما به دور نیست. (حضار کف می زنند)» (4).

دلیل و برهانی که تنها می توانست آنهایی را متقاعد سازد که به قتل بن لادن در پاکستان به سال ۲۰۱۱ ترسایی توسط نیروهای ویژه نیروی دریایی ایالات متحده باور کرده اند، یعنی تعداد اندکی از مردم.

دیگران بی ارزش هستند!

رییس جمهور اوباما سخنرانی اش را با موضوع توازن در جهان کنونی ادامه داد :

« خاورمیانه تحولاتی را می گذراند که با توجه به منازعاتی که ریشه چندین هزار ساله دارد، یک نسل به طول خواهد انجامید. مشکلات اقتصادی در اقتصاد چین که در حال تحول است. و روسیه در حالی که اقتصاد کشورش به حالت رکود جدی درآمده  برای پشتیبانی از اوکرایین و سوریه ازمنابعش استفاده می کند. یعنی دولت هایی که در حال گریز از مدار روسیه بودند. نظم بین المللی که ما پس از جنگ دوم جهانی ایجاد کردیم در حال حاضر به  سختی می تواند با ریتم و آهنگ واقعیت نوین ادامه یابد.» (5)

هیچ کس نمی تواند بگوید این «منازعاتی که ریشه چندین هزار ساله دارد» و خاور میانه را بی ثبات ساخته کدام است. در واقع  از دوران جیمی کارتر، واشنگتن تمام امکانات خود را به کار می بندد تا کشورهای در حال توسعه را تخریب کند و در عین حال روی آنهایی تکیه می کند که از ناآگاهی خود بهره مند هستند مثل عربستان سعودی. و نحوه طرح مساله هرج و مرج کنونی را توجیه کرده و راه حل مساله را نیز به نسل آینده موکول می کند.

اقتصاد چین مطمیناً در حال گذار است، ولی مثل خود ایالات متحده که از رشد به رکود تمایل دارد. کاهش کنونی بورس های چینی واقعیت اقتصادی را منعکس نمی کند. ابتدا به این علت که شرکت های مهم چینی یا دولتی هستند یا از سوی بورس های غربی قیمت گذاری شده اند، و سپس به این علت که از جنگ بین یوان و ین بیرون می آید. کاهش ارزش پول جاپان توسط شینزو آبه نخست وزیر جاپان موجب شد که چین نیز ارزش پول خود را کاهش دهد.

انقباض اقتصاد روسیه از ضعف درون بودی آن منشا نمی گیرد، بلکه نتیجه محاصره اقتصادی غرب است محاصره ای که مسکو را مجبور کرد به سوی شرق متمایل شود، یعنی مناسباتی که از مدت ها پیش خواهان آن بود ولی توفیقی در این زمینه به دست نیاورده بود. از سوی دیگر ادعای اینکه اوکرایین و سوریه دولت های مشتری بوده اند مسخره به نظر می رسد، دولت ویکتور یانوکویچ طرفدار روسیه نبود، گر چه مخالف روسیه نیز نبود. در مورد سوریه باید دانست که پس از فروپاشی شوروی بخش مهمی از مناسباتش را با مسکو قطع کرده بود و در سال ۲۰۰۷ ترسایی به باز سازی این مناسبات نایل نیامد. در نتیجه دروغ پردازی در این حد تنها می تواند تلاشی باشد برای کتمان شکست : هیچ اهمتی ندارد که کریمه و سوریه روسی و یا طرفدار روسیه شده باشند، زیرا همیشه به همین شکل بوده است.

سرانجام پس از این که رییس جمهور اوباما کشورهای دیگری را در مقایسه با کشور خودش بی ارزش معرفی کرد در مورد سازمان ملل متحد اظهار نارضایتی نمود زیرا نمی تواند خودش را تطبیق دهد، ولی مشخص نکرد که سازمان ملل متحد با چه چیزی باید خودش را تطبیق دهد.  مطمیناً اشاره او به سازمان ملل متحدی بود که به مدیریت بان کی مون .و جفری فلتمن نه تنها به نفع صلح کاری از پیش نبرده اند؛ بلکه جنگی را سازماندهی کردند که از سال ۲۰۱۲ در سوریه مشاهده می کنیم. در نتیجه، تعدادی از کشورها در جست و جوی بنیانگذاری موسسات الترناتیف دیگری هستند. از این پس، بریکس نظام بانکی الترناتیف خود را در حاشیه صندوق بین المللی پول و بانک جهانی ایجاد کرده است. یکی پس از دیگری، تمام موسساتی که واشنگتن بنیانگذاری کرده توسط رقبای جدید از دور خارج می شود.

برای پایان دادن به سخنرانی اش، بارک اوباما خواستار اصلاح کنگره شد تا او را از تامین مالی لابی ها معاف کند. این مضمون مردمی در کشوری است که تنها ۳٪ مردم فکر می کنند که به شکل دموکراتیک در پارلمان معرفی می شوند. ولی روشن است که رییس جمهور برای تحقق بخشیدن به چنین آرزوی پارسا منشانه ای هیچ اقدامی نخواهد کرد. این موضوع را تنها برای جلب اعتماد مردم به رژیم خودش مطرح کرده بود. طی سخنرانی او، کمتر از نیمی از پارلمانی ها برای او کف زدند.

 [1] “Obama’s final State of the Union Address”, by Barack Obama, Voltaire Network, 13 January 2016.

[2] “The United States of America, right now, has the strongest, most durable economy in the world”.

[3] “Well, so is all the rhetoric you hear about our enemies getting stronger andAmerica getting weaker. Let me tell you something. The United States ofAmerica is the most powerful nation on Earth. Period. (Applause.) Period. It’s not even close. It’s not even close. (Applause.) It’s noteven close. We spend more on our military than the next eight nationscombined. Our troops are the finest fighting force in the history of theworld. (Applause.) No nation attacks us directly, or our allies, because they know that’s the path to ruin. Surveys show our standingaround the world is higher than when I was elected to this office, andwhen it comes to every important international issue, people of theworld do not look to Beijing or Moscow to lead — they call us. (Applause.)”

[4] “Ifyou doubt America’s commitment — or mine — to see that justice is done, just ask Osama bin Laden. (Applause.) […] When you come afterAmericans, we go after you. (Applause.) And it may take time, but wehave long memories, and our reach has no limits. (Applause.).”

[5] “TheMiddle East is going through a transformation that will play out for ageneration, rooted in conflicts that date back millennia. Economicheadwinds are blowing in from a Chinese economy that is in significanttransition. Even as their economy severely contracts, Russia is pouringresources in to prop up Ukraine and Syria — client states that they sawslipping away from their orbit. And the international system we builtafter World War II is now struggling to keep pace with this new reality”.

 بامداد ـ سیاسی ـ ۱ /۱۶ ـ ۲۳۰۱