سوریه آماجگاه ایتلافات و اختلافات
عبدالوکیل کوچی
شورش های داخلی ، ایجاد پایگاهای نظامی ، جابجایی نیروهای جنگی مجهز با تخنیک و سلاح پیشرفته، هجوم عسکری ولشکری ، لنگر اندازی کشتی های بزرگ طیاره بردار در آب های ساحلی ، پرواز طیارات بی پیلوت وبا پیلوت جنگی بم افگن ومداخلات خواسته ونا خواسته کشورها با شتاب گسترده ، زمین وهوای کشور سوریه را آماجگاه جنگ های تمام عیار نیابتی و کشمکش های رقابتی قرار داده است . چنانچه از یک طرف نیروهای امریکایی ومتحدین اروپایی آن یعنی ناتو و ترکیه ، عربستان سعودی ، قطر واسراییل و از سوی دیگر روسیه ، چین ، ایران ، حزب الله لبنان وعراق ، همه دریک ایتلاف جنگی علیه تروریزم ، القاعده ، داعش وشرکای منطقه وی آن قرار گرفته و نقاط مورد نظر در خاک این کشور را آماج حملات خود قرار میدهند که در جریان جنگ نمی توان بروز احتمالی تناقضات اوپراتیفی وتفاوت های عملیاتی را در میدان جنگ نادیده گرفت .
با این حال وهوا، در کشورنه چندان بزرگ سوریه با گسترده گی پهنای جنگ و ساز وبرگ های نظامی آن آیا میتوان بحران را تحت کنترول نگهداشت ؟ درحالیکه جنگ سوریه با تمام پیچیده گی هایش روز تا روز کسب شدت کرده و در چشم انداز اینگونه مسایل با توجه به حالات جنگی مشابه ، اوضاع یکنیم دهه گذشته یعنی جنگ های ضد تروریزم در افغانستان وقبل از آن غراق را به ذهن انسان تداعی می کند . که یک طرف تروریزم ، القاعده و طالب ، سوی دیگر فراخواندن نزدیک به کل جهان به جنگ علیه آن گروه های دهشت افگن .
واضحاً در حال حاضر راه اندازی مبارزه جمعی کشورها با تروریزم و داعش مبرم ترین مساله امنیت جهانی را تشکیل می دهد . اما تفاوت جنگ پانزده بیست سال قبل با جنگ فعلی درین جاست که در جنگ های گذشته نه تنها القاعده وتروریزم ازبین نرفته بلکه دامنه جنگ ها گسترده تر شده وشکل فراکشوری و فرامنطقوی را به خود می گیرد که حتا در امتداد جنگ های گذشته داعش ظهور کرد . حالا دیده شود که سرنوشت جنگ تمام عیار و فراگیر سوریه یک جا خواهد رسید .
به قول دوچه وله : روسیه وایالات متحده برای جلوگیری از رویداد های خطر ناک احتمالی ، حین به مباران هوایی در جنگ سوریه به تفاهم رسیده اند. هر چند امریکا و روسیه با تفاهم وهماهنگی نظامی راه مشترکی را در پیش گرفته اند ولی جریان بر خورد ها با دشمن مشترک ، پراتیک جنگی مواضع قدرت های یاد شده را مشخص می سازد. بدین معنا که منافع واهداف متفاوت منطقه وی آنها شکل وماهیت تحرکات جنگی هردو ابر قدرت را در سوریه راتشکیل می دهد .از جمله ایالات متحده امریکا.
امریکا : به قول رادیو آزادی در بخش گزارش ها وپیام ها می خوانیم : رییس جمهور امریکا اظهار داشت که اتحاد روسیه با بشار اسد و ایران این کشور را در چشم اکثریت مردم سوریه دشمن معرفی می کند . رییس جمهور اوبا ما این را هم تصدیق نمود که برنامه امریکا برای تعلیم وتجهیز گروه های میانه رو مخالف رژیم اسد موثر نبوده است . به گفته ریس جمهور اوباما بآن ها همچنان برای تقویه کردها در شرق سوریه تلاش می کند. به گزارش منابع خبری دیپلیماسی ایرانی از قول محمد علی مهتدی تحلیل گر مسایل خاور میانه مینویسد : با اعلام کمک ۶۰ میلیون دالری امریکا به مخالفان سوری راه را برای کمک بیشتر دیگر کشور ها باز کرد. ازسخنان وموضع گیری های فوق معلوم می شود که کشور های فرانسه ،المان ، اسراییل و انگلستان ،عربستان سعودی ، قطرو ترکیه ایتلاف بزرگی از قوت های نظامی در آن کشور به وجود آورند. به قول این روزنامه هم امریکا وهم انگلیس عربستان وقطر به معارضان سوری اسلحه می دهند. سیل اسلحه به سمت سوریه جریان دارد که بیشتر آن از طریق ترکیه وارد سوریه می شود ومعارضان سوری در خاک اردن توسط امریکایی ها آموزش می بینند . با این حال یک تحلیل گر اسبق پنتا گون می گوید که آیا حمایت روز افزون از گروه های مسلح سوریه متضمن دستاورد پایدار خواهد بود .داعش در اثر حملات امریکا تضعیف شده است ، اما همچنان یک دشمن قویست و قادر است گستره میدان جنگ را بالا ببرد .
روسیه : پوتین در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد سیاست کشورهای غربی و امریکا در منطقه خاور میانه را سبب اصلی تشدید نا امنی وتولد گروه های مثل داعش والنصره دانست . به نقل از گروه بین المللی مشرق در راستای جنگ روسیه با تروریزم وداعش ، ده ها کشتی وناو شکن روسیه در مقابل سواحل سوریه استقرار دارند حملات موشک های بین القاره یی که از چهار کشتی این کشور در سواحل شرقی دریای خزر شلیک شد پیام های خاصی از سوی این کشور به اقدامات روسیه در خاور میانه ابعاد تازه می دهد . به قول دوچه وله ، روسیه گفته است که می خواهد تروریست ها را عقب براند ولی در زمینه اهداف این عملیات اختلاف نظرهای جدی وجود دارد. امریکا نگران آنست که روسیه بر علاوه بمباران داعش ، جنگجویان مخالف اسد را نیز سرکوب کند .
واما ایران : به گفته باشگاه خبری ، با ورود روسیه معادلات در حال تغیر بوده وبشار الاسد بخشی از راه حل جنگ درین کشور است . به قول منابع خبری بی بی سی نقش روبرشد ایران در جنگ داخلی سوریه نمایان است ودرابطه به ایران از اعزام نیرو به سوریه گزارش های زیادی موجود است . همچنان به قول منابع خبری طلوع : سرباز گیری ایران ازمهاجران افغانستان مقیم ایران برای جنگ در سوریه نیز جریان دارد .
اتحادیه اروپا : جولیس بارنیس دیسی عضو ارشد شورای روابط خارجی ارو پا می گوید مداخله روسیه ضربه اعظم بدولت های حامی جناح مخالف به ویژه در منطقه شامل قطر ، عربستان سعودی و ترکیه است که احتمال واکنش متقابل قوی آنها را در پی خواهد داشت به گفته تحلیل گران با گسترش جنگ داخلی سوریه عربستان سعودی موضع اش را روشن کرده است از آغاز قیام در سوریه این دیدگاه در عربستان حاکم بوده است که بشاراسد باید برود . به گفته تحلیل گران توجه ریاض به حمایت از شورشیان در جنوب متمرکز بوده است. ضمن آنکه متحدانش شامل ترکیه وقطر طبق گزارش ها از شورشیان در شمال شبه نظامیان اسلامی حوزه محافظه کار احرار الشام حمایت کرده اند .
بشارالاسد : بشار اسد که در جریان جنگ روز به روز از توان دفاعی بالاتری برخوردار می شود، با اشاره به برخی از کشور های غربی می گوید این کشورها برای مبارزه با تروریزم اراده ندارند . همچنان بشار اسد با ساندی تایمز گفت ایتلاف تحت امر امریکا ساخته گی است این ایتلاف هیچ وضعیت ملموسی نداشته ولی گروه های تروریستی موجود در سوریه از جمله داعش و النصره را نشُات گرفته از تفکر وهابی دانست وی ادامه داد حمایت های نامحدودی که از تروریست ها صورت گرفته علت اصلی طولانی وپیچیده تر شدن بحران سوریه است .
با آن که موضوع جنگ سوریه در جلسه سه جانبه امریکا ، روسیه وسازمان ملل به تاریخ ۱۱ دسامبرسال گذشته میلادی و پس از آن چند بار دیگر در سطوح مختلف به برسی گرفته شد؛ اما با توجه به نکات فوق که به آن اشاره شد جلسات، بدون شک اگر ممد واقع شود ولی نخواهند توانست ظرف از هم پاشیده سوریه را یکجایی کند زیرا حوادث اخیر شرق میانه پلان ها و مرزبندی های سیاسی را از هم پاشید . دارد آهسته آهسته آتش جنگ از خاک سوریه به بیرون از سرحدات زبانه می کشد .رفتن تروریستان به لبنان معالجه شان در ترکیه تعلیمات آن ها در کشور اردن واشغال قسمتی از شمال عراق توسط قوای نظامی ترکیه ، موضعگیری های قطر ،عربستان سعودی ،ایران وحزب الله لبنان و کشور اردن تحرکات ناتو و کشور های اروپایی وعربی دامنه جنگ را به صورت مستقیم وغیر مستقیم تا بیرون از سرحدات این کشور خواهد رساند .
واما از سوی دیگر به نظر می رسد تحولات اخیر جنگی در سوریه نشاندهنده آنست که اخیراً در نتیجه آزاد سازی بعضی شهرهای مهم سوریه از تسلط داعش و دیگر تروریستان وعقب نشینی مخالفان جنگ در سوریه سرنوشت جنگ وصلح را به نفع دولت سوریه مشخص خواهد نمود .
چنانچه که معلوم است اقدامات اخیر سازمان ملل متحد وتصمیم گیری شورای امنیت سازمان ملل متحد، با تصویب قطعنامه در ارتباط با بحران سوریه ،ضمن تاکید بر لزوم حفظ حاکمیت ملی ،استقلال و تمامیت ارضی سوریه ، خواستار آغاز مذاکرات همه جانبه گروه های درگیر در اوایل سال ۲۰۱۶ ونهایتاً انجام انتخابات آزاد در سوریه طی ۱۸ ماه پس از آغاز مذاکرات گردید .
این در حالیست که نیروهای زمینی وهوایی دولت سوریه برای آزاد سازی برخی از مناطق مهم و نقاط استراتیژی پیشرفت هایی داشته اند که در اثر آن شکست های سنگینی را بر مخالفان دولت وارد کرده واین تحرکات به مثابه موفقیت های جنگی ، اوضاع را به نفع دولت سوریه وسرنوشت آینده بشار اسد تغیر خواهد داد .
بامداد ـ سیاسی ـ ۲ /۱۶ ـ ۰۹۰۱