ازچهل وسه سال زنده گی در سیاست و جنگ میتوان چهل وسه فصل وباب تجربه آموخت

 

 

محمد ولی

امروز همه تحلیلگران و تجزیه نگاران در سر آغاز بحث وتحلیل افغانستان را محل تمرکز رقابت های جهانی مینامند ، اما کمتر از پیوند این سیاست ها با گذشته نام میبرند زیرا صفحات مجازی و بحث های رادیویی و تلویزیونی برای بحث های مطول تاریخی کافی نمی باشد . توضیح این حالت شاید رساله و کتاب را احتوا کند اما فهرست مختصر آن چنین بوده میتواند :

ـ افغانستان خطه عبور و مرور لشکر کشایان بزرگ از اسکندر کبیر تا امریکا بوده است .

ـ از قرن هجده به بعد از حالت معبر نظامی به وضعیت گره گاه جنگی و سیاسی استحاله یافت .

ـ در بازی بزرگ ( رقابت روس و انگلیس ) بحیث دولت حایل دارای نقش و اثر در سیاست منطقوی و جهانی جا داده شده وتحت الحمایه انگلیس گردید .

ـ با استرداد استقلال در مجامع بین المللی آغاز از کنفرانس پاریس بحیث یک کشور مطرح عرض اندام کرد .

ـ با بروز حوادث بزرگ تاریخی چون جنگ جهانی اول و انقلاب سوسیالیستی در روسیه از چنبر بازی بزرگ خارج شد ولی هنوز از اثرات ان فارغ نگردیده بود که بحیث ماده رقابت مجدد اتحاد شوروی و بریتانیای کبیر قرار گرفت .

ـ بیست سال فاصله میان دو جنگ جهانی حیثیت آتش بس طولانی را داشت ، در جنگ جهانی دوم افغانستان در بازی سه گانه المان هتلری ، اتحاد شوروی و هند برتانوی مطرح سیاست مراکز درگیر جنگ قرار داده شد.

ـ در جنگ سرد با تغیر موقف برخی قدرتهای بزرگ مثل شکست المان ، جانشینی امریکا به جای بریتانیای کبیر و توسعه و استقرار سوسیالیسم در جمهوری های اسیای میانه افغانستان با داشتن سرحد طولانی با اتحاد شوروی در نصب العین نظامی ، سیاسی ، تبلیغاتی و استخباراتی امریکا قرار گرفته با شکست انگلیس در نیم قاره هند و ایجاد دولت پاکستان در سرخط کار امریکا غرض جلوگیری از نفوذ شوروی به جنوب و جنوب شرق اسیا قرار داده شد و امریکا بیشترین کار را در امر تقویت پاکستان و تضعیف افغانستان انجام میداد .

ـ امریکا با تاسیس پکت های نظامی سنتو و سیتو در پی ماین گذاری این سرزمین بر علیه شوروی شد اما سیاست بیطرفی و عدم انسلاک افغانستان مانع گسترش نفوذ نظامی سیاسی امریکا در ابعاد وسیعتر گردید .

سرزمین معبر جهانکشایان ، کشور حایل در بازی بزرگ و خطه گیر مانده در جنگ سرد را نمیشود با بحثهای ژورنالستیک و روزمره زده  آن هم در تحت تاثیر مطبوعات صد سر و صد زبان امریکا ساده گرفت و یا روی اوضاع و حوادث ان با ساده گی بحث کرد .

در جریان دو حادثه بزرگ ( بازی بزرگ و جنگ سرد ) هردو کشور سرمایداری انگلیس و امریکا ریزف ها ، امکانات و دسترسی های زیادی از سیاست تا مذهب و از محافل تا چهره های اثرگذار را با خود داشتند ، اما روس ها ان امکانات را در اخیار نداشتند . همه این وسایل و امکانات در جنگ سرد بدسترس امریکا گذاشته شده جانب شوروی بدفاع از جنبش های ترقیخواهانه ‌اکتفا کرده از احزاب چپ در جهان و منجمله در افغانستان حمایت میکرد .

چهل وسه سال قبل از امروز بهترین امکانات را غرب در اختیار پاکستان گذاشت تا بحیث جانشین منطقوی استعمار انگلیس با حمایت امریکا در امور افغانستان برای ناکامی جنبش چپ و سیاست اتحاد شوروی مصروف باشد ، امکانات چند بعدی امریکا در مقایسه با سیاست ایدیولوژیکی شده شوروی مبنی بر مبارزه طبقاتی و اقشار و طبقات زحمتکشان برد بیشتر داشت و توانست تا امروز در بازی ضد شوروی و ضد روسی نقش و دست بلند داشته باشد ، اما اوضاع دیگر از دست امریکا بیرون شده آن امکانات و ابزار با آن ظرفیت های یک جانبه را با خود ندارد .

عمق حوادث پیوند به سیاست های میخورد که بیش از یک قرن سابقه دارد ، تجارب ذیل :

ـ سقوط دولت امانی با همه پیآمد های آن.

ـ  به قدرت رسیدن دولت چپ .

ـ  بهم افتیده گی جهادی ها .

ـ  بقدرت رسیدن طالبان در دور اول .

ـ  سقوط طالبان به اثر مداخله نظامی امریکا .

ـ استقرار بیست ساله به اصطلاح دمو کراسی .

ـ سقوط  آن دولت و به قدرت رسیدن مجدد طا لبان .

نشانه های بازی های است که قدرت های جهان در این سرزمین کوهبندان اجرا میکنند .

یک تجربه تاریخی باید صراحت داده شود که در کمترین مقاطع قدرت ،افغان ها متکی بخود بوده اند باقی همه وسایل و ابزار بازی دیگران . اگر به این تجربه تعمق شود و نتیجه گیری مختصر بعمل آید یک راه باقی می ماند ؛

بیرون شدن از حیطه ابزار دیگران ، اتکا به مردم ، تقویت روح وطنپرستی با گرایشات ملی و وطنی در بین مردم ، بیدارسازی ملت از طریق تعمیم معارف میان مردان و زنان ، ایجاد و تحکیم روحیه ملی و همگرایی ملی میان اقوام و قبایل و پیروان مذاهب با تقویت روح ملی و صمیمیت وطنپرستی.

در امور خارجی تقویت حسن همجواری با عدم مداخله متقابل با همسایگان ، تعامل نیک با همه جهان ، پابندی به اصول و موازین پذیرفته شده جهانی حقوق بشر و سایر عرصه ها ، سعی در بیرون کشیدن افغانستان از وسیله امریکایی شدن با عین موقف دربرابر دیگران و اعلان سیاست بیطرفی کامل در عرصه جهانی .

 

 

بامـداد ـ دیدگاه ـ ۳/ ۲۲ـ ۰۲۰۱

Copyright ©bamdaad 2022